Publieke omroepen verslaan commerciëlen op internet
Oegstgeest, 18 april 2001.
Publieke en commerciële omroepen besteden veel aandacht aan de combinatie
tussen TV-programma's en internet. De meeste internetsites van omroepen zijn
dan ook steeds uitgebreider en bieden steeds meer informatie. Tijd voor een
nadere analyse, zo besloot internet adviesbureau Full Effect uit Oegstgeest.
Full Effect analyseerde de internetsites van grootste Nederlandse
TV-omroepen en kwam tot de verrassende conclusie dat de publieke omroepen
beduidend beter scoren dan hun commerciële collega's.
Dat de combinatie tussen TV en internet een sterke is, is voor alle omroepen
blijkbaar een voldongen feit, gezien de 'effort' die gestoken wordt in de
internetsites van de omroepen en zogenaamde 'satelliet-sites' van
bijbehorende programma's. Vrijwel zonder uitzondering 'ogen' de sites fraai
en professioneel. De vraag is in welke mate deze indruk bij een nadere
analyse overeind blijft en welke pagina's reden bieden om het niet bij een
éénmalig bezoek te laten.
Full Effect analyseerde de internetsites van negentien TV-omroepen (13
publieke en 5 commeriële ) en besteedde met name aandacht aan onderdelen als
navigatie/gebruiksgemak, nieuwswaarde, interactiviteit en inhoud.
Gebruiksgemak/navigatie
TV-omroepen hebben veel informatie in huis en hun internetsites bieden dan
ook een overvloed aan informatie over programma's, activiteiten,
uitzendschema's en speciale internet-mogelijkheden. Het gebruiksgemak van
een site (navigatie) is daarom een belangrijk aandachtspunt. De bezoeker zou
anders gemakkelijk kunnen verdwalen in een woud van informatie. In het
onderzoek werd op het onderdeel navigatie/gebruiksgemak gekeken of de site
over een zoekfunctie beschikt, of er een 'homebutton' en 'sitemap' aanwezig
zijn en of het overal in de site duidelijk is waar de bezoeker zich bevindt.
In een uitgebreide site is een zoekfunctie geen overbodige luxe. De meeste sites verzuimen echter om een dergelijk hulpmiddel op te nemen. Bij de publieke omroepen is bij ruim een derde van de sites een zoekfunctie aangetroffen. Bij de commerciëlen is SBSnet de enige. Een homebutton werd door geen enkele site vergeten. Er moet echter opgemerkt worden dat bij een aantal sites, de home-button niet overal aanwezig is in de site. Een sitemap, waarin alle pagina's binnen de betreffende internetsite op ordelijke wijze gerangschikt staan werd alleen aangetroffen op de site van de NCRV, RKK en RVU. De enige site waarin steeds duidelijk blijft in welk onderdeel de bezoeker zich bevindt is NRCV, een verademing. Bij alle overige sites heeft de bezoeker dus grote kans vroeg of laat te verdwalen.
De VPRO-site spant de kroon als het gaat om onduidelijke navigatie. De bezoeker verliest binnen de kortste keren de samenhang uit het oog.
Algemeen kan gesteld worden dat op dit punt nog veel te verbeteren valt. De
meeste sites zijn door de onoverzichtelijke opbouw en grote hoeveelheid
informatie een waar woud van informatie.
Nieuwswaarde
Nieuws biedt de bezoeker een reden om terug te keren. De publieke omroepen
hebben dat goed begrepen: een meerderheid biedt nieuws op de site. Bij de
commerciëlen besteedt alleen Yorin hier aandacht aan. RTL4 en Yorin bieden
verder een link aan naar HMG teletekst, een dunne oplossing die zeker geen
schoonheidsprijs verdient. Bij RTL5 is deze link blijkbaar vergeten. Actueel
nieuws is één, het verwijderen van verouderd nieuws is wat anders. Dat
blijkt lastig in praktijk. Bij tweederde van de publieke omroepsites werden
verouderde zaken aangetroffen, zoals uitnodigingen voor deelname aan
activiteiten die al afgerond zijn, of het aankondigen van programma's van
een aantal dagen geleden.
AVRO, NPS, RVU, VPRO en SBSnet bieden de mogelijkheid om bezoekers in te
schrijven voor een nieuwsbrief, om op de hoogte gehouden te worden van de
activiteiten van de omroep.
TV Gids
Een belangrijk onderdeel van de omroepsites wordt gevormd door de programma'
s en het bijbehorende programma-overzicht. Wanneer worden de programma's van
de omroep uitgezonden, wanneer zijn er herhalingen, enzovoort. Alle omroepen
bieden een TV-gids voor hun eigen programma's. Zeer opmerkelijk is het feit
dat slechts enkele omroepen de mogelijkheid bieden om ook een TV-gids te
raadplegen voor andere zenders/omroepen. Alsof de Nederlander slechts naar
programma's van één omroep zou kijken. De onderzoekers beschouwden dit als
een belangrijk minpunt. Een site verliest daarmee de mogelijkheid om als
TV-portal te dienen voor de bezoeker. Er is immers geen informatie over
andere zenders beschikbaar. Sites waar deze mogelijkheid wel voor handen is
zijn: NCRV, NPS, RVU, VARA en SBSnet.
