Landelijke Adviesraad D66
Samenvattend verslag vergadering 21 april 2001.
Bij de aanvang van de vergadering waren 36 leden en plaatsvervangende
leden aanwezig.
Tevens waren aanwezig Michiel Scheffer (programma commissie), Marijke
Augusteijn (TK-fractie) en Lousewies van der Laan ( EU-parlement).
1. Opening, vaststellen agenda
De agenda bleek ongewijzigd gevolgd te kunnen worden.
Lousewies van der Laan kan vanwege een radio-interview in Amsterdam eerst om
14.15 aanwezig zijn.
2. Verslag Adviesraad d.d. 3 februari 2001-04-21
Theo Veltman maakt de volgende tekstaanvulling van punt 4.1: Naar
aanleiding van de notitie van het presidium wordt een uitgebreide discussie
gevoerd over hoe om te gaan met actuele politieke moties.
De volgende afspraken worden gemaakt:
ß De Adviesraad is zelf verantwoordelijk voor het in behandeling nemen
van een motie en de uitspraak daarover.
ß Elke regio kan het initiatief nemen, de moties dienen tijdig
beschikbaar te komen voor het presidium ter behandeling.
ß Het presidium geeft geen advies aan de AR omtrent het al dan niet
aannemen van een motie.
ß Het presidium kan de indieners van een motie aangeven of en hoe een
motie kan worden aangepast om de behandelbaarheid door de AR te
bevorderen ( w.o. leesbaarheid, logica en één vraag tegelijk). Deze
ondersteuning waardeert de AR zeer.
Kees Slottje meldt dat bij onderdeel 5 de opdracht aan de commissie is
weggevallen. Conform het voorstel van Wim Maas wordt daarom de volgende tekst
toe gevoegd: "Besloten werd dat een commissie ( Hanneke de vries, Wim Maas
(Coördinator), Theo Veltman), n.a.v. de opmerkingen tijdens de discussie met
Thom de Graaf, i.o.m. Kees, een notitie zal opstellen ter voorbereiding van een
discussie in de Raad over `NL-Immigratieland?'" (Ronald Verhagen is op zij
verzoek geen lid van de commissie). Leo de Graaf zegt toe, dat het
presidium op de eerstvolgende bijeenkomst zich zal buigen over de aanpak
van moties en discussie over Nederland als gereguleerd immigratieland, rekening
houdend met de opmerkingen o.m. van de zijde van de PC dat 16 juni wel is waar
kort dag is maar politiek goed getimed.
3. Mededelingen
Ien Peijnenburg, Harma van der Roest, Leon van Schie, Martin Packbier, Alex Hijgenaar, Ton Veraart, Willem Bos, Thera Stam en Bernard Aris hebben kennis gegeven, dat zij verhinderd zijn de vergadering bij te wonen.
4. Adviesvragen van de programmacommissie
Michiel Scheffer deelt mede, dat de inleiding gereed is en binnenkort ter beschikking komt. Hij heeft 4 adviesvragen voor opname in het verkiezingsprogramma van de volgende items:
- Nederland gereguleerd immigratieland? 17 voor, 12 tegen, 4 onthoudingen.
- Afschaffing hypotheekrente bespreekbaar? 11 voor, 18 tegen, 5 onthoudingen.
- Magnetische zweeftrein naar het noorden van Nederland? 4 voor, 16 tegen, 14 onthoudingen.
De vierde vraag: of Nederland uit de Nato zou treden om een Europees defensieverband te steunen, wordt aangehouden tot de volgende vergadering.
5. Vragen aan / verslag uit de Tweede Kamerfractie Marijke Augusteijn legt uit, hoe de fractie akkoord ging met de wet zorgverlof, die ondanks pogingen onzerzijds toch minimaal uitvalt. Het rapport over de kwaliteit van het onderwijs kan op korte termijn een hot item worden. Na de MKZ-crisis en de buitensporige kritiek op het interview van minister Borst wordt de aandacht gevestigd op de klimaatconferentie in juli a.s., waarvoor minister Pronk een voorstel voorbereidt.
Jan Willem Bertens vraagt aandacht voor kindsoldaten in Nederland; zeventienjarigen zijn namelijk kinderen. Peet van de Loo vraagt aandacht voor het maximum bij OZB-tarieven.
Geesje Wieten neemt contact op met Stefanie van Vliet over mogelijk onbenutte orgaandonaties bij o.a. algemene ziekenhuizen.
