Verslag Seminar E-marktplaatsen 4 mei 2001, VNO-NCW te Den Haag
De middag werd aangevangen met een woord van welkom door de dagvoorzitter, dhr. mr. A. van Bellen, directeur ECP.NL. Hij gaf het doel aan van de bijeenkomst en lichte het programma toe.
"Ontwikkeling E-marktplaatsen"
Prof. Dr. R. W. Wagenaar, Hoogleraar Netwerk Diensten - Rotterdam
School of Management / Faculteit Bedrijfskunde, Erasmus Universiteit
Rotterdam
Professor Wagenaar begon zijn presentatie met een formele definitie
van het begrip `E-marktplaats':
"Een E-marktplaats (ook wel `hub' of `exchange') is een Internet
marktplaats waarop deelnemende aanbieders en afnemers informatie over
prijzen en producten kunnen uitwisselen, overeenkomsten kunnen sluiten
en transacties kunnen afhandelen door middel van fysieke uitwisseling
en betaling, met behulp van telecommunicatie netwerken."
Deze definitie weerspiegelt alle basale functies van een markt: het
`matchen' van vraag en aanbod, het ondersteunen van de afhandeling van
transacties, alsmede het verschaffen van een infrastructureel kader
ten behoeve hiervan.
Vervolgens gaf hij een classificatie van E-marktplaatsen, gebaseerd op
de volgende drie dimensies:
*
Aard van de relatie
(One-to-one, one-to-many, many-to-one, many-to-many)
*
Marktmechanisme
(Direct search market, brokered market, dealer market, auction market)
*
Eigendom
(Afnemers, aanbieders, onafhankelijk)
Tenslotte schetste Dhr. Wagenaar enkele recente cijfers met betrekking
tot business-to-business E-commerce in het algemeen en E-marktplaatsen
in het bijzonder. In het algemeen kan de conclusie getrokken worden
dat er tot op heden nog nauwelijks marktplaatsen zijn die winstgevend
zijn, laat staan voldoende volume hebben. Dit komt hoofdzakelijk door
de grote diversiteit aan technologische platforms die worden toegepast
en de argwaan met betrekking tot samenwerking en bundeling van
inkoopkracht. Opkomende functies van E-marktplaatsen zijn vooral
gericht op Value Added Services en samenwerking (zoals Supply Chain
Integration, CPFR: `Collaborative Planning, Forecasting and
Replenishment' en productontwikkeling).
"Ervaring van DSM met e-marktplaatsen"
Afwegingen en inpassing in de organisatie
Drs. S.J. Treurniet MBA, Knowledge Manager e-business, DSM Corporate
e-business
e-Business wordt door DSM opgepakt als strategische ontwikkeling
waarmee binnen enkele jaren een behoorlijk deel van de verkoop en
bijna alle inkoop gerealiseerd kan worden. Kosten verlagen en je
produkten verreiken dat zijn de gestelde doelen waarbij uiteraard de
toegevoegde waarde voor de klant centraal staat.
DSM heeft gekozen voor een aanpak waarbij op Corporate niveau een
eBusiness Centre is opgericht. Daarnaast hebben de 15 verschillende
business groepen verantwoordelijkheid over hun eigen eBusiness
strategie. De heer Treurniet gaf een open en overzichtelijk beeld van
de verschillende elektronische marktplaatsen waarin DSM participeert,
op welk niveau zij hierin participeren, met welke doelen en tot slot
welke resultaten DSM dat tot nu toe heeft opgeleverd. Een voorbeeld is
de mede-oprichting en participatie in de marktplaats APX.nl. Dit is
een elektronisch marktplaats voor stroom, waar op basis van de
verwachtingen over de dagbehoefte aan stroom deze kan worden
ingekocht. DSM geeft aan al voor miljoenen euro's via deze marktplaats
te hebben ingekocht en hier veel geld mee bespaart te hebben. Zeer
informatief om te zien hoe een industrieel bedrijf als DSM (gekenmerkt
door lange ketens van grondstof tot eindprodukt!) stapsgewijs de
combinatie realiseert tussen 'oude' en 'nieuwe' manier van zakendoen.
