Heempark Sjloens Heim bestaat 25 jaar
Heempark Sjloens Heim te Oud-Valkenburg bestaat 25 jaar. Om dit heuglijke feit kracht bij te zetten wordt van zaterdag 9 tot en met zondag 17 juni een feestweek georganiseerd, uiteraard in het fraaie park nabij kasteel Schaloen zelf!
Feestprogramma
De festiviteiten beginnen op zaterdag 9 juni om 12.00 uur met een kindermiddag. Die dag kunnen kinderen tot en met 12 jaar gratis naar binnen, mits onder begeleiding. Er zijn voor de wat oudere jeugd workshops op allerlei gebied. Voor de kleintjes zijn er tussen 12.00 uur en 16.00 uur poppenkastvoorstelling van Theater 2000. Het betreft korte doorlopende voorstellingen. In de poppenkastvoorstelling Het Feestvarken wordt de kater Poespas tot feestvarken omgetoverd in het kasteel van koning Koen van Kakeloen. De voorstelling De Heksenketel draait om de heks Hagelpasta die de prinses van heksensoep laat eten. De kindermiddag duurt tot 16.00 uur. Om 17.00 uur begint de receptie. Gedeputeerde mevrouw Wolfs en burgemeester Nuytens zullen de feestweek officieel openen. De receptie duurt tot 19.00 uur.
Op zondag 10 juni trekt traditiegetrouw rond 10.00 uur de processie door Oud-Valkenburg. Dit jaar zal de pastoor van Oud-Valkenburg in het voorbijgaan het heempark zegenen. Vrijwilligers zorgen in samenwerking met omwonenden voor een mooi bloemen- en zandtapijt.
Om 12.00 uur is het heempark geopend en zijn er bijzondere activiteiten gepland. De watermolen zal voor het eerst sinds jaren weer in bedrijf zijn. Er wordt vlaai gebakken. Een mandenvlechter toont zijn kunnen. Er zijn stands van het IVN, Natuurmonumenten, Mergelland Corporatie en Bijenbond Mergelland. Ook is er een stand met informatie over de geneeskrachtige werking van kruiden. De entree bedraagt een rijksdaalder voor volwassenen en een gulden voor kinderen tot en met 12 jaar.
Door de week zijn er gedurende de normale openingstijden (12.30 uur tot 17.00 uur) thema-dagen gepland. Men kan de tentoonstelling Oet Vreuger Joare bekijken in de watermolen en geregeld wordt de videofilm over het park, gemaakt door mevrouw Stevens, vertoond. Op geregelde tijden zijn er rondleidingen met gidsen. Ook dan bedraagt de entree in het kader van het jubileum een rijksdaalder voor volwassenen en een gulden voor kinderen tot en met 12 jaar.
Vrijdag 15 juni staat de jaarlijkse heksenavond gepland. Deze begint om 21.00 uur. Bezoekers kunnen een heksenrechtbank verwachten en komen in het park allerlei kollen en heksen tegen. Er is een geneesheks, kruidentheeheksen, sorteer-heksen, soep-heksen, waarzegsters, een bosgeest, een waternymf en magiërs van beauty-salon De Puckel zorgen voor ongelooflijke metamorfoses.
Er is een speciale heksentoer door het park uitgestippeld, deelnemers mogen proeven van allerlei hapjes en dranken. Er zijn diverse prijzen te winnen en alle deelnemers ontvangen een aandenken. Kaarten voor deze avond bedragen fl. 20 en kunnen worden gereserveerd bij het heempark, tel. 043-4592684, of bij mevrouw Maessen, tel. 043-6013312.
Op zaterdag 16 juni is er om 9.30 uur een live-uitzending van het L1-radioprogramma Limburgs Land te volgen vanuit het park. Voor de actieve vrijwilligers en hun partners wordt 's avonds een besloten feest georganiseerd. Dankzij de ruim tachtig vrijwilligers staat het park er elk jaar weer stralend bij.
De festiviteiten worden op zondag 17 juni afgerond. Om 10.00 uur is er een openluchtmis in dialect in het park. Het MEGA-koor luistert de mis op. Om 12.00 uur start een biologische markt met stands van het IVN, Natuurmonumenten, Mergelland Corporatie, Stichting Velt en een mandenvlechter. Ook is er weer een stand met geneeskrachtige kruiden. Troubadour Jos Meessen verzorgt een optreden.
