STRAFRECHTELIJKE OPVANG VOOR CRIMINELE VERSLAAFDEN
Utrecht gaat deelnemen aan een landelijk experiment voor het in een penitentiaire omgeving hulp en opvang bieden aan criminele verslaafden. Het gaat om een landelijk experiment in samenwerking met het ministerie van justitie, waaraan slechts een beperkt aantal gemeenten meedoet. Het doel is om de ernstige overlast als gevolg van door drugsverslaafden gepleegde strafbare feiten terug te brengen. Het gaat in Utrecht om totaal 35 plaatsen. Het college van b & w ziet dit als een belangrijke aanvulling op het beleid van de gemeente om de overlast van al dan niet verslaafde daklozen terug te dringen door 24-uurs opvang in hostels te realiseren voor deze groep.
De Strafrechtelijke Opvang voor Verslaafden (SOV) is gedwongen opvang, maar geen dwangbehandeling. De criminele verslaafden worden geplaatst in de penitentiaire inrichting aan het Wolvenplein die in september geheel verbouwd zal zijn. Zij doorlopen een programma van maximaal twee jaar dat bestaat uit drie fasen: de intramurale fase, de half open fase en de extramurale fase. Voor de eerste twee fasen zijn 35 plaatsen beschikbaar. In de laatste fasen zullen de deelnemers onder begeleiding buiten de inrichting verblijven. Bij terugkerende problemen kunnen de deelnemers worden teruggeplaatst in een eerdere fase.
De maatregel is bedoeld voor harddrugsverslaafden die een -vaak- jarenlange verslaving combineren met voortdurend en hardnekkig crimineel gedrag dat veel overlast veroorzaakt. Deze delinquenten hebben meestal een omvangrijk strafrechtelijk verleden, maar in hun problematiek staat verslaving centraal. Het is noodzakelijk dat dit wordt opgelost of op zijn minst beheersbaar wordt gemaakt. Het ontbreekt de groep aan eigen kracht om de spiraal van recidive te doorbreken. Met vrijwillig hulpverlening of dwangtrajecten worden de verslaafden onvoldoende bereikt. De straffen voor de delicten zijn meestal te kort om als 'stok achter de deur' effect te hebben.
De Strafrechtelijke Opvang Verslaafden wordt mogelijk gemaakt via een door de rechter opgelegde maatregel. De SOV wordt voor een langere periode opgelegd, met een maximum van twee jaren. De termijn is niet gebaseerd op de ernst van de begane delicten, maar op het belang van een geïntegreerd zorgaanbod, gericht op terugkeer in de maatschappij en het beëindigen van de recidivespiraal.
Een stuurgroep met vertegenwoordigers van politie, Openbaar Ministerie, ministerie van Justitie
Verslavingszorg Penitentiaire inrichting Wolvenplein en gemeente heeft de Utrechtse SOV voorbereid. De gemeente is verantwoordelijk voor voldoende aanbod van extramurale voorzieningen in de laatste fase van de SOV. De directie van het Wolvenplein draagt de eindverantwoordelijkheid voor het gehele traject van de deelnemers.
De kosten voor de intramurale fase, de half open fase en de trajectbegeleiding zijn voor rekening van het ministerie van Justitie. De gemeente draagt eenmalig NGL 2,4 miljoen (25%) bij aan de investeringskosten voor de 35 SOV plaatsen. De gemeentelijke kosten voor de extramurale fase, na 2003, worden volgens een eerste raming geschat op 2 ton per jaar. Er zal zoveel mogelijk gebruik worden gemaakt van reguliere voorzieningen. Er volgen nog voorstellen voor de structurele dekking van deze kosten.