Integraal Personeelsbeleid: hoe staat het ermee op uw school?
Met ingang van het schooljaar 2000-2001 hebben onderwijsinstellingen
in het primair en voortgezet onderwijs en in de BVE geld gekregen voor
Integraal Personeelsbeleid (IPB).
In het hieronder als Word-document (budgetipb.doc) te downloaden
overzicht, is per sector aangegeven hoeveel geld in aanmerking komt om
(voor een deel) opgenomen te worden in een budget IPB per
school/bevoegd gezag.
Hierover waren afspraken gemaakt in twee opeenvolgende onderwijs-caos,
die van 1999-2000 en die van 2000-2002.
Dit eerste jaar was vooral bedoeld om de introductie van IPB voor te
bereiden. Nu het volgende schooljaar al weer in zicht komt, is dit een
goed moment om te kijken hoe het met die voorbereiding staat: wat is
er al gebeurd en wat moet nog (beter) worden aangepakt?
We hebben een lijst 'Invoering IPB' ontwikkeld waarin u kunt aflezen
in welke fase uw school zich bevindt. Bij deze lijst treft u tevens
een toelichting die we hieronder integraal hebben opgenomen.
We adviseren u eerst de toelichting op deze lijst te raadplegen.
De lijst (en toelichting) kunt u hieronder als Word-document
(invoeringipb.doc) downloaden.
Gedeelten van deze toelichting kunt u terugvinden in de tekst
'Integraal personeelsbeleid, pleidooi voor een gefaseerde invoering',
gepubliceerd in het blad IP-Bericht, dat alle scholen voor primair en
voortgezet onderwijs ontvangen.
Toelichting bij lijst 'Invoering IPB'
Wat is IPB?
Integraal personeelsbeleid betekent: goede werkomstandigheden, tijd en
geld voor ontwikkeling, zeggenschap over uw werk. De onderwijs-cao
1999-2000 noemt: ontwikkeling en tegengaan van werkdruk. Het betekent
ook werken in een organisatie waar u meebepaalt wat je met elkaar wilt
bereiken en wat er voor nodig is om dat te realiseren. Welke
kwaliteiten moeten er 'in huis' zijn om het onderwijs optimaal te
verzorgen, nu en in de toekomst? Maar ook omgekeerd: van welke
kwaliteiten van werknemers wordt een speerpunt gemaakt? Deze
onderlinge afstemming van personeelsbeleid en instellingsbeleid vormt
de kern van IPB. Helaas komen wij te vaak een definitie van IPB tegen
waar eenzijdig het personeelsbeleid moet worden afgestemd op de
instellingsdoelen. Nadeel hiervan is ook dat de ontwikkeling van
werknemers alleen kan plaatsvinden binnen de vastgestelde
instellingsdoelen en dat werknemers geen ruimte krijgen voor
employability, ontwikkeling gericht op verbeteren van hun
arbeidsmarktperspectief. In de uitwerkingen in Uitleg van de
onderwijs-cao 1999-2000 wordt wel degelijk aangegeven dat het ook om
employability gaat.
Voorbereiding
De start vormt een intentieverklaring van het bevoegd gezag. De
werkgever stelt vast dat IPB-beleid ontwikkeld zal worden en
vervolgens zal worden ingevoerd in de school/scholen; wat onder IPB
wordt verstaan en hoe het beleid tot stand komt en wanneer.
Voordat beleid wordt ontwikkeld is een evaluatie van het bestaande
beleid aan te raden, plus een inventarisatie onder het personeel van
de meest urgente aspecten van IPB. Personeel dient betrokken te zijn
bij de ontwikkeling van het beleid. Uiteindelijk legt het bevoegd
gezag een voorstel voor aan de PMR.
Wil de uitvoering optimaal plaatsvinden dan dienen de volgende
randvoorwaarden vervuld te zijn. Er is een 'budget IPB' gereserveerd.
