07 Jun 2001
Nummer 81 7 juni 2001
Promovendus oneens met Gezondheidsraad:
'Verrijking van voeding met foliumzuur moet worden toegestaan'
Hoger opgeleiden
Vijftig procent beschermend effect
Daling aangeboren hartafwijkingen
Langer gebruik aanbevolen
Curriculum vitae
Noot voor de pers
Foliumzuur vergroot de kansen om een gezond kind te krijgen, zo
blijkt eens te meer uit het onderzoek van drs. Hermien de Walle.
Zij constateert dat door een overheidscampagne het gebruik van
foliumzuur door vrouwen met een kinderwens de laatste jaren is
toegenomen. "Maar," zegt de promovendus, "Die stijging is vooral te
zien onder hoger opgeleide vrouwen. Voor gelijke kansen voor elke
vrouw zou de verrijking van voedingsmiddelen met foliumzuur moeten
worden toegestaan. Ik ben het dan ook niet eens met het behoudende
voorstel van de Gezondheidsraad die maar voor een zeer beperkt
aantal voedingsproducten de toevoeging van foliumzuur wil
toelaten." De Walle promoveert op 18 juni 2001 aan de
Rijksuniversiteit Groningen.
Foliumzuur kan ernstige aangeboren afwijkingen aan het zenuwstelsel
voorkomen, zoals een open ruggetje of een open hoofdje. Foliumzuur
(vitamine B11) zit van nature in veel voeding, met name in groene
groente. Maar in het begin van de zwangerschap is de
foliumzuurbehoefte groter. Zwangere vrouwen met een normaal
eetpatroon krijgen dan niet voldoende binnen. In tegenstelling tot
veel andere Europese landen en de VS, is het in Nederland nog bij
wet verboden om voeding te verrijken met foliumzuur, waardoor
vrouwen op tabletten zijn aangewezen.
Hoger opgeleiden
Het gebruik van foliumzuurtabletten is na de publiekscampagne, die
in het najaar van 1995 werd gehouden, omhoog gegaan van 5 naar 21
procent, stelt De Walle vast. Uit haar vervolgonderzoek in Noord
Nederland blijkt dat het gebruik in die regio inmiddels is
gestabiliseerd op 36 procent. Maar terwijl de landelijke campagne
speciaal gericht was op vrouwen met een lage sociaal-economische
positie, blijken in 2000 de sociaal economische verschillen juist
groter geworden te zijn: in 2000 gebruikte 26 procent van de
vrouwen met een lage opleiding foliumzuur, tegenover 47 procent van
de hoger opgeleiden. De Walle: "Om alle vrouwen in de vruchtbare
leeftijd te bereiken, is het toevoegen van foliumzuur aan de
voeding de beste oplossing. Maar wel in combinatie met een
structurele campagne om het gebruik blijvend onder de aandacht te
brengen. Want dat zelfs van de hoger opgeleiden met een kinderwens
minder dan 50 procent foliumzuur gebruikt, is een onverwacht lage
uitslag."
Vijftig procent beschermend effect
Het gebruik van foliumzuur van vier weken voor, tot acht weken na
de bevruchting kan de helft van het aantal ernstige afwijkingen aan
het zenuwstelsel (neuraalbuisdefecten) voorkomen. Daarnaast stelt
De Walle vast dat foliumzuur zeer waarschijnlijk ook een
beschermend effect heeft op het voorkomen van andere aangeboren
afwijkingen zoals hartafwijkingen en afwijkingen aan de urinewegen.
Daling aangeboren hartafwijkingen
Vijf jaar na de campagne onderzocht de promovendus of er inderdaad
een statistisch significante daling te zien is van het aantal
neuraalbuisdefecten. Daarvoor maakte zij gebruik van de gegevens
uit de Noord-Nederlandse EUROCAT registratie (ondergebracht bij de
RUG) waar kinderen met aangeboren afwijkingen worden geregistreerd.
"De daling van het aantal neuraalbuisdefecten is met deze gegevens
moeilijk aan te tonen. Dat heeft een aantal redenen. Als we uitgaan
van een beschermend effect van foliumzuur van 50% en van een
percentage van 36% van de vrouwen die foliumzuur slikken dan is de
reductie van het aantal neuraalbuisdefecten helaas nog niet zo heel
groot".
Langer gebruik aanbevolen
Wanneer verrijking verboden blijft, moet structureel en intensief
goede foliumzuur- informatie gegeven worden aan vrouwen in de
vruchtbare leeftijd, vindt De Walle. Ook moet het juiste tijdstip
om met foliumzuur te beginnen meer benadrukt worden: het is
belangrijk om foliumzuur te slikken van vier weken voor de
bevruchting tot acht weken erna. Veel vrouwen blijken te laat met
inname te beginnen. De Walle: "Ik zou echter willen aanbevelen om
zeker de eerste drie maanden van de zwangerschap foliumzuur te
blijven gebruiken. Want van het beschermend effect op andere
afwijkingen die gevoelig zijn voor foliumzuur kan immers de
gevoelige embryonale periode later liggen."
Curriculum vitae
Hermien E.K. de Walle (Zwolle, 1959) studeerde sociologie aan de
RUG. Zij verrichtte haar promotieonderzoek bij de disciplinegroep
Medische Genetica, waar zij ook na haar promotie blijft werken. Het
onderzoek is gefinancierd door het ministerie van VWS. De Walle
promoveert tot doctor in de medische wetenschappen bij prof.dr.
C.H.C.M. Buys en prof.dr. L.T.W. de Jong-Van den Berg. De titel van
haar proefschrift luidt Awareness and use of folic acid in the
Netherlands; from science to practice, ISBN 90-367-1429.
Noot voor de pers