1red9600
08-06-2001, NOS, Met het oog op morgen, Radio 1, 23.07 uur
MINISTER-PRESIDENT KOK, NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE MINISTERRAAD, OVER HET REFERENDUM IN IERLAND, DE TOEKOMST VAN EUROPA EN DE COMPLIMENTEN VAN BONDSKANSELIER SCHRÖDER
CARASSO:
Het is niet de eerste keer dat u dit meemaakt. Heeft u een déjà vu gevoel?
KOK:
Nee, het is iedere keer toch weer verrassend en nieuw. Inderdaad, bijna tien jaar geleden
in 1991 hadden we het Verdrag van Maastricht, en toen hebben de Denen in een
referendum in meerderheid tegen gestemd. Daar is later maar dat is een hele tijd later,
dat kwam niet onmiddellijk daar achter aan nog een keer een tweede ronde gekomen,
een herkansing, en toen hebben de Denen alsnog in meerderheid `Ja' gezegd. Maar
iedere situatie heeft weer zijn eigen karakteristieken. In dit geval denk ik dat we datgene
moeten respecteren wat de meerderheid van degenen die hebben gestemd er van vinden.
Er was weliswaar een lage opkomst, maar dat doet verder niet terzake voor de
geldigheid van de uitkomst. Het is wel zorgelijk. Het is wel jammer. Het is echt een
complicatie. Intussen moeten we ons natuurlijk niet van ons eigen werk laten afbrengen,
dus de ratificatie in de andere lidstaten, ook hier bij ons, Tweede Kamer, Eerste Kamer,
gewoon voortzetten, onderhandelingen met de kandidaat-lidstaten die straks deel
moeten kunnen uitmaken van de Unie ook voortzetten en afronden. En dan eens kijken
of er misschien geleidelijk aan wat wijsheid komt over hoe we hier verder mee moeten.
Ook moeten we heel goed luisteren naar wat de Ierse regering voor inbreng levert. Die
zullen we natuurlijk volgende week horen in de algemene Raad, en ook in de Europese
Raad in Gotenburg tegen het einde van de week. Het is wel een probleem.
CARASSO:
Kan het zijn dat al die moeizame onderhandelingen in Nice nou helemaal voor niets zijn
geweest?
KOK:
Nee dat denk ik niet. Maar ja, je kunt toch zo'n verdrag pas in werking zien treden
wanneer er een unanieme acceptatie is door ieder van de lidstaten.
CARASSO:
Bij de Denen kwam er een nieuw referendum. Wat denkt u: komt er een nieuw
referendum of een nieuw verdrag?
KOK:
Dat is heel erg afhankelijk van hoe de Ierse regering dat zelf ziet. Er komt zeker ook een
debat over in het Ierse parlement. Ik denk dat de lage opkomst daar een rol bij zal gaan
spelen, want de uitkomst van dit referendum is bindend, ondanks de lage opkomst. Maar
het zou me niets verbazen als er analyses gemaakt gaan worden, dat men zal zeggen: ja,
juist heel veel van de thuisblijvers behoren tot een zwijgende meerderheid die het niet
zo problematisch vindt. En misschien krijgt men een heel debat in Ierland over de
vraag: hoe kunnen we nog een uitspraak van de kiezers organiseren die representatiever
is, dat meer mensen ook echt met zoveel woorden zijn aangespoord om hun stem te
geven. Maar nogmaals: ik ga daar niet over. Dat is primair een Ierse zaak en ik vind ook echt dat we onze Europese lijn mede moeten bepalen op basis van datgene wat men vanuit Dublin met ons gaat communiceren.
TOEKOMST EUROPA
CARASSO:
Ondertussen gaat het debat over de toekomst van Europa gewoon door. Dat spitst zich met name toe op de politieke structuur van Europa. Het kabinet heeft vandaag een notitie daarover uitgebracht. Je ziet dat de Duitsers pleiten voor een soort federatie met een centrale Europese regering. De Fransen verafschuwen dat en willen juist meer invloed van regeringsleiders en de raden van ministers. Nederland, lees ik in de notitie, pleit voor een sterkere rol voor de Europese Commissie. Betekent dat, dat wij het eigenlijk met de Duitsers eens zijn?