Interactiviteit
De interactieve mogelijkheden van het medium internet worden tot op heden
maar matig benut. Wel bieden alle sites de mogelijkheid om per e-mail te
reageren of vragen te stellen. Sommige omroepen geven een gedetailleerde
lijst met e-mail adressen van verschillende afdelingen en programma's. Een
reactieformulier dat online verstuurd kan worden, werd nauwelijks gevonden.
Bij tweederde van de publieke omroepen is het mogelijk om online lid te
worden. Veel publieke omroepen bieden de mogelijkheid om relevante zaken
(boeken, videobeelden, etc.) te bestellen in hun winkel. De commerciële
omroepen bieden een dergelijke toepassing niet aan.
Opvallend is dat vaak wordt overgeschakeld van online naar offline. Zo biedt BNN een formulier om lid te worden, maar dit moet worden uitgeprint en opgestuurd. Hetzelfde geldt voor het bijwonen van programma's. Er wordt veel aandacht aan besteed, maar als puntje bij paaltje komt, wordt de bezoeker verzocht om een telefoonnummer te bellen. Alleen EO, VARA, BNN en RTL4 en RTL5 bieden de mogelijkheid om online in te schrijven. Ook het bestellen van artikelen in de internetwinkel komt uiteindelijk vaak neer op het overmaken van een bedrag onder vermelding van een bepaalde productcode.
Een verdergaande toepassing is het gedeeltelijk aan laten passen van een site aan het persoonlijke profiel van de bezoeker. Een omroep biedt hier in principe goede mogelijkheden voor. Denk bijvoorbeeld aan een aangepaste homepage met sportnieuws en sportprogramma's voor de sportliefhebbers. Geen enkele omroep biedt deze mogelijkheid op afdoende wijze. Alleen bij de VPRO werd een programma-onderdeel gevonden waar het mogelijk is om een gedeelte van de site aan te passen aan de eigen (muziek)voorkeur.
Een teleurstelling op dit gebied is de site van Yorin, die door de
positionering als interactief mediaplatform hoge verwachtingen had gewekt.
Hoewel de Starmaker-site veel interactie biedt, worden de verwachtingen op
de algemene Yorin-site (vooralsnog) niet waargemaakt. De interactieve
mogelijkheden in de algemene site blijven beperkt tot e-mail en een
reactieformulier.
Algemeen kan gesteld worden dat de commerciële omroepen in vergelijking tot
de publieke omroepen weinig tot zeer weinig interactieve mogelijkheden
bieden op hun sites.
Inhoud
De inhoud van een site biedt voor de bezoeker een belangrijke reden om al
dan niet terug te keren.
Een site die prima aansluit bij de doelstellingen en veel nieuwswaarde
biedt, is de site van de EO. Van de vele activiteiten tot discussieforums en
een heuse online bible. De site slaagt erin een echt 'clubgevoel' te geven
aan de bezoeker. De traagheid van sommige gedeeltes is de EO vergeven: het
geeft de bezoeker de tijd zijn zonden te overdenken. Een vreemde
gewaarwording wordt aangetroffen bij de pagina's over de EO-jongerendag.
Bezoekers kunnen zich online aanmelden voor het spektakel. Doven en
slechthorenden worden echter verzocht om telefonisch (!) contact op te nemen
voor een speciale plaats.
Ook de sites van BNN, NCRV, TROS, VARA en VPRO (mits de lastige navigatie
voor lief wordt genomen) bieden voldoende reden om terug te komen. Bij de
commerciële omroepen biedt alleen SBSnet reden voor een vervolgbezoek. Met
name de sites van RTL4 en RTL5 doen dit zeker niet. De platte informatie is
zeer beperkt evenals de mogelijkheden en functionaliteiten.
Tot slot werd bekeken in welke mate een omroepsite aansluit bij het (offline) imago. De meeste sites blijken in grote lijnen het (offline) imago te volgen. Een site die dat (bewust?) niet doet en een geheel eigen koers vaart is de TROS-site. De TROS mikt met haar site duidelijk op een jonge doelgroep die met spelletjes en andere grappen moet worden vastgehouden. De TROS-familieleden zullen zich echter verloren wanen in de eenzame cyberspace met vervelende cybergeluiden die de omroep voorschotelt op internet.
Conclusie
Alle resultaten bij elkaar optellend blijkt dat de publieke omroepen op
duidelijke wijze de commerciëlen verslaan op internet. Op vrijwel alle
onderzochte gebieden scoorden de publieke omroepen beter dan hun commerciële
collega's. Met name op het gebied van nieuwswaarde, interactiviteit en
inhoud laten de commerciëlen (met uitzondering van SBSnet) het afweten. De
verwachting dat de commerciëlen hun site beter zouden weten uit buiten,
blijkt niet gegrond. Als beste sites komen uit dit onderzoek naar voren:
NRCV, VARA en SBSnet. Hoewel ook zij meer gebruik zouden kunnen maken van de
mogelijkheden van het medium internet, scoren ze gemiddeld genomen goed op
alle onderzochte aspecten. Ze zijn zonder uitzondering een bezoek van de
doelgroep meer dan waard.
Full Effect
Postbus 1055
2340 BB OEGSTGEEST
www.fulleffect.nl
info@fulleffect.nl
Tel. 071-5283631