Fryslân herinnert
Een expositie in het Verzetsmuseum Friesland van 18 mei t/m 5 augustus
2001
Van 18 mei tot en met 5 augustus 2001 is in het Verzetsmuseum
Friesland de tentoonstelling 'Fryslân Herinnert, gedenktekens over de
Tweede Wereldoorlog' te zien.
Het museum heeft in de loop der jaren een behoorlijke collectie
opgebouwd over de diverse gedenktekens in Fryslân die herinneren aan
de Tweede Wereldoorlog. Die collectie varieert van documentatie over
de gedenktekens tot daadwerkelijke (restanten van) monumenten.
Monumenten hebben, in tegenstelling tot wat algemeen wordt aangenomen,
geen gegarandeerd uitzicht op de eeuwigheid: het gebouw waarin het
monument was opgenomen krijgt een andere bestemming, of het wordt
zelfs helemaal gesloopt. Soms raakt een monument dusdanig beschadigd
dat het moet worden vervangen. In een enkel geval is de afbeelding het
enige wat nog herinnert aan het gedenkteken. Dat is bijvoorbeeld het
geval met de Chileense muurschildering op het oude gebouw van De
Harmonie in Leeuwarden, met de sloop is ook de schildering verdwenen.
Door de jaren heen heeft het museum een aantal van die gevallen in de
collectie opgenomen; ze hebben daar een laatste rustplaats gekregen.
Ze zullen allemaal te zien zijn in de tentoonstelling 'Fryslân
herinnert'.
Van heel andere orde zijn de drie monumenten die deel uit maken van
het Verzetsmuseum. Die zijn speciaal voor de vaste opstelling
ontworpen. Het betreft het monument voor de 290 gevallenen in het
Friese verzet, het monument met alle 616 uit Fryslân verjaagde en
vermoorde joden en de herdenkingsteen voor de omgekomen Friese
dwangarbeiders. Daarnaast bevat de collectie ook nog enkele ontwerpen
en miniaturen.
Er is een aanleiding voor deze tentoonstelling en dat is de voltooiing
van de inventarisatie van alle gedenktekens over de Tweede
Wereldoorlog in Fryslân, die het museum heeft uitgevoerd.
Deze inventarisatie is een aanvulling op, en een voortzetting van het
boek 'Tekens aan de weg, tekens aan de wand' van C. Reitsma
(Leeuwarden, 1979).
Het museum streeft naar een zo compleet mogelijke inventarisatie die
ook alle mutaties sinds het verschijnen van het boek van Reitsma
omvat. Uiteraard is deze inventarisatie tijdens de expositie te
raadplegen.
Via de website van het Verzetsmuseum www.verzetsmuseum.nl zijn alle
679 geallieerde oorlogsgraven in Fryslân te bekijken. De graven
bevinden zich op 56 verschillende lokaties. De gegevens zijn
geïndexeerd op naam van het slachtoffer, plaatsnaam (waar bevindt zich
het graf) en op land (legeronderdeel).
Voor met name buitenlandse geïnteresseerden is dit een praktische
ontsluiting van de in het museum beschikbare informatie.