Toespraken
Militaire pensioenen naar ABP
01-06-2001
Dames en heren,
In nagenoeg alle Europese landen staan de pensioenen als top-prioriteit op de politieke agenda. Ik twijfelde zojuist even dat is U ongetwijfeld opgevallen of ik top met een P of met een B uit moest spreken.
Regeringen spannen zich in om, nog voor dat de vergrijzinggolf over hen heen komt hun pensioensystemen op orde te brengen. Hoofdkoers daarbij is de ombouw van begrotingsfinanciering naar gehele of gedeeltelijke kapitaaldekking. Waarbij de kapitaaldekking dan opgebracht wordt door bijdragen van werkgevers en werknemers. Succes daarin is voor de monetaire stabiliteit in Europa van het grootste belang. De Nederlandse regering laat dan ook niet af om de partners te wijzen op hun verantwoordelijkheid.
Dat neemt niet weg dat de weg van begrotingsfinanciering naar kapitaaldekking een uiterst lastige is. Het betekent aanvankelijk hogere lasten, immers terwijl de reeds ingegane pensioenen onverkort moeten worden uitgekeerd, moet tegelijkertijd via inleg van gelden het fonds worden opgebouwd. Daarbij komen dan nagenoeg altijd aanspraken in het geding. Niet alleen omdat daardoor getracht wordt de extra lasten te compenseren, maar ook en vooral omdat de pensioenaanspraken dringend gesaneerd moeten worden. De bestuurlijke charme van begrotings-gefinancierde pensioenen was immers dat een positieve aanpassing van de pensioentoezeggingen pas ver in de toekomst betaald moet worden. Bij sociale onrust is de uitweg dan snel gevonden. In een kapitaal gedekt systeem bestaat die mogelijkheid niet. De pensioentoezegging moet onmiddellijk via de premie in het fonds worden afgefinancierd. Dat schept zekerheid voor de deelnemer en voorkomt de afwenteling van de problemen van vandaag op toekomstige generaties.
Nog een andere ontwikkeling is vermeldenswaard. In de landen waarin de
stelsels reeds op orde zijn, zoals in het Verenigd Koninkrijk en in
ons land, ontwikkelt het pensioenveld zich van een uiterst
noodzakelijke doch redelijk stoffige oudedagsvoorziening tot een van
de meest dynamische elementen in het arbeidsvoorwaardenveld. Een
kwalitatief goed en kapitaal gedekt pensioen is voor de huidige
generaties op de arbeidsmarkt een belangrijke asset. Het ondersteunt
via reserve-overdracht de door hen gewenste mobiliteit, maar het is
ook voor hen een van de belangrijkste elementen in hun totale
persoonlijke financiële planning.
Pensioenfondsen spelen daarop in door zich in de speerpunt te plaatsen
van de ontwikkeling van steeds verdergaande individuele
serviceverlening aan de deelnemers. Maar ook door het trachten te
verwerven van een spilpositie bij de ontwikkeling van aantrekkelijke
aanvullende arbeidsvoorwaardenproducten voor werkgevers en werknemers.
Bij de totstandkoming van de pensioenwetten 1922 werden de
nabestaandenpensioenen van militairen ondergebracht bij het Algemeen
Burgerlijk Pensioenfonds. Vermeldenswaard daarbij is dat zulks gepaard
ging met het opgaan van de fondsen van de belangenverenigingen van
militairen voor die nabestaanden in dat algemene pensioenfonds. Velen
van U kunnen zich niet meer voorstellen dat in die tijd de zorg voor
het merendeel van die nabestaanden niet lag bij de overheid als
werkgever, maar opgebracht werd uit de solidariteit van degenen die
zich bij een van die verenigingen hadden aangesloten. De
ouderdomspensioenen van de militairen bleven op de begroting van
defensie.
In de achterliggende jaren zijn vele pogingen gedaan om die pensioenen
alsnog, soms wat de uitvoering betreft, soms ook inclusief
kapitaaldekking, onder te brengen bij het ABP. Op al die pogingen
mocht geen zegen rusten. Het leek op een hopeloze onderneming. Terrein
voor ambtelijke zelfmoordenaars. Immers in die tijd was het besef
omtrent de noodzakelijkheid van kapitaaldekking nog niet zo
doorgedrongen als thans het geval is. Het is dan lastig, zo niet
ondoenlijk om zowel ambtelijke als politieke top ervan te overtuigen
dat het noodzakelijk is een probleem aan te pakken dat in hun
begrijpelijke appreciatie wel erg ver in de toekomst ligt. Daar kwam
nog bij dat er geen goed beeld bestond over de omvang van de
opgebouwde pensioenaanspraken. Het enige wat op dat terrein
beschikbaar was waren kilometers dossiers die in Kerkrade waren
opgeslagen.
