Partij van de Arbeid

PERSBERICHT PVDA

Den Haag, 11 juni 2001

RIK HINDRIKS: 'VOORSTELLEN COMMISSIE VAN ROOY OM VENNOOTSCHAPSBELASTING TE VERLAGEN ZIJN ONEVENWICHTIG'

In het vandaag gepresenteerde rapport "Verbreding en verlichting" van de Commissie Van Rooy worden voorstellen gedaan om het vestigingsklimaat te verbeteren.

De PvdA vindt het vestigingsklimaat voor bedrijven in Nederland belangrijk. Uit diverse rapporten blijkt gelukkig dat het Nederlandse vestigingsklimaat uitstekend is. Volgens IMD staat Nederland wereldwijd op de vijfde plaats. Ook uit het rapport van Unice blijkt dat Nederland op vele punten zeer goed scoort. Dat neemt niet weg dat het goed is om te bezien of er reden is om die positie verder te versterken, gezien de internationale ontwikkelingen.

Het rapport Van Rooy biedt een waardevolle bijdrage aan die discussie. Maar de analyse is volgens de PvdA te eenzijdig gericht op louter fiscale aspecten. Zoals ook in het rapport zelf wordt opgemerkt, spelen andere factoren een veel belangrijker rol bij de besluitvorming van bedrijven als zij zich vestigen. De nabijheid van een grote markt, aanwezigheid van voldoende goed geschoold personeel, de leefomgeving, de beschikbaarheid van een cluster hoogwaardige leveranciers, de aanwezigheid van een kenniscluster, de beschikbaarheid van vestigingsruimte en de bereikbaarheid spelen een belangrijker rol dan de fiscale voorwaarden. Een goede analyse van het vestigingsklimaat zou dan ook een bredere invalshoek kiezen. Volgens de PvdA moet belastingverlaging worden afgewogen tegen investeringen in scholing, kennis, ICT-infrastructuur, de leefomgeving en een krachtige cluster van toeleverende bedrijven. Investeren heeft meer effect op het vestigingsklimaat en is dus verstandiger dan belastingverlaging.

Bezien vanuit een louter fiscaal perspectief dient de vraag beantwoord te worden of er internationaal sprake is van toenemende belastingconcurrentie. Die vraag is door het CPB en onderzoekers negatief beantwoord (1). Van een "tax race to the bottom" is geen sprake. Verbetering van het fiscaal vestigingsklimaat is op zich een goed doel, maar fiscale adviseurs geven aan dat ze het behoud van het stabiele belastingbeleid en het oplossen van knelpunten belangrijker vinden dan verlaging van het VPB-tarief. Het rapport Van Rooy doet goede voorstellen voor het oplossen van enkele gesignaleerde knelpunten. De PvdA neemt daar met waardering kennis van.

dat geldt ook voor de voorstellen om voor Europese ondernemingen een Europese grondslag tot stand te brengen. De PvdA steunt het idee om voor Europese NV's een Europese grondslag en een Europees tarief te hanteren. Dat vergt nog nadere uitwerking, maar het is de moeite waard om die voorstellen in samenhang met het realiseren van een Europese NV en medezeggenschap in Europees verband nader te bestuderen. In die studie kan tevens mee worden genomen of harmonisatie op IAS als grondslag voor de winstbepaling zou leiden tot een bredere grondslag en daarmee zou kunnen dienen als financieringsbron voor tariefverlaging.

In het rapport wordt voorgesteld om te komen tot een verlaging van het tarief van de Vennootschapsbelasting middels een samenhangend geheel van maatregelen om de grondslag te verbreden en het tarief te verlagen. Met dat principe kunnen we instemmen. Of er lastenverlichtingsmiddelen voor verlaging beschikbaar komen wil de PvdA in een breder kader afwegen. Vooralsnog geeft de internationale positie van Nederland daar weinig aanleiding toe. Wanneer geabstraheerd wordt van landen waar Nederland niet echt mee concurreert zoals Ierland en Griekenland blijkt Nederland vrijwel het gemiddelde effectieve tarief te hanteren. Bovendien wijzen onderzoekers erop dat een investering van 1 miljard gulden in belastingverlaging slechts 374 miljoen gulden buitenlandse investeringen oplevert.

Voor de versterking van het vestigingsklimaat ligt het voor de hand eerst en vooral te investeren in lagere belastingen voor zelfstandigen en het MKB. Zij vormen immers de hoogwaardige cluster die nodig is om internationale vestigingen aan te kunnen trekken.

De PvdA stemt in met het gebruik van de REB als middel om de grondslag te verbreden. De gehanteerde verdeling is echter naar onze mening contraproductief. In plaats van een verhoging van de kleinverbruikertarieven die vooral particulieren, zelfstandigen en het MKB treft ligt het veel meer voor de hand om tarieven voor grootverbruikers in te zetten als dekking. Wij zullen deze voorstellen tevens bezien in het licht van de te verwachten voorstellen vergroening II.

De PvdA wijst het gebruik van verlaging van de SPAK als financieringsmiddel van de hand. De SPAK heeft tot doel de arbeidsmarkt beter te laten functioneren. Verlaging zou mensen met lage inkomens treffen en het MKB onevenredig benadelen. Bovendien geeft de arbeidsmarktontwikkeling alle reden om juist mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt, waaronder veel allochtonen, een steuntje in de rug te geven. De middelen die met SPAK gemoeid zijn dienen beschikbaar te zijn en te blijven voor arbeidsmarktbeleid.

We hebben met belangstelling kennis genomen van de voorstellen in alternatief C. In het bijzonder het beperken van EZ-subsidies ter financiering van belastingverlaging is interessant. Wij zouden graag zien dat daar verder naar gekeken wordt. Wellicht kan een nog verdergaande sanering van subsidies een substantiële belastingverlaging mogelijk maken.

In het rapport is geen rekening gehouden met de effecten van recente uitspraken rond de inkoop van eigen aandelen. Gezien het budgettair beslag van het repareren daarvan wil de PvdA onderzocht zien of het (gedeeltelijk) achterwege laten van die reparatie kan dienen ter financiering van een belastingverlaging. Dat heeft wellicht tevens het effect dat de lasten en lusten van een verlaging van de vennootschapsbelasting evenwichtiger verdeeld worden over de sectoren.

Uit het rapport blijkt dat de voorstellen leiden tot een onevenwichtige verdeling van lasten en lusten over bedrijfsgroottes en sectoren. Zelfstandigen en MKB-bedrijven komen er bekaaid af. Zij betalen het gelag van deze vorm van REB-verhoging en de SPAK-voorstellen. De baten komen vooral terecht bij het bank en verzekeringswezen. Aldus profiteert een sector die door een sterke binnenlandse positie relatief hoge winsten genereert. Sectoren zoals de industrie die in een uiterst competitieve internationale omgeving verkeren profiteren nauwelijks van de ingezette middelen. Een dergelijke onevenwichtige verdeling van lasten en lusten is voor de PvdA niet aanvaardbaar. Voor zover er rijksmiddelen beschikbaar komen voor lastenverlichting zullen die allereerst dienen te worden ingezet voor versterking van de positie van zelfstandigen en het MKB. Daarnaast willen we graag de positie versterken van bedrijven die te maken hebben met sterke internationale concurrentie zoals de industrie.

(1) Broekman, Van Vliet, De Mooij en Vollebregh: Evaluatie vennootschapsbelasting