KOK:
Het is niet zo makkelijk te zeggen wie het nu precies met wie eens is, want je hebt toch zo je eigen accenten in het geheel. Wij zijn het met de zienswijze van Bondskanselier Schröder eens als het gaat om de versterking van de organen, de instituties van de Europese Unie en dan is de Commissie natuurlijk de motor van de Europese Unie, zeker al vandaag in een Unie van vijftien, en nog sterker in een Unie die alsmaar groter gaat worden. Daar hoort het dagelijks bestuur, de executieve, de motorfunctie te vervullen. En dan is er een punt waar, denk ik zo op het eerste gezicht, enig verschil ligt tussen de Duitse benadering en de onze, maar of dat echt een verschil is, moet nog blijken als we daar eens beter over doorpraten, dat is de manier waarop de Raad van Ministers, de vertegenwoordigers van de nationale regeringen in dat hele krachtenveld opereren. Dat wordt sowieso een rol, naar mijn mening, die zich meer op hoofdlijnen gaat richten, dus meer een soort raad van commissarissen, dan een raad van bestuur zou je kunnen zeggen: meer toezichthoudend.
CARASSO:
Maar een Europese regering is een stap te ver voor Nederland?
KOK:
Nee, ik vind, de Europese Commissie ontwikkelt zich natuurlijk, als ze meer gezag
heeft en ook meer verantwoordelijkheid draagt, als executieve, in een aantal opzichten
in de richting van een soort Europese regering. Maar die rol, die bijdrage van de
nationale regeringen, ook herkenbaar aanwezig in de ministerraden, die blijft wel van
groot belang. En het Franse model, ja ... We praten zo gauw aan de hand van een paar
krantenkoppen over het model zus, of het model zo, maar in ieder geval de idee om
regeringen een loodzware rol te geven in die toekomstige structuur van Europa, dat
spreekt mij duidelijk minder aan dan de hoofdlijn van de visie van kanselier Schröder.
CARASSO:
Nu staat er in de notitie dat de regering niet voor een blauwdruk kiest. Het is een
publiek geheim dat de VVD niet van blauwdrukken houdt. Aan de andere kant worden
er toch wat vergezichten geschilderd. Is het een typisch paarse notitie geworden?
KOK:
Het is een hele goede notitie geworden, vind ik, die natuurlijk ook een zeker evenwicht laat zien, niet zo zeer tussen partijen, maar wel tussen het je bezighouden met de beleidsagenda en ook de prioriteiten die daarin gelden, en nadenken over toekomstige structuren, in de wetenschap dat je dat uiteindelijk ook met zijn vijftienen weer moet beslissen in Europa.
CARASSO:
Iedereen tevreden in het kabinet wat dat betreft?
KOK:
Het kabinet kan deze nota volledig dragen, maar niet omdat we een aantal dingen tegen elkaar hebben weggestreept en gezegd: "nou zijn we het alleen nog maar eens over de dingen waar geen enkele discussie over is." Hier en daar hebben we natuurlijk een aantal keuzes gemaakt die wat verder reiken.
COMPLIMENTEN SCHÖDER
CARASSO:
Tot slot: Bondskanselier Schröder heeft vanochtend in het Algemeen Dagblad gezegd dat u moet blijven. Ik zal u niet naar de bekende weg vragen, maar kon u uw ogen droog houden toen u dit las?
KOK:
Ik heb niet zo gauw last van grote emoties bij dit soort dingen. Waar ik wel last mee heb, dat is hoe ik met complimentjes om moet gaan, want ik vond het nogal complimenteus. Ik neem aan dat hij geen bijzondere bijbedoelingen heeft om mij goed te willen stemmen, dus hij meent het blijkbaar.
CARASSO:
In hetzelfde artikel zegt hij dat hij hoopt dat u de Duitse plannen voor de toekomst van Europa ondersteunt. Het zou ook een handig trucje kunnen zijn om u voor zijn standpunten te winnen.
KOK:
Nou, gelukkig hadden we toen de standpuntbepaling over de nota al af, dus daar is geen causaal verband.
(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, LV)