Zon budget bestaat uit gelden, bestemd voor personeelsbeleid, zoals
het geld uit de onderwijs-caos en scholingsgelden. De directie heeft
IPB in haar takenpakket en is deskundig. De organisatiestructuur maakt
uitvoering van IPB mogelijk. Degenen die IPB uitvoeren (bijvoorbeeld
degenen die loopbaangesprekken voeren) zijn geschoold. Werknemers zijn
geïnformeerd en in staat gesteld zich te scholen. De eerste gelden
voor IPB zijn m.n. bedoeld voor de scholing van het management. Maar
niet uitsluitend. De AOb vindt dat juist ook werknemers geschoold
moeten worden over beleid dat hen per definitie aangaat. Tenslotte
dient er draagvlak te zijn onder het personeel en de directie.
Uitvoering
Een basis
IPB vraagt om een cultuur waarin werknemers ervaren dat ze serieus
genomen worden in hun werk en hun wensen ten aanzien van hun
werkomstandigheden. Bijvoorbeeld: als je als werknemer ervan overtuigd
bent dat een functioneringsgesprek je werkelijk verder brengt, dan zul
je ook vertrouwen hebben in een gesprek waar je loopbaanwensen
centraal staan. Daarom pleit de AOb ervoor eerst een 'basis
personeelsbeleid' te realiseren en dan pas over te gaan op de nieuwere
aspecten van IPB, zoals loopbaangesprekken. Zon basis bestaat uit:
professioneel gevoerde functioneringsgesprekken en honorering van daar
gemaakte afspraken, een taakbeleid met draagvlak onder het personeel,
zorg voor beginnend en ouder personeel, werkoverleg en deelname van
het personeel aan het tot stand komen van beleid. Vanzelfsprekend
hoort het personeelsbeheer (o.m. administratie) op orde te zijn.
IPB in de volle breedte
Vervolgens kan dan het gehele IPB op de rails worden gezet: het hele
beleid rond werkomstandigheden en de ontwikkeling van personeel. Voor
informatie over alle aspecten van IPB wordt verwezen naar de brochure
IPB en de info IPB 'Tijd voor personeel = tijd voor kwaliteit' van de
AOb, die u hier kunt aanvragen.
Beloningsbeleid, een mogelijk sluitstuk van IPB
Wanneer IPB in de volle breedte 'in uitvoering' is, kan gesproken
worden over de mogelijkheid vormen van extra beloning in te voeren. In
de uitwerkingen in Uitleg van de onderwijs-cao 1999-2000 wordt
gesproken over een 'basisniveau IPB' dat eerst gerealiseerd moet zijn
(niet te verwarren met de basis aan personeelsbeleid die de AOb als
start van IPB bepleit). Zon volgorde ligt voor de hand: eerst moet
personeel in staat gesteld zijn zich verder te ontwikkelen, dan kan
het daarvoor pas worden beloond. Het gaat hier nadrukkelijk om
beloning van ontwikkeling, van een individuele werknemer of een team
en niet om prestatiebeloning.
De AOb streeft naar een 'keurmerk IPB'. Hiermee wordt de kwaliteit van
het personeelsbeleid zichtbaar gemaakt. Bovendien kan op basis hiervan
beoordeeld worden of een mogelijke invoering van vormen van extra
beloning bespreekbaar is. Tot op dit moment bestaat zon keurmerk nog
niet. Zolang hanteren we een eigen 'checklist IPB'.
Deze checklist kunt u hieronder als Word-document (checklistipb.doc)
downloaden.
Voor nadere informatie over IPB en beloning en de checklist, zie de
AOb-brochure IPB.
Wat doet de AOb?
In de rayons vinden activiteiten plaats, in deze fase met name gericht
op voorlichting, aan mr-en, op scholen en tijdens regionale
bijeenkomsten. Informatie kunt u krijgen bij uw rayonkantoor.
Rayonkantoor Noord
Rayonkantoor Oost
Rayonkantoor Noord-West
Rayonkantoor Zuid-West
Rayonkantoor Zuid
De afdeling Scholing en Ondersteuning van de AOb verzorgt cursussen
over IPB voor medezeggenschapsraden en voor individuele
personeelsleden (onderwijsondersteunend, onderwijsgevend en
leidinggevend personeel).
Klik hier voor meer informatie.
budgetipb.doc invoeringipb.doc
checklistipb.doc