5 juni 2001 Nr. 01/095
Lagere drempel voor indienen schadeclaim wegens beroepsziekte
De drempel voor werknemers om hun werkgever aansprakelijk te stellen voor een beroepsziekte, is de afgelopen jaren lager geworden. Oorzaak is de omkering van de bewijslast in dit soort rechtszaken en de toegenomen aandacht in de media voor het onderwerp. Tot nu toe is er nog geen stijging in het aantal schadeclaims, maar verwacht wordt dat dit in de toekomst wel het geval zal zijn.
Dit blijkt uit het rapport 'Werkgeversaansprakelijkheid bij beroepsziekten' van
Research voor Beleid dat is gemaakt in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid. Basis van het rapport zijn een enquête onder 3000 werkgevers en
interviews met deskundigen. Staatssecretaris Hoogervorst heeft het rapport naar de
Tweede Kamer gestuurd.
Eén procent van de werkgevers is in de afgelopen vijf jaar naar eigen zeggen
aansprakelijk gesteld voor schade als gevolg van een beroepsziekte. Dit zou landelijk
gezien neerkomen op 3500 werkgevers. In werkelijkheid ligt dit cijfer lager omdat
sommige werkgevers in de enquête ten onrechte bedrijfsongevallen aanmerken als
beroepsziekte. De meest genoemde beroepsziekten zijn asbestose, mesothelioom (beiden
veroorzaakt door blootstelling aan asbest), RSI en andere aandoeningen aan rug,
schouder en armen. De hoogte van de claims varieert van 25.000 tot meer dan 200.000
gulden.
Ontwikkelingen in de rechtspraak hebben geleid tot een omkering van de bewijslast bij
claims vanwege beroepsziekten. Als een werknemer aangeeft schade te hebben opgelopen,
moet de werkgever bewijzen dat hij heeft voldaan aan zijn zorgplicht. De zorgplicht
van de werkgever is in de rechtspraak ook steeds verder aangescherpt, vooral als het
gaat om werken met gevaarlijke stoffen. Ook moet de werkgever bewijzen dat de ziekte
niet het gevolg is van de arbeidsomstandigheden in het bedrijf.
Volgens deskundigen ervaren werknemers nu nog een zekere 'drempel' om hun werkgever
aansprakelijk te stellen, maar wordt die drempel steeds lager. Dit komt onder meer
door de omkering van de bewijslast. Ook wordt verwacht dat publiciteit over
succesvolle zaken kan leiden tot een toename van het aantal claims. Deskundigen gaan
ervan uit dat vooral de RSI-zaken zullen toenemen, gezien het grote aantal
beeldschermwerkers.
Uit het rapport blijkt dat werkgevers zich op dit moment in voldoende mate kunnen
verzekeren tegen mogelijke beroepsziektenclaims. Wel blijken werkgevers zich weinig
bewust te zijn van het risico op beroepsziekten in hun bedrijf en sluiten ze daarom
niet altijd een aansprakelijkheidsverzekering af. Dit is vooral het geval bij
werkgevers met minder dan tien werknemers in dienst. In totaal zegt bijna driekwart
van de werkgevers een aansprakelijkheidsverzekering te hebben afgesloten.
Er zijn geen beroepsziekten uitgesloten van verzekering. In de branche van asbestverwijderaars blijkt het niet meer aantrekkelijk te zijn een verzekering af te sluiten, vanwege de hoge premie en bepaalde uitsluitingsgronden in de verzekering.
Staatssecretaris Hoogervorst schrijft in een begeleidende brief dat in de toekomst
met enige regelmaat vervolgmetingen zullen worden verricht om inzicht te krijgen in
de toename of afname van het aantal schadeclaims, trends in de hoogte van de
geclaimde schade en verschuivingen op het gebied van de verzekerbaarheid van schade
door beroepsziekten.
Het rapport 'Werkgeversaansprakelijkheid bij beroepsziekten' kost f 35,- en is verkrijgbaar bij Elsevier bedrijfsinformatie, postbus 808, 7000 AV Doetinchem. Telefoon: 0314-35 83 58. Het ISBN is 90 5749 789 1
De volledige tekst van de brief van staatssecretaris Hoogervorst over het rapport
'Werkgeversaansprakelijkheid bij beroepsziekten' staat op de internetsite van het
ministerie van SZW: www.minszw.nl (klikken op "Officiële publicaties" in de linker
knoppenbalk).