"Een E-marktplaats aan het woord"
Mw. Drs. G. Evers, Transora
Teneinde Transora duidelijk te positioneren, opende Mevrouw Evers met
de missie van Transora:
`Transora leidt de transformatie van de `consumer products'-industrie
door middel van een wereldwijde, op standaarde gebaseerde, door de
industrie geleide, open marktplaats, welke waarde creëert voor al haar
participanten'.
Vervolgens gaf zij een overzicht van alle services die Transora aan
haar participanten aanbiedt om dit te bewerkstelligen. Door middel van
enkele voorbeelden (Procter & Gamble, Nestlé) werd aangetoond dat er
weldegelijk behoorlijk bespaard kan worden op o.a. inkoopkosten en
transportkosten. Evenals professor Wagenaar benadrukte ook Mevr. Evers
de ontwikkeling van E-marktplaatsen naar een focus op Value Added
Services en samenwerking over de gehele keten.
Themasessie I: Juridische en organisatorische aspecten
Sessievoorzitter en presentatie Dhr. R. van Kralingen, Adviseur
Andersen Legal, IE/IT sectie
Bij elektronische marktplaatsen komen een hoop juridische aspecten
kijken. Zo zijn er verschillen tussen publieke en private
marktplaatsen. Deze verschillen zitten met name in de toegang
(mededinging), de bekendheid van partijen met elkaar en de
partijenovereenkomsten. Vooral de overeenkomsten behoeven veel
aandacht omdat zij de basis vormen waarop partijen met elkaar
handelen. Wat betreft beveiling van marktplaatsen werden de
elektronische handtekening en TTP's genoemd met de kanttekening dat de
beveiliging in een publieke marktplaats van een andere orde is dan die
van een private. Terwijl we het laatste model de laatste tijd steeds
meer terrein zien winnen. Privacy speelt ook een rol bij
marktplaatsen, echter in de B2B omgeving, die de meeste marktplaatsen
zijn, is geen probleem. Hier speelt meer de vertrouwelijkheid van
gegevens.
Na deze heldere sessie is het in ieder geval duidelijk dat het
aanbeveling verdient u op juridisch vlak goed te laten voorlichten als
u met marktplaatsen te maken heeft. Dit om op voorhand problemen te
voorkomen. Om een voorbeeld te geven; de boetes die een
mededingingsautoriteit geeft bedragen meestal al snel enkele
miljoenen.
Themasessie II: Technische randvoorwaarden en te betrekken partijen
Sessievoorzitter: Dhr. dr. ir. P.H.W.M. OUde Luttighuis, groepsleider
e-business, TNO-FEL E-business
Presentatie: Dhr. ing. O.L. Bal, vice-voorzitter, ASP Forum Nederland
De themasessie is goed bezocht met zo 'n 35 personen. De sessie
voorzitter probeert d.m.v. een vingerenquete te zien hoeveel
aanbieders, afnemers, consultants en ondersteunende diensten er in de
zaal zitten. Het blijkt behoorlijk gelijk op te gaan. Dat de
aanwezigen verstand van zaken hebben blijkt uit de levendige discussie
na een korte inleiding van de heer Bal van het ASP Forum Nederland. Er
is veel overlap tussen elektronische marktplaatsen en ASP's en het
belang wordt benadrukt om vanuit de elektronische rol naar
e-marktplaatsen te kijken. Het ASP Forum, dat net is opgericht is
gericht op beide kanten van de markt. De definitie van een ASP zoals
die op de site van ASP Nederland (www.aspforum.nl) te vinden is:
"Een ASP is een service organisatie die - via het internet of andere
datanetwerken - software applicaties en daaraan gerelateerde ICT
diensten ter beschikking stelt aan klanten, die betalen op basis van
gebruik."
