20 juni 2001
Samenvatting proefschrift mw. M.L. Lourens
COPD is de afkorting van chronic obstructive pulmonary disease, in het
Nederlands chronisch obstructief longlijden genoemd. Wereldwijd is
COPD doodsoorzaak nummer vijf, naar verwachting van de
wereldgezondheidsorganisatie zal dit binnenkort nummer drie zijn.
Onder COPD vallen de overlappende ziektebeelden chronische bronchitis
en longemfyseem. De voornaamste oorzaak van COPD is roken. Patiënten
met COPD hebben last van benauwdheid, hoesten en veel slijm. Het
longweefsel van COPD patiënten is verslapt, waardoor de luchtwegen
tijdens de uitademing samenvallen en de uitademing moeizaam is. Bij
patiënten met ernstig COPD is acute ademnood een veel voorkomende,
vaak levensbedreigende complicatie die alleen met kunstmatige
beademing kan worden behandeld. Echter doordat tijdens de uitademing
de slappe luchtwegen samenvallen, zijn patiënten met COPD vaak
moeilijk te beademen en te ontwennen van de beademing en lopen zij het
risico chronisch afhankelijk te worden van kunstmatige
ademhalingsondersteuning.
De promovenda richtte zich op de vraag hoe in de kliniek op eenvoudige
wijze ademmechanica (longfunctie) kan worden bepaald bij beademde
patiënten met COPD. Tevens verrichtte zij onderzoek naar verbetering
van de verstoorde ademmechanica bij patiënten met COPD tijdens
beademing en ontwennen van de beademing.
De twee centrale vragen van het onderzoek waren: 1) Hoe kunnen we in
de kliniek op eenvoudige wijze ademmechanica (longfunctie) bepalen bij
beademde patiënten met COPD? 2) Is het mogelijk om de verstoorde
ademmechanica te verbeteren bij patiënten met COPD tijdens beademing
en ontwennen van de beademing?
Om de eerste vraag te beantwoorden hebben we gezocht naar een manier
om op kwantitatieve en objectieve wijze de uitademing te beschrijven.
Dit hebben we gevonden in de expiratoire tijdsconstante. Deze
tijdsconstante geeft informatie over de slapheid van de longen, de
weerstand tijdens de uitademing en de tijd die ingesteld moet worden
op het beademingsapparaat om adequaat uit te ademen. Het voordeel van
de tijdsconstante is dat het een simpele bepaling is zonder dure
apparaten en de patiënt er niets van merkt.
Om de tweede vraag te beantwoorden hebben we gebruik gemaakt van een
mechanisme dat vaak gezien wordt bij patiënten met COPD; uitademen met
de lippen bijna op elkaar geknepen. Door tijdens het uitademen een
druk op te bouwen in de mond gaat de uitademing iets beter. Omdat
beademde patiënten een buis in hun keel hebben, kunnen zij hun lippen
niet samenknijpen. Door het opleggen van weerstanden tijdens de
uitademing hebben wij geprobeerd dit door geknepen lippen uitademen na
te maken. Het resultaat was dat het samenvallen van de luchtwegen werd
verminderd. Echter een gunstig effect op het zuurstof -en
kooldioxidegehalte in het bloed kon niet worden aangetoond. De
conclusie luidde dat wij nog niet in staat waren een weerstandsysteem
te ontwikkelen dat zo perfect werkte als het door de natuur geregelde
door geknepen lippen uitademen.
e-mail: mslourens@wsx.nl
Erasmus Universiteit Rotterdam