6. Biotechnologie en genetische manipulatie
De vergadering behandelt dit onderwerp in vier groepen met elk een rapporteur. De vergadering blijkt dit na afloop een goede methode te vinden die zich leent voor meer onderwerpen.
De discussie is geanimeerd, maar de gedachten lenen zich moeilijk voor simpele conclusies.
1. Alle soorten bio-technologische manipulaties en bijgevolg eigendomsrechten, patenten, octrooien en licenties zijn acceptabel voor plant/ dier/ mens.
Joris van de Witteboer: de groep maakte een verschil tussen planten en dieren enerzijds en mensen anderzijds. Mensen mogen geen eigendom van andere mensen zijn. Bij planten en dieren lijkt dit in beginsel mogelijk, mits de overheid de ethische kanten en de veiligheid bewaakt. De stelling kreeg 11 stemmen voor, 15 tegen met 4 onthoudingen.
2. Een gekloond of genetisch gemanipuleerd mens/ dier/ plant is ethisch gelijkwaardig aan een niet gekloond of genetisch gemanipuleerd exemplaar.
Jan Bijen: de groep maakte een verschil tussen mensen en dieren. Planten werden nog niet besproken. Dieren waren gekloond of niet ethisch gelijkwaardig. Mensen gekloond of niet waren in beginsel gelijkwaardig,
tenzij er bijzondere omstandigheden waren.
De stelling kreeg 15 stemmen voor, 1 tegen en 14 onthoudingen, als het over mensen/ dieren/ en planten ging. Als de stelling alleen over de mens ging, kreeg de stelling 17 stemmen voor, 1 tegen en 12 onthoudingen.
3. De genenkaart van mensen mag niet vrijelijk beschikbaar en toegankelijk zijn voor derden ( bijvoorbeeld verzekeraars). Richard Berkhout: De wijziging in "genenkaart" slaat op de volledige informatie, niet op de afdruk die het gerechtelijk laboratorium maakt. Men moet het recht hebben om de eigen genenkaart te weten, maar dus ook om de eigen genenkaart niet te willen weten.
De stelling kreeg alle stemmen, op 1 onthouding na.
4. Er moeten additionele voorwaarden aan biotechnologisch onderzoek worden gesteld.
Gerard Schouten: de groep maakte een onderscheid tussen fundamenteel, strikt wetenschappelijk onderzoek en toegepast onderzoek. Bij de toepassingen ontstond een directe verantwoordelijkheid tegenover overheid en maatschappij, ook als de gevolgen nog niet bewezen waren. De stelling kreeg 22 voorstemmers en 7 onthoudingen.
7. Europees Parlement
Lousewies van der Laan sprak over de Europese, uitgebreide wetgeving en richtlijnen. Het klonen van mensen werd afgewezen. Medicijnen werden uitgesloten van deze regelgeving, want voor het produceren van penicilline op de moderne wijze is genetische behandeling onontbeerlijk. In 1970 kwam al een richtlijn over voedsel dat met genetische manipulatie te maken had. Er blijven ethische bezwaren, zoals bleek bij de toepassing van een visgen (schol) bij planten (tomaten die beter bestand zouden worden tegen koude). Etikettering is van essentieel belang, ook als de stoffen (zoals soja en mais) alleen bij het vervoer te maken hebben gehad met proteïnen die er naderhand weer uit zijn gehaald. De risico-aansprakelijkheid gaat zeer ver en is langer dan tien jaar. Er zijn niet altijd voorzienbare risico's voor het milieu en de natuur, omdat konijnen, vogels en vlinders in contact komen met produkten op proefvelden. Er wordt alleen verboden, als daar na wetenschappelijke research reden voor is. De genetische manipulatie moet in het belang van milieu en maatschappij zijn, het belang van ondernemingen valt daar niet altijd mee samen. Dat een druivengen trosvorming bij paprika's kan bevorderen, is een redelijke toepassing. Maar een "zelfmoordgen" in gewassen, zodat die zich na twee jaar niet meer voortplanten, waardoor opnieuw zaad gekocht moet worden, is geen aanvaardbare omzetbevordering.
