Informatie voor de pers. Vrije Universiteit Amsterdam.
25/05/2001
Nederlands nationale integriteitssyteem geovalueerd Doet Nederland genoeg tegen corruptie?
Als het gaat om de strijd tegen corruptie en de bewaking van politiek-bestuurlijke integriteit scoort Nederland zeer goed in vergelijking met andere landen. Toch kent ons stelsel van integriteitsbewaking nog altijd zwakke plekken. Zo is er geen gecontroleerd systeem voor de signalering en toetsing van privé-belangen van topambtenaren of bestuurders die strijdig zijn met het publieke belang. Ook wordt het vraagstuk van de integriteit van ondernemend Nederland vrijwel geheel genegeerd.
Dit zegt Leo Huberts, bestuurskundige en bijzonder hoogleraar
Politiestudies verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam, na
evaluatie van het Nederlandse National Integrity System: het stelsel
van wetten, regels, organisaties en afspraken die belangrijk zijn om
corruptie tegen te gaan en integriteit te bevorderen. De studie maakt
deel uit van een internationaal vergelijkend onderzoek binnen 19
landen. Het onderzoek is uitgevoerd door de internationale
non-gouvernementele anti-corruptie organisatie Transparency
International (onder leiding van prof. Alan Doig van Liverpool
University). De resultaten van het onderzoek worden gepresenteerd
tijdens de grote internationale anti-corruptie conferentie die in Den
Haag van 28 tot 31 mei plaatsvindt (Global Forum on Fighting
Corruption and Safeguarding Integrity II).
Hoe is het in Nederland gesteld met de strijd tegen corruptie en het
beschermen van integriteit? Wat typeert het Nederlandse National
Integrity System? Huberts concludeert dat veel elementen van het
Nationale Integriteits Systeem in Nederland aanwezig zijn, zoals een
parlementaire democratie, onafhankelijke rechtspraak, vrije pers,
ombudsman, rekenkamer, bestuursrecht, wetboek van strafrecht et
cetera. Het internationale vergelijkende onderzoek geeft aan dat
Nederland het in vergelijking met de andere onderzochte landen zeer
goed doet. Toch ontbreken er ook de nodige elementen van een Nationaal
Integriteits Systeem, een aantal aandachtspunten of blinde vlekken:
* Nederland kent geen systeem dat duidelijk maakt welke financiële
privébelangen topambtenaren en toppolitici hebben die strijdig
zouden kunnen zijn met het publieke belang; veel landen hebben
zoAn financial disclosure wel
* Nederland kent maar weinig normen en regels voor kabinet,
parlement en topambtenaren; zij zijn voor zichzelf erg
terughoudend
* Nederland heeft geen onafhankelijk instituut of centrum met
verantwoordelijkheid voor informatie, preventie en advisering met
betrekking tot integriteit
* In Nederland wordt het vraagstuk van de integriteit van het
bedrijfsleven vrijwel geheel genegeerd.
Om deze blinde vlekken te bestrijden zou er volgend Huberts een
onafhankelijk Centrum voor Integriteit tot stand moeten worden
gebracht. Dat centrum zou tot doel moeten hebben om:
* informatie te verzamelen en beschikbaar te stellen over
oneigenlijke belangen politici en ambtenaren
* informatie te verzamelen en te analyseren over corruptie, fraude
en andere integriteitsschendingen
* informatie te verzamelen over beleid, met name preventief beleid
en daarover te adviseren
* individuele politici en ambtenaren te adviseren over ethische
keuzen en integriteitsdilemma´s.