Zoek in www.D66.nl _____________ zoek
Jonge Democraten - Nieuwe Democraten
Partijblad Democraat
Idee
Jonge Democraten
14 mei 2001
"Amerika na Clinton"
Lezing Studievereniging Internationale Betrekkingen Utrecht
Thom de Graaf
Onderstaand de inleiding van de lezing
download de complete lezing:
lezing Thom De Graaf
lezing Thom De Graaf
De Clintons zijn 4 maanden geleden in stijl vertrokken uit het Witte
Huis. Dat wil zeggen met medeneming van het tafelzilver en het
meubilair. Gefrustreerde medewerkers die zichzelf een nieuwe termijn
hadden gegund onder de inmiddels in vergetelheid weggezakte Al Gore,
verwijderden de "W" uit de toetsenborden van hun computers, terwijl er
geloof ik ook nogal schunnige teksten door de nieuwe administratie
werden aangetroffen in de ontruimde vertrekken. "In stijl" betekende
bij Clinton toch eigenlijk vooral geen stijl.
De Amerikanen waren toe aan een nieuwe publieke moraal in Washington:
iets minder opportunistisch, iets minder schaamteloos, iets minder
affaires en onthullingen, die in het oog van de gemiddelde Amerikaan
niet alleen een disgrace of the presidency, maar een disgrace of the
United States betekenen. Niettemin ben ik er van overtuigd dat
Clinton, als hij een derde termijn had mogen dienen, met afstand de
race met George Bush had gewonnen. De credits voor het economisch
beleid waren simpelweg te goed, vooral voor de middengroepen.
Bovendien kon hij bogen op een gematigd beleid, waarin voor een
gedeelte de republikeinse agenda was uitgevoerd en op een sterke
betrokkenheid bij de sociale omstandigheden van vooral zwarte
bevolkingsgroepen. Ook in de buitenlandse politiek had Clinton aanzien
verworven, nog net geen Nobelprijs maar wel wereldwijde erkenning voor
zijn inspanningen rond Noord-Ierland, het Midden-Oosten en de Balkan.
Aan het einde van de Clinton-era mislukte weliswaar de
Palestijns-Israelische vrede, maar niet omdat de Amerikanen zich te
weinig hadden ingespannen. De relaties met de buurlanden en met
Rusland en China waren goed, die met de Europese staten zelfs
voortreffelijk. Zelden heeft een Amerikaanse president zo veel
vrienden onder West-Europese leiders gehad als Clinton. Iedereen wilde
graag bij hem horen en Clinton was handig genoeg om iedereen
onmiddellijk tot zijn beste vriend uit te roepen. "My good friend Wim
Kok" kan er over mee praten.
Dat George W. Bush de verkiezingen won, althans door de Supreme Court
tot winnaar werd uitgeroepen, lag dus niet aan het krediet dat de
Clinton-administratie in binnenlands en buitenlands politiek opzicht
had verkregen. Het lag aan het onvermogen van Al Gore om dat krediet
tot het zijne te maken, zich geloofwaardig te presenteren als de
betere ik van Clinton en vervolgens de voor het grijpen liggende winst
te verzilveren.
Clinton was een winnaar, zelfs als hij had verloren (the comeback
kid). Intuïtief zagen de Amerikaanse kiezers Gore als een verliezer en
dan komt het niet meer goed.
Dat Bush de verkiezingen uiteindelijk in zijn voordeel beslechtte
lijkt dus nauwelijks een verdienste van hem zelf of van zijn campagne.
Of het moet het geraffineerde gebruik zijn geweest van het beeld van
de vertrouwde buurman, die weliswaar niet de slimste in de straat is,
maar aan wie je wel zonder problemen de sleutel van je huis kan
afgeven als je op vakantie gaat. Het beeld van de man die conservatief
is maar ook aardig en in de verte doet denken aan die andere president
die niet op intellectueel vermogen wilde worden betrapt, maar wel op
humor en ontwapenende eenvoudigheid, Ronald Reagan.
Conservative with a compassionate heart, was de boodschap van Bush en
uiteindelijk kon de geleerde robot Gore daar niet tegen op. President
Bush: het is de vraag of Amerika daar beter van wordt. Het is moeilijk
om daar met Europese ogen een goed antwoord op te formuleren. En het
is ook de vraag of Europa er beter van wordt. Het antwoord op die
laatste vraag hoeft niet per se negatief te zijn.
Bush heeft de wereld wakker geschud. Van China tot Midden-Oosten, van
Korea tot Europa. De nieuwe leider van de grootste mogendheid ter
wereld laat zijn tanden zien. Er wordt hard geblaft, maar nog niet
gebeten. Toch is er alle reden om de ontwikkelingen in de Amerikaanse
politiek nauwlettend te volgen. En ook alle reden voor Europa om een
eigen strategische positie in te nemen.