De projectgroep die midden jaren 90 deze uitdaging aanging koos een
volledige aanpak van het defensie-pensioenveld. Allereerst moest door
middel van een steekproef (state of the art) de opgebouwde aanspraken
in beeld worden gebracht. Na afronding daarvan is de in beeld gekomen
verplichting voor de eerste maal in de staatsbalans opgenomen. Een
structurele voorziening moest worden getroffen om de pensioen
relevante informatie uit de kilometers dossiers om te zetten in data
geschikt voor de huidige informatie verwerkende systemen. Daarmee werd
de basis gelegd voor de verzekerdenadministratie. Voor deze
werkzaamheden werd in Kerkrade een organisatie-eenheid van 40 ften
zoals dat tegenwoordig zo mooi heet- opgericht, die naar nauwkeurige
berekening 8 jaren nodig zullen hebben om alle pensioenaanspraken van
actieven, post-actieven, slapers en snurkers in beeld te brengen. Dit
team gegevensverzameling (TGV) heeft haar werkzaamheden tot nu toe
uitstekend vervuld en daarmee een belangrijke bijdrage geleverd aan
het slagen van dit project. Financieringsmodellen moesten worden
ontworpen variërend van sale en lease back-constructies tot money
make-machines. De inhoudelijk zeer uiteenlopende 16 nog werkende
militaire pensioenwetten moesten worden afgesloten en opgaan in een
nieuwe pensioenregeling. De actuariële conversie van de aanspraken op
basis van die 16 regelingen naar de ene nieuwe moest worden ontdekt,
dit is een juiste typering van dit uiterst moeilijke deel van dit
project. Als gevolg daarvan is de Nederlandse taal verrijkt met een
nieuw woord n.l. verschuivingsdempingsmechanisme, geen bloem maar wel
de oplossing. Om niet afhankelijk te zijn van mogelijke toekomstige
partners werd een zelfstandig pensioenfonds ontworpen het zogenaamde
groene-weide-concept inclusief een geautomatiseerde
verzekerdenadministratie en de bijbehorende betalingsmodule.
Toen de projectgroep een oplossing had gevonden voor de financiering
en daar politieke goedkeuring voor had gekregen kon de voorbereiding
overgaan in implementatie. Ik dank de centrales van overheidspersoneel
voor hun moed en visie om in de financiering een bijdrage te leveren.
Ondanks het feit dat alle adviezen in een andere richting gingen heeft
de projectgroep ervoor gekozen om in te steken op een overdracht van
de militaire pensioenen aan het ABP. Een wijs besluit waar wij vandaag
zeer ingenomen mee kunnen zijn. Aan het contract dat vervolgens met
het ABP tot stand kon komen hebben wij bij de ondertekening ervan al
de nodige aandacht besteed. Dat contract was ook voor defensie, wat de
waarde ervan betreft het contract van de eeuw, en waarschijnlijk nog
voor enkele eeuwen te komen.
Toch wil ik nu vanaf deze plaats de leden van de projectgroep en de
adviseurs van Price Waterhouse Coopers nogmaals danken voor hun niet
aflatende inzet, visie en creativiteit. Zonder hen zou dit alles niet
tot stand gekomen zijn. Slechts weinigen weten dat in vele fasen van
dit project de activiteiten te vergelijken waren met het beklimmen van
een niet te overziene steile bergwand, zonder lijnen of
bevestigingsmateriaal.
De laatste fase van het project bestond uit de voorbereiding van de
daadwerkelijke overdracht van de militaire ouderdomspensioenen aan het
ABP. Ik dank alle verantwoordelijken en hun medewerkers, zowel bij
Defensie als bij het ABP dat ook deze fase succesvol kan worden
afgerond. Een belangrijk element hierbij is de overgang van het
personeel van de DMP en TGV naar het ABP. Een overgang die tot volle
tevredenheid van nagenoeg eenieder is voorbereid en vandaag formeel
haar beslag krijgt. Het moet ons tot tevredenheid stemmen dat de
werkgelegenheid voor dat personeel onverkort in stand is gebleven en
wel in een voor hen kansrijkere omgeving. Niet onvermeld wil ik
hierbij laten de gouden greep om ruim vooruitlopend op het formele
moment van vandaag te komen tot een collocatie van dat personeel bij
het ABP. Deze beslissing is in het gehele proces zeer waardevol
gebleken. Ik dank al deze medewerkers voor hun goede diensten
gedurende vele jaren aan Defensie en wens hun een goede toekomst toe
bij het ABP.
Het laatste element dat de aandacht moet hebben is de succesvolle
afronding van het uiterst gecompliceerde wetgevingstraject, inclusief
het indalen van de defensiepensioenen in het ABP-reglement Zonder deze
afronding zouden wij vandaag hier niet bij elkaar zijn. Allen die
hierbij betrokken zijn geweest dank voor de voortreffelijke wijze
waarop zij zich van deze zeer moeilijke taak gekweten hebben.
Dit alles betekent dat:
-De 16 werkende defensiepensioenregelingen zijn omgevormd tot een
regeling n.l. het ABP-reglement.
-De kapitaaldekking van de ouderdomspensioenen is gerealiseerd.
-Voor de militair een verzekerdenadministratie tot stand komt die de
basis is voor de serviceverlening op de hoogte van de tijd.
Met veel genoegen draag ik dan ook de zorg voor de pensioenen van de
Nederlandse militairen, door de overhandiging van het
inwerkingstredings-KB over aan de Voorzitter van de directieraad van
het ABP.