De toegevoegde waarde van een ASP voor de marktplaats blijkt uit het
volgende:
· Het bedrag wordt geïnvesteerd in de tijd want wordt betaald voor de
services, men hoeft niet ineens een grote investering te doen als
bedrijf
· Het is een gecentraliseerde ingreep wat als voordeel heeft dat men
precies weet wat er op de martplaats gebeurt.
· De ASP is one-to-many geörienteerd en dus relevant voor een
marktplaats en de data is gekoppeld aan de infrastructuur van de klant
(dit betekent heel efficiënt gebruik).
De ontwikkeling ten behoeve van ASP's is gunstig zo lijkt het. De
network providers zijn traditioneel ingesteld in datacommunicatie en
er zijn goede mogelijkheden om naar een virtuele marktplaats te gaan
via applicatiefunctionaliteiten met behulp van ASP's. Ook is mogelijk
om m.b.v. het aanbieden van zaken te laten verlopen vanuit virtuele
marktplaatsen zelf (daarvoor moet een apart stukje software worden
geschreven).
Volgens de heer Bal is het cruciaal dat de ASP zelf geen marktpartij
is. Toch gaan er stemmen op uit de zaal dat dat wel degelijk mogelijk
is en soms al het geval is. Ebay speelt twee rollen. Het brengt
partijen bij elkaar, is een marktplaats, maar is zelf geen speler,
domineert zelf niet de markt. Het blijkt heel sterk af te hangen van
de manier waarop je tegen een ASP aankijkt. Er werd gepraat over dat
veel marktplaatsen al in ASP vorm bestaan. Anderen zeggen dat alle
marktplaatsen ASP's zijn, behalve Ahold. Sommigen beweren dat ASP een
manier van dienstverlenen is.
Waar de problemen nog zitten met betrekking tot marktpaatsen, ASP's is
de rol van XML en standaarden. Deze problemen zijn bij de meesten in
de zaal bekend. De oplossing zou kunnen zitten in ASP's zo denkt een
deel van het publiek. De ASP is een rol die dat makkelijk kan doen.
Bijvoorbeeld door zelf al een ERP-systeem aan te bieden. mySAP.com
doet dat al. Od de marktplaats gaat zelf daarin een rol spelen.
Transora had er al over in de sessie voorafgaand aan deze. ADN
(Assurantie Datanet Nederland) is een goed voorbeeld die ook volgens
de XML-standaard werken.
De slotconclusie was dat ketenintegratie een belangrijk sleutelwoord
is hoe we marktplaatsen moeten opvatten. Moeten we het integraal
blijven bekijken of moeten we het wat smaller houden?? Het was een
boeiende discussie, genoeg stof om mee door te gaan.
Themasessie III: Business modellen
Sessievoorzitter: Dhr. ing. Th. J.A. Bouwmeister, VP Business to
Business Marketplaces, Cap Gemini Ernst & Young Benelux
Presentatie: Dhr. mr. J.H. Boermann, directeur E-markets, KPN
Telecommerce
De hoofdstelling van deze themasessie was: `welke businessmodellen
voor E-marktplaatsen zijn succesvol?'. Aan de hand van de volgende
vijf substellingen werd getracht een plenaire discussie op gang te
brengen:
1.
Business-to-business E-marktplaatsen vormen een randvoorwaarde voor
business-to-consumer E-commerce
2.
E-marktplaatsen kosten een hoop, maar leveren ook een hoop op
3.
Dé Kritische Succes Factor voor E-marktplaatsen is de aanwezigheid van
voldoende leveranciers, en dus niet zozeer van voldoende afnemers
(deze volgen dan immers vanzelf)
4.
Investeringen in E-marktplaatsen behoren niet geboekt te worden op de
verlies- en winstrekening
5.
