KRO

Postbus 23000
1202 EA HILVERSUM
tel.035 6713911
kro@omroep.nl

NIEUWS

Hilversum
6 april 2001

De thema's van Goede Week en Pasen zijn heel eigentijds

Kerstmis mag dan de naam hebben van hét jaarlijkse religieuze feest, de thema's en motieven van de veertigdagentijd, de Goede Week en Pasen hebben alles te maken met de kern van het christelijk geloof én met de grote bestaansvragen van deze tijd. En de KRO wil er meer dan ooit mee bezig zijn, zeggen programmamaker Leo Fijen van o.a. Kruispunt, en voorzitter Frans Slangen.

Een gesprek met hen over het nut van vasten en onthouden, over de kern van Pasen, en de rol van de KRO in het debat over de zin- en zijnsvragen.

Frans Slangen: "Veertig dagen lang zeggen: ik drink bewust geen alcohol of ik probeer niet te snoepen of me andere kleine dingen te ontzeggen, dat kan ik niet. Dat leidt toch tot krampachtigheid. Want er zijn situaties in het dagelijkse leven dat je sociaal bijna minder gaat functioneren als je elke keer moet denken 'dít kan ik niet doen en dát kan niet' omdat het vastentijd is."

Voor Leo Fijen, eindredacteur van o.a. Kruispunt tv en sterk betrokken bij de parochie in zijn woonplaats Maartensdijk, hoor je bij vasten een goed gevoel te kunnen hebben. "Ik beleef de veertigdagentijd veel meer via twee, drie markante momenten: Aswoensdag beleef ik heel bewust, het liefst afgerond met een askruisje. In het besef van betrekkelijkheid, dat je gewoon weer stof zult worden, dat het van de een op de andere dag afgelopen kan zijn. Een ander moment is Goede Vrijdag, voor mij een dag om werkelijk in stilte en teruggetrokkenheid te beleven, zonder 'n sigaartje of 'n biertje. Ik probeer zo heel bewust toe te leven naar Pasen. "

Voor KRO-voorzitter Slangen, van huis uit theoloog en naast zijn KRO-werk actief in besturen van tal van (katholieke) organisaties, heeft de veertigdagentijd meer symbolische betekenis en is niet op de eerste plaats een periode om zich daadwerkelijk te onthouden. "Ik ben wel extra bezig met de
betekenis van de vastentijd. Eigenlijk is het altijd goed je te matigen in drinken en eten. Je moet je het hele jaar door kunnen onthechten en je bewust zijn hoe je met mensen omgaat, met je tijd, je geld. Dat thema snijdt de veertigjarige Vastenaktie dit jaar ook aan in zijn jubileumcampagne. Het is niet zo dat ik in de veertigdagentijd echt ga vasten of iets bijzonders doe of dingen laat."

"In die zin ben ik het met je eens," zegt Leo Fijen. "De veertigdagentijd zou altijd een aansporing moeten zijn om terughoudend met dingen om te gaan. Maar ik heb wel gemerkt dat het zuiverend kan zijn - dat meen ik uit de grond van m'n hart - om op Aswoensdag, Goede Vrijdag en Paaszaterdag een aantal dingen níet te doen die vanzelfsprekend zijn. Je komt dan soms ook een diepere laag in je zelf tegen. Als op Paaszaterdag de Paaswake voorbij is, het licht is doorgebroken en je hebt elkaar de vrede gewenst, dan smaakt dat biertje echt beter, of dat sigaartje. Bij de spirituele belevenis hoort voor mij in die dagen fysieke beperking. Door het jaar vind je allerlei geneugten van het leven gewoon. Je bent je minder bewust waar je voor kiest. Je wordt geleