Zoek in www.D66.nl _____________ zoek
Brussel Vandaag
Partijblad Democraat
Idee
21 mei 2001
Initiatiefwetsvoorstel van Staf Depla (PvdA), Francisca Ravestein
(D66), Peter van Wijmen (CDA), Adri Duivesteijn (PvdA) en Pieter Jan
Biesheuvel (CDA)
Reparatie Wet voorkeursrecht gemeenten
Gemeenten de mogelijkheid bieden om bij het realiseren van
bouwplannen, een marktpartij uit te kiezen die voor de burgers het
beste plan tegen de laagste prijs kan realiseren. Dat willen de
kamerleden Staf Depla (PvdA), Francisca Ravestein (D66), Peter van
Wijmen (CDA), Adri Duivesteijn (PvdA) en Pieter Jan Biesheuvel (CDA)
bereiken met het initiatiefwetsvoorstel dat zij op 21 mei hebben
ingediend.
Het wetsvoorstel beoogt de Wet voorkeursrecht gemeenten (Wvg) te
repareren. De wet biedt gemeenten de mogelijkheid om met voorkeur
grond te verwerven. Het is dan ook een belangrijk onderdeel van het
grondpolitieke instrumentarium. Gemeenten kunnen hiermee hun
regiefunctie bij het realiseren van publieke doelen waarmaken. Recente
gerechtelijke uitspraken door de Hoge Raad en ontwikkelingen op de
grondmarkt maken het voor projectontwikkelaars en grondhandelaren
makkelijker de voorkeurspositie van de gemeente te ontwijken. Dit is
niet gewenst. Gemeenten worden op die momenten gedwongen met een
marktpartij in zee te gaan die toevallig de grond verworven heeft. De
initiatiefnemers vinden het gewenst dat gemeenten voldoende
mogelijkheden behouden om de marktpartij uit te kiezen die voor de
burgers het plan realiseert met de beste kwaliteit tegen de laagste
kosten. Reparatie van de wet is daarom noodzakelijk. Spoed is vereist,
gezien de vele bouwplannen die op stapel staan. In de nota
grondpolitiek heeft de regering aangekondigd dit onderdeel van de Wvg
vooralsnog niet te willen repareren. Daarom is een
initiatiefwetsvoorstel ingediend.
De initiatiefnemers passen allereerst artikel 26 van de Wvg aan. Door
uitspraken van de Hoge Raad over artikel 26 mogen marktpartijen het
gemeentelijk voorkeursrecht ontwijken, als zij aan kunnen tonen dat
het gemeentelijk belang voldoende gewaarborgd is. Het uiteindelijk
juridisch vaststellen of het gemeentelijk belang voldoende gewaarborgd
is, kan vele jaren van onderhandelen en procederen in beslag nemen.
Dit leidt tot langdurige onduidelijkheid voor alle betrokkenen met
risico's van grote vertraging dan wel afstel van realisering van
publieke projecten. De initiatiefnemers vinden dit niet wenselijk.
Daarom wordt in artikel 26 van de Wvg de bepaling geschrapt dat
aangetoond moet worden dat het gemeentelijk belang in het geding is.
Hierbij sluiten de initiatiefnemers aan bij uitspraken van
gerechtshoven. Gemeenten krijgen nu de mogelijkheid alle transacties
te laten vernietigen die het doel hebben de voorkeurspositie van een
gemeente te ontwijken. Het is overigens niet de bedoeling het recht
van zelfrealisatie van het bestemmingsplan door de oorspronkelijke
eigenaar aan te tasten.
Artikel 10 van de Wvg regelt vrijstellingen die grondeigenaren krijgen
van de Wet voorkeursrecht gemeenten. Eén van die vrijstellingen is het
afsluiten van een optieovereenkomst of een koopovereenkomst door een
projectontwikkelaar of grondhandelaar met een grondeigenaar voordat
het voorkeursrecht gevestigd is. Een steeds groter deel van de
ontwijking van het voorkeursrecht vindt op deze manier plaats. Voordat
het voorkeursrecht wordt gevestigd, begeven tussenhandelaren zich
risicoloos met optiecontracten op de markt. Risicoloos omdat de optie
pas koop wordt als de bestemming inderdaad "rood" wordt of omdat in
het contract wordt opgenomen dat de koop gesloten wordt met een nader
vast te stellen "meester" en prijs. Deze constructies hebben weinig te
maken met het recht van de eigenaar om het bestemmingsplan op eigen
grond te realiseren. De initiatiefnemers passen artikel 10 zo aan dat
het onaantrekkelijk wordt om het voorkeursrecht te ontwijken.
Vrijstelling voor het voorkeursrecht voor optiecontracten en
koopovereenkomsten wordt slechts verleend als het contract is
ingeschreven en de prijs en de naam van de koper zijn vastgelegd.
Met deze reparatie van de Wet voorkeursrecht gemeenten behouden
gemeenten de mogelijkheid de private partij op basis van de beste
prijs-kwaliteitverhouding uit te kiezen. Bovendien maakt het gemeenten
ook makkelijker grond te verwerven zodat ze kan participeren in
publiek-private-samenwerkingsconstructies. Dit alles zonder het risico
van lang slepende onderhandelingen en gerechtelijke procedures.
download de complete tekst van het wetsvoorstel:
Wetsvoorstel
Wetsvoorstel