Toespraken
Opening Vlaggetjesdag 2001 in Scheveningen
02-06-2001
Openingstoespraak Minister van Defensie mr. F.H.G. de Grave, ter gelegenheid van Vlaggetjesdag Scheveningen, 2 juni 2001
Dames en Heren, geachte aanwezigen,
Als Minister van Defensie voel ik mij zeer vereerd om hier op
Scheveningen aanwezig te zijn voor de opening van vlaggetjesdag. Het
doet mij deugd dat de Stichting Vlaggetjesdag Scheveningen dit jaar
Zeemacht en Visserij als thema heeft gekozen. Hiermee doet de
stichting eer aan de hechte band die er van oudsher bestaat tussen de
Koninklijke Marine en de visserij. De relatie tussen visserij en
marine behelst natuurlijk veel meer dan uitsluitend het nuttigen van
de nodige haringen door marinepersoneel:
Het begon al in de 17e eeuw toen de Nederlandse haringvissers dicht
langs de oostkust van Engeland voorbij voeren naar het visrijke gebied
nabij de Shetland eilanden, ten noorden van Groot-Brittannië. Hierbij
bleek bescherming van de toenmalige Nederlandse marine absoluut
noodzakelijk: De Engelsen overmeesterden op een keer een zogeheten
Nederlandse buis, onthoofden vervolgens de voltallige bemanning en
sloegen de hoofden van deze arme vissers op in een harington. Deze ton
werd naar Holland gestuurd als waarschuwing tegen het vissen in Britse
wateren. Het ging er in die tijd dus helaas niet al te zachtzinnig aan
toe.
Naar aanleiding van dit soort dreigementen werd in Holland besloten om
de Nederlandse vissersschepen te konvooieren en onder bescherming van
oorlogsbodems te plaatsen gedurende het maken van de gevaarlijke reis
naar de noordelijke visrijke gebieden. De vissers moesten ook vaak
zelf vechten voor hun eigen leven en kostbare lading. Ook toen werd de
vis duur betaald.
Na 1650 werd zelfs het vissen op onze eigen Noordzee steeds
gevaarlijker. De marine moest een steeds grotere inspanning leveren om
de vissers en de handelsvloot te beschermen tegen de toenemende
Engelse agressie. Uiteindelijk leidde de strijd om de heerschappij
over de zee tot maar liefst 4 Engelse oorlogen.
Het recht van de vrije zee werd in die tijd met harde hand bevochten.
Dat is ook logisch: rijkdom en welvaart van een land waren sterk
afhankelijk van de zee. Nog steeds is die vrije zee van groot belang
voor Nederland: Naast visserij denk ik ook aan goederen- en
olietransport, distributie, off-shore, bagger- en
bergingsmaatschappijen en andere maritieme sectoren. Het is altijd een
verantwoordelijkheid van Defensie, en dan met name de Koninklijke
marine, geweest om s-Lands commerciële maritieme activiteiten
ongestoord te laten plaatsvinden. Dit alles is begonnen met de
bescherming van de haringvisserij.
Andere banden tussen marine en visserij zijn er op het gebied van
civiele taken.
Hierbij denk ik onder andere aan mijnenopruiming, reddingsoperaties en
hydrografie.
Overigens, ook de visserij vangt wel eens mijnen, is mij verteld. Niet
van harte want het is natuurlijk een hoop gedoe als een mijn in de
netten wordt opgevist.
Kortom: uit het verleden kunnen wij opmaken dat vissers niet beducht
zijn voor gevaarlijke omstandigheden en zelfs af en toe al is het
onbedoeld aan mijnenruimen doen. Ik vraag me overigens af of omgekeerd
de marine ook zo goed kan vissen ? Ik zal dat eens opnemen met de
bevelhebber der zeestrijdkrachten. Waar het natuurlijk in de kern om
gaat dames en heren is dat er tussen de Marine en visserij een hechte
band bestaat, nu en in het verleden.
Daarnaast hebben de Nederlandse visserij en de Koninklijke Marine
beiden een uitstekende staat van dienst en zijn ze beiden onmisbaar
voor de welvaart van Nederland. Vandaar dat de Koninklijke Marine hier
vandaag op vlaggetjesdag prominent aanwezig is met het fregat Hr.Ms.
Karel Doorman, helikopters, mariniers, vliegtuigen en niet te vergeten
de mijnenjager Hr.Ms. Scheveningen, vernoemd naar dit roemruchte
vissersdorp.
Maar we zijn hier vandaag vooral voor die visserij: de haringtonnen
zijn nu na vierhonderd jaar niet meer gevuld met de hoofden van de
onfortuinlijke vissers uit de 17e eeuw, maar uitsluitend met
smakelijke Hollandse nieuwe, gevangen in het jaar 2001. Ik zie uit
naar het verorberen van deze nieuwe haring en daarom ga ik nu met veel
genoegen over tot de officiële opening van dit unieke evenement.