Afstotingsreactie tegen dierlijk donororgaan grotendeels onderdrukt
Xenotransplantatie -het transplanteren van dierlijke organen naar de
mens- is voorlopig nog moeilijk uitvoerbaar, omdat het lichaam het
orgaan met een heftige immuunreactie onmiddellijk zal afstoten. Sicco
Popma slaagde erin om een belangrijk deel van de immuunrespons tegen
varkensorganen te onderdrukken. "Het is een feit dat er een tekort is
aan menselijke donororganen, terwijl de vraag steeds groter wordt",
zegt Popma, "Het onderzoek naar de mogelijkheden van
xenotransplantatie wordt daarom voortgezet ondanks de ethische
problematiek en de nog onduidelijke risico's omtrent het mogelijke
overbrengen van dierziekten naar de mens."
Varkensorganen lijken het meest geschikt om naar de mens
getransplanteerd te worden, waarbij de niertransplantatie een goede
kans van slagen heeft met geringe risico's voor de patient. De eerste
hyperacute afstotingsreactie van een xenotransplantaat kan inmiddels
onder controle gehouden worden. Popma richtte zijn onderzoek op de
daaropvolgende cellulaire afweerreactie. Deze reactie kan ook optreden
bij de transplantatie van menselijke organen. Wanneer een
transplantaat langere tijd in het lichaam van een patiënt zit,
ontstaat een cellulaire afstotingsreactie waarbij de humane T-cel een
centrale rol speelt. Maar de T-cellen worden alleen geactiveerd als er
aan een tweetal stimulatiesignalen voldaan wordt. De blokkade van deze
twee signalen voorkomt de proliferatie van T-cellen en mogelijk de
afstoting van menselijke donororganen. De promovendus ontdekte in een
experiment met varkenscellen dat dit ook het geval kan zijn bij
varkensorganen. Met het tegelijkertijd blokkeren van de twee signalen
zullen ook bij xenotransplantatie de menselijke T-cellen niet worden
geactiveerd. Vervolgens onderzocht Popma bij potentiële kandidaten
voor een xenotransplantaat de T-cel reactie tegen varkenscellen. Bij
een deel van hen vond hij een verhoogde reactiviteit van het
immuunsysteem. Dit kan gevolgen hebben voor het transplantaat en de
patiënt, maar wat die precies inhouden moet nog verder onderzocht
worden. /ImK
Popma (Nijeveen, 1967) voltooide de Medische Laboratoriumopleiding aan
de Hanzehogeschool Groningen. Hij verrichtte zijn promotieonderzoek
bij het Department of Surgical Research van de Medical School van de
University of Pennsylvania, Philadelphia, VS, waar hij ook na zijn
promotie blijft werken.
Datum en tijd
maandag 21 mei 2001, 14.15 uur
Promovendus
S.H. Popma, e-mail: spopma@mail.med.upenn.edu (werk)
Proefschrift
Human T cell responses in xenotransplantation: an in vitro study of a
human anti-pig model
Promotor
prof.dr. P. Nieuwenhuis
Faculteit
medische wetenschappen
Plaats
Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Promotie