Strengere grenswaarden voor luchtverontreinigende stoffen
De Vlaamse regering heeft op voorstel van Vlaams Milieu- minister Vera DUA een verstrenging van de grenswaarden voor zwaveldioxide (SO2), stikstofdioxide (NO2), zwevende deeltjes (PM10)en lood (Pb) in de lucht principieel goedgekeurd. Deze toxische stoffen zijn belangrijke veroorzakers van problemen met de ademhaling en longfunc- ties. Om de strengere normen te halen zal Vlaanderen vooral verdere maatregelen moeten nemen rond verkeer en de non-ferro industrie.
Met deze beslissing voert de Vlaamse regering een eerste dochterrichtlijn van de Europese kaderrichtlijn luchtkwaliteit uit. De strengere grenswaarden moeten in 2005 en 2010 bereikt worden.
De toxische effecten van betrokken stoffen
S02 werkt in op de slijmvliesmembranen van de mond, neus en longen. De belangrijkste impact is op de ademhalings- functies. Vooral asthmalijders zijn gevoelig. S02 is ook schadelijk voor planten, met korstmossen als gevoeligste soort. SO2 is ook in belangrijke mate medeverantwoordelijk voor de verzuring van het milieu. Tot slot versnelt SO2 de natuurlijke verwering en de cor- rosie van gebouwen en bouwmaterialen. Vooral de oude gebouwen en monumenten die deel uitmaken van Europa's rijke culturele erfgoed zijn gevoelig.
De blootstelling aan NO2 kan onomkeerbare effecten teweeg brengen op longfuncties en luchtwegen, vooral bij perso- nen met longziekten. Het kan ook de reactie op natuur- lijke allergenen verhogen. Hoge concentraties NOx kunnen negatieve effecten veroorzaken bij planten zoals blad- en naaldschade en gereduceerde groei. NOx spelen een belangrijke rol in de milieuverzuring en de fotochemische smogvorming.
Concentraties aan zwevende deeltjes in de lucht (PM10) worden in verband gebracht met gezondheidseffecten zoals kortademigheid. Langetermijn blootstelling aan lage con- centraties van zwevend stof kan leiden tot een toename van bronchitis, verminderde longfuncties en een vermin- dering in levensverwachting in de grootorde van 1 of 2 jaar. Fijn stof van verbranding is verantwoordelijk voor het bevuilen van gebouwen en andere materialen.
De nadelige effecten van lood dat via de omgevingslucht wordt ingeademd, situeren zich vooral op het vlak van het zenuwstelsel. Een hoge dosis kan een acute intoxicatie geven met blijvende hersenbeschadiging.
Waar staat Vlaanderen t.o.v. de Europese normen?
Uit een studie uitgevoerd door het VITO blijkt dat er zich voor SO2 in 2005 geen problemen zullen stellen voor het behalen van de grenswaarden, indien Vlaanderen eerder aangegane afspraken rond emissies nakomt.
Voor het behalen van de grenswaarde rond NO2 en zwevende deeltjes in de lucht voorziet het VITO wel problemen in de Antwerpse en Brusselse agglomeratie. Deze verhoogde concentraties zijn te wijten aan verkeer en de verwarming van gebouwen. Om het verkeersprobleem aan te pakken werkt minister van verkeer Stevaert aan een Mobiliteits- plan Vlaanderen. Rond de reductie van gebouwenverwarming zijn er acties in voorbereiding voor huishoudelijke stookinstallaties.
Voor lood wordt de toekomstige grenswaarde overschreden rond twee non-ferrobedrijven, namelijk Union Minière Hoboken en Metallo Chimie Beerse. Het probleem is het meest acuut in de woonzone Moretusburg tegen de bedrijfsmuren van Union Minière Hoboken. Er is reeds enkele jaren een sanering binnen het bedrijf aan de gang, die van nabij opgevolgd wordt. Gezien deze sanering nog niet afgelopen is en er nog sprake kan zijn van opwaaiend stof door de werken, kan er ook geen evaluatie van de invloed op de luchtkwaliteit gemaakt worden. Of er bij- komende saneringen nodig zijn, zal later moeten blijken.
Het besluit zal nog voor advies worden voorgelegd aan de MiNa-Raad en de SERV.
info : Ann Bats, woordvoerder van minister Dua - tel. (02) 553 27 81 e-mail: persdienst.dua@vlaanderen.be