22 juli 2001 TE MOOI VOOR DE HANDEL
UIT DE PRIVÉ-COLLECTIE VAN EDWARD EN SALLY SPEELMAN
10 januari 2000 'REMBRANDT ZELF' haalt bijna 200.000 bezoekers
Het Mauritshuis toont van 1 mei tot 22 juli een selectie uit de privé-
verzameling van de befaamde Engelse kunsthandelaar en verzamelaar
Edward Speelman (1910 - 1994). Speelman verzamelde Hollandse en
Vlaamse meesters waarbij kwaliteit en goede conditie zijn voornaamste
criteria waren. Na zijn dood schonk zijn weduwe Sally het Stilleven
met aardbeien van Adriaen Coorte aan het Mauritshuis. Voor de meeste
van deze schitterende kabinetstukken van onder andere Jan Brueghel de
Oude, Hendrick Avercamp, Willem van de Velde de Jonge, Pieter
Saenredam en Jan van Huysum zal het de eerste keer zijn dat zij in
Europa worden tentoongesteld. De tentoonstelling was eerder te zien in
de National Gallery of Art in Washington en in het Museum of Fine Arts
in Houston (Texas).
Geschenk
In 1995 kreeg het Mauritshuis het Stilleven met aardbeien van Adriaen
Coorte ten geschenke van Mrs. Sally Speelman ter nagedachtenis aan
haar man. Van Nederlandse komaf en met een grote liefde voor de
Hollandse 17de eeuwse meesters onderhield Speelman sinds lang
uitstekende betrekkingen met het Mauritshuis. Het verfijnde en intieme
karakter van het paneeltje is kenmerkend voor het scherpe oog en de
goede smaak van Speelman. Tijdelijk zal dit schilderijtje weer
verenigd worden met de overige meesterwerken uit de collectie
Speelman. De gepresenteerde collectie is weliswaar bescheiden van
omvang, maar de kwaliteit is uitzonderlijk hoog en de diversiteit
groot. Zo zijn er bijvoorbeeld landschappen, stillevens en
genrestukken.
Speelman
Reeds op zeer jeugdige leeftijd verdiepte Edward Speelman zich in
kunst- en kunstgeschiedenis. Hoewel hij na zijn studie aan de
University College School te Londen naar België verhuisde en daar in
de zijde-industrie werkzaam was, verflauwde zijn oude liefde
allerminst. Integendeel, in de jaren dertig koos hij definitief voor
een loopbaan in de kunst. Hij werkte bij Duits en later bij Leger,
toentertijd dè toonaangevende kunsthandelaren van Hollandse en Vlaamse
meesters in Londen. In 1935 startte Speelman zijn eigen kunsthandel op
Piccadilly, waarmee een lange en zeer succesvolle carrière begon. Met
zijn verbluffende kennis en inzicht ontwikkelde hij zich tot de
belangrijkste kunsthandelaar in Londen van Vlaamse en Hollandse
meesters. Topstukken van Rembrandt, Hals, Rubens en Van Dijck werden
hem toevertrouwd en kregen vervolgens door zijn interventie een plaats
in musea en particuliere collecties over de gehele wereld. In de jaren
vijftig en zestig bouwde Speelman in opdracht van Lord Harold Samuel
een belangrijke collectie Hollandse en Vlaamse meesters op. Deze
unieke verzameling is na Samuels dood in 1987 aan de stad Londen
gelegateerd en bevindt zich in het Mansion House, de officiële
ambtswoning van de burgemeester van Londen. Vanzelfsprekend genoot
Speelman als kunsthandelaar het voorrecht om zo af en toe een zeer
bijzonder, mooi of interessant werk voor zich zelf te houden. Zo
ontstond zijn privé- verzameling. Als een homo universalis van zijn
tijd sprak Speelman vloeiend Nederlands, Frans, Duits, Italiaans en
Spaans, was een uitstekend sportman in zijn jonge jaren (squash en
paardrijden) en heeft zich in de 2de wereldoorlog in het Engelse leger
als verbindingsofficier zeer verdienstelijk gemaakt. Voor dit laatste
is hij geridderd tot officier in de Orde van Oranje Nassau. Inmiddels
wordt de kunsthandel op Piccadilly op dezelfde consciëntieuze en
succesvolle wijze door Speelmans zoon Anthony voortgezet.
Traditie van het verzamelen
Het Mauritshuis museum dankt zijn bestaan aan verzamelaarsactiviteiten
van velen. Vorstelijk verzamelaar stadhouder Willem V opende in 1773
al de deuren van zijn schilderijengalerij aan het Haagse Buitenhof
voor het publiek. Dankzij dit gebaar mag de Galerij Willem V zich het
eerste museum van Nederland noemen. De Galerij werd echter te klein
voor de groeiende verzameling en werd in 1822 in het Mauritshuis
ondergebracht. Deze verzameling vormt de kern van de huidige collectie
van het Mauritshuis. Met schenkingen van talloze andere verzamelaars
werd de toch al schitterende collectie in de loop der tijd aangevuld.
Met name Abraham Bredius (directeur Mauritshuis 1889-1909) en A. A.
des Tombe schonken en legateerden in de vorige eeuw aan het museum.
Anno 2001 zijn collectionneurs en connaisseurs nog steeds van
onschatbare waarde voor aanvullingen van museale collecties en
bruiklenen bij tijdelijke tentoonstellingen. Bij veel
tentoonstellingen in het Mauritshuis, zowel monografisch als
thematisch, vormen bruiklenen uit particulier bezit een belangrijk
aandeel. Het Mauritshuis brengt het belang hiervan regelmatig onder de
aandacht door in haar tentoonstellingsprogramma presentaties van
gerenommeerde verzamelaars op te nemen. Op dit moment krijgt de
verfijnde collectie Speelman alle aandacht terwijl volgend voorjaar
een selectie uit de collectie Frits Lugt (Fondation Custodia te
Parijs) tentoongesteld wordt.
Publieksbegeleiding
Bij de tentoonstelling is een Engelstalige catalogus verschenen,
waarin een inleidend hoofdstuk en uitvoerige beschrijvingen van de
tentoongestelde schilderijen zijn opgenomen. Alle schilderijen zijn in
kleur afgebeeld. Voor de bezoeker zijn zaalbladen met heldere teksten
bij elk van de schilderijen beschikbaar.
Nadere informatie voor de pers en aanvraag beeldmateriaal:
Mauritshuis, Afdeling Communicatie
Pom Verhoeff-Emanuel
tel 070 302 34 35
fax 070 302 34 50