Achtergrondinformatie
In het begin van de jaren zeventig kwam toenmalig hoofd van de Valkenburgse plantsoenendienst Lemmerling op het idee, zijn kennis van natuur en heemkunde op basis van zijn serie boeken " Oet Vreuger Jaore" in een parkachtige omgeving in beeld te brengen. Hij bouwde een maquette en met hulp van een aantal mensen van het IVN- Valkenburg begon hij met het verwezenlijken van zijn ideeën. Het geheel moest een beeld geven van de natuur en cultuur van het Zuidlimburgse landschap uit het begin van de vorige eeuw. Het plan moest worden uitgevoerd op het terrein van de voormalige tuin en boomgaard van kasteel Schaloen. Al eerder hadden vrijwilligers van het IVN bij het kasteel gelegen watermolen opgeknapt en ingericht als verenigingsruimte.
Het een en ander kwam tot stand in de voormalige nutstuin van het kasteel Schaloen, gelegen bij de watermolen van het uit de 15e eeuw stammende kasteel Schaloen, het slot met het leien dak. De molen stamt in zijn huidige vorm uit het eind van de 17e eeuw. Herbouwd, nadat de omgeving zich aan het herstellen was van de gevolgen van de 80- jarige oorlog en er weer geld beschikbaar kwam voor allerlei activiteiten. Op de plaats van de huidige molen stond reeds eerder een molen. Deze was door de oorlogshandelingen tijdens de eerder genoemde oorlog verwoest. De horige boeren uit de omgeving, die leenplichtig waren aan de heren van Schaloen, waren verplicht hun granen te laten malen in de molen (banaalrecht) en een tiende van de oogst aan de heer af te staan als belasting. Deze liet op zijn beurt de opbrengsten in zijn tiendschuur opslaan. De tiendschuur maakt nog steeds deel uit van de voorburcht van het kasteel Schaloen. Dit gebouw heeft echter in de loop der jaren een andere bestemming gekregen. Nu is het in gebruik als een horecagelegenheid en zijn er tevens vakantieappartementen in ondergebracht.Het kasteel is nog steeds in particuliere handen. De huidige eigenaar beschouwt het als zijn levenswerk het gehele complex op te knappen en te onderhouden.
Men treft in het heempark ongeveer 500 plantensoorten uit de directe omgeving aan. Het park is onderverdeeld in 17 verschillende afdelingen. Elke afdeling behandeld een verschillend thema, dat direct betrekking heeft op het Zuidlimburgse cultuurlandschap, zoals een boerentuin, een akker met 30 verschillende soorten oude, in vergetelheid geraakte akkerbouwgewassen, een huisweide met oude fruitbomen van oude fruitrassen, een model- mergelgrotje, een poel, een bijenstand, een boerenerf en een kruidentuin. Men leert er heel wat merkwaardige namen kennen, Huttentut is een oud gewas, dat vroeger werd geteeld vanwege de oliehoudende zaden. En wat te denken van dialectnamen als sjansesjop? Het was een soort loodsje waar men vroeger takken opsloeg, die voor allerlei zaken werden gebruikt. Voor het stoken van de bakoven, het fornuis of de haard, voor het binden van erwten en bonen, voor het maken van omheiningen. Of de tuunhegk, een haag van vlechtwerk die diende om het vee in de wei te houden. Ook de visjkörf is zo'n uniek element. Het is een soort visbak, die bij de watermolen was aangelegd om met name in de tijd van de palingtrek kilo's verse paling te verschalken. Deze viskorf is enkele jaren geleden weer hersteld, maar wordt overigens niet meer gebruikt om vissen te vangen.
Zo maar wat leerzame elementen, die een kijkje bieden in Zuidlimburgs verleden. Een beetje nostalgie weliswaar, maar zonder dat verleden te verheerlijken. Maar er is ook voor de realiteit van vandaag. Zo wordt de vervuiling van het riviertje de Geul in beeld gebracht in het ecologisch gedeelte, waar men onder andere de zinkflora kan bewonderen. Men is begaan met de negatieve gevolgen van de druk, die de mens op zijn omgeving uitoefent. Veranderingen in de omgeving worden dan ook kritisch gevolgd. Voor degenen, die eens een kijkje willen gaan nemen; is het heempark in de tot eind september iedere dag geopend van 12. 30 tot 17.00 uur. Een aantal van de 80 IVN- vrijwilligers zijn dan in het park aanwezig om bezoekers antwoord te geven op eventuele vragen..
Heempark Sjloens Heim
Oud-Valkenburg 1
6305 AA Schin op Geul
tel. 043-4592684 b.g.g. 043-4591561
geopend tot en met zondag 23 september, dagelijks van 12.30 uur tot 17.00 uur
entree : volwassenen fl. 5, senioren fl. 4, kinderen t/m 12 jaar fl. 2 ; gedurende de feestweek van 9 tot en met 17 juni geldt een gereduceerd tarief van een rijksdaalder voor volwassenen en senioren en een gulden voor kinderen.
Internetsite: http://members.tripodnet.nl/LeonW/sjloensheim.html
IVN Valkenburg aan de Geul
Postbus 7
6300 AA Valkenburg aan de Geul