E-marktplaatsen zijn geen `cost center' maar een `revenue center'
Eén en ander bracht de volgende reacties uit de zaal teweeg:
*
Zijn er al E-marktplaatsen die winst maken?
Ja, maar niet zoveel. Vooralsnog zijn het voornamelijk de
horizontale E-marktplaatsen die succesvol zijn. Dit doet vermoeden
dat het businessmodel van horizontale marktplaatsen meer kans van
slagen heeft dan dat van verticale.
*
Participatie in E-marktplaatsen zet de huidige
afnemer-leverancier-relaties onder druk en heeft tot gevolg dat
investeringen in Customer Relationship Management (CRM) worden
tenietgedaan.
Dit is slechts ten dele waar. E-marktplaatsen komen niet in plaats van
offline afnemer-leverancier-contacten, maar bestaan daarnaast. Een
voorbeeld: ondanks goede afspraken met het topmanagement over het
gebruik van E-marktplaats Eumedix, bleken lokale beslissers
(inkoopfunctionarissen) hun directe relatie met leveranciers te
laten prevaleren. Zij bleven buiten de E-marktplaats om hun
goederen betrekken, zodat zij ten volle konden profiteren van de
bonussen die de leveranciers hen in het vooruitzicht stelden.
In de toekomst zullen afnemer-leverancier-relaties, als gevolg van
participatie in E-marktplaatsen, zakelijker en transparanter
worden.
*
De `value proposition' van E-marktplaatsen heeft meer betrekking op
samenwerking over de gehele waardeketen dan op kostenreductie.
Dit is goeddeels waar. Er kan echter een nuancering aangebracht worden door ook het type product dat op de betreffende E-marktplaats verhandeld wordt in beschouwing te nemen. Juist bij strategisch belangrijke goederen is samenwerking belangrijk. Dat neemt niet weg dat ook hier forse besparingen gerealiseerd kunnen worden.
Discussie met drie sessievoorzitters onder leiding van de
dagvoorzitter
De middag werd afgesloten met een plenaire sessie waarin onder leiding
van de dagvoorzitter, Arie van Bellen, de drie sessievoorzitters
verslag uitdeden van 'hun' sessie.
Paul Oude Luttighuis, voorzitter van de sessie technische
randvoorwaarden en te bertrekken partijen gaf aan dat tijdens deze
sessie men met name had gediscusseerd over het standaardisatie
vraagstuk. Bij wie ligt de bal om dze standaardisatie te realiseren?
Bij de aanbieders van de marktplaats? Bij de ASP's? Welke rol spelen
bijvoorbeeld de branches hierin?
Theo Bouwmeister , voorzitter van de sessie Businessmodellen gaf aan
dat tijdens de sessie het volgende aan de orde kwam. Businessmodellen
zijn van cruciaal en er heerst nog veel onduidelijkheid. De
verschillende businessmodellen zullen zich op termijn nog moeten
bewijzen. Tevens gaf hij aan dat de bereidheid van leveranciers om toe
te treden tot e-marktplaatsen nog te wensen overlaat.
Tijdens de juridische sessie kwamen, vertelde Robert van Kralingen,
onder andere de naar voren: het mededingingsperspectief van
e-marktplaatsen maar ook de vertrouwelijke omgang met de transacties
en de invloed van de partijen die erachter zitten werden besproken.
Suggesties van het publiek voor een potentiele rol van ECP.NL met
betrekking tot het onderwerp waren onder andere:
- het ontsluiten, bundelen en verspreiden van schaarse over
e-marktplaatsen
- het opzetten van een leveranciersplatform, welke ook een rol zou
kunnen spelen bij standaardisatie
- het faciliteren van een online discussieforum.
De geslaagde en informatieve middag werd afgesloten met een informele,
gezellige borrel: de plek om te netwerken!
Op dit moment wordt binnen ECP.NL nagedacht over de invulling en voortgang van het project e-marktplaatsen.