De vergadering is met 23 stemmen in beginsel voor de mogelijkheden van genetische manipulatie. Er is 1 stem tegen, er zijn 6 onthoudingen. Op een vraag van Mario van der Stelt antwoordt Lousewies van der Laan, dat inderdaad de eerste slag om de publieke opinie verloren is; door organisaties die zich tegen genetische manipulatie kanten, bestaat er onzekerheid. De betrokken bedrijven moeten zelf maar aan het publiek duidelijk maken, wat de voordelen van hun genetische manipulatie is en in hoeverre de veiligheid gewaarborgd blijft.
8. Actuele politieke moties
De motie Veehouderij vervalt ten gunste van de motie Dubbelboer over dit onderwerp.
Er komen vier moties in stemming:
De motie Voedselproductie (verzoek aan de TK- en de Euro-fractie om 1. De voedselproductie voor de regionale markt te stimuleren, die voor de Europese en wereldmarkt te ontmoedigen en alle voedselproducenten de huidige maatschappelijke productie-eisen op te leggen) wordt met 16 stemmen tegen en 7 voor verworpen.
De motie "Brinkhorst" (verzoekt de TK-fractie de minister breed uit te dragen als een D66-minister met visie op landbouwbeleid en hem uit te dragen als een minister om trots op te zijn, verzoekt de PC het landbouwbeleid en de visie uitgebreid op te nemen in het verkiezingsprogramma) wordt met 11 stemmen voor en
9 stemmen tegen bij 5 onthoudingen aangenomen. De motie over het Koningshuis (verzoekt de PC het standpunt over de modernisering van de monarchie uitgewerkt en uitgebreid op te nemen in het verkiezingsprogramma) wordt met 18 stemmen voor en 6 tegen bij 2 onthoudingen aangenomen.
De motie Dubbelboer (verzoekt de EK-, de TK-, de Eurofractie en de D66- bewindslieden, m.n. de minister van LNV al het mogelijke te doen om de landbouw- en veeteeltproductiestructuur te veranderen in de zin van een 7-tal aandachtspunten, o.m. t.a.v. het verband tussen grondgebruik en productie, eisen van dierenwelzijn, kwaliteitscertificering, minimaliseren van transporten, geen tegennatuurlijk voedsel, en zelfde eisen aan productiewijze voor te importeren voedselproducten) wordt gewijzigd, het woord "ongestoord" bij het natuurlijk leven van dieren vervalt. De motie wordt aangenomen met 22 stemmen voor en 5 onthoudingen.
9. Rondvraag
Jan Bas Prins vraagt om tijdige toezending van stukken in verband met het overleg met de achterban; bij vragen op de vergadering zelf, zoals die door de programmacommissie werden gesteld, kan men anders alleen op persoonlijke titel antwoorden. Kees antwoordt dat hij alle sprekers, i.h.b. ook de PC, nadrukkelijk daarom vraagt, maar dat daaraan niet altijd wordt voldaan. Is het niet mogelijk uitsluitend per e-mail de agenda's en stukken te verzenden? Het antwoord is, dat van de leden en plaatsvervangende leden dertig personen geen e-mail hebben. Die zouden dus per post de stukken toegezonden moeten krijgen. Er is op het LS echter geen uitsplitsing van de adressen van de AR mogelijk. Er blijft gestreefd worden naar snelle toezending.
Ronald Verhagen vraagt om de programmacommissie op de hoogte te stellen van het misnoegen van de AR over het ontbreken van een voorbereidend stuk. Bij de discussies blijkt het steeds om geïsoleerde kwesties te gaan, die bij bespreking steeds weer in een ruimer verband moeten worden geplaatst. Het antwoord is dat het laatste niet altijd is te voorkomen, maar dat de programmacommissie op de hoogte is gesteld.
Erich Helferich vraagt over er geen mogelijkheid is adhesie aan minister Borst te betuigen voor haar moed in de euthanasiekwestie. De Adviesraad verzoekt het presidium een brief met die strekking aan minister Borst schrijven namens de AR.
Ramon Barends vraagt of de stukken van meer informatie te voorzien. Hij deelt mee dat op 13 mei de eerste vergadering van de werkgroep Europa in Arnhem plaats zal vinden. Van de eerste vergadering wordt nota genomen. M.b.t. de stukken met informatie: het antwoord is dat in het verleden is gebleken dat lange stukken slecht gelezen werden en voor verwarring zorgden.
Het streven blijft: korte, heldere stukken voor personen, die al een behoorlijke achtergrondinformatie hebben. Langere stukken zouden de toezending ook te duur maken.
Volgende vergadering: 16 juni 2001, Trianon, Oudegracht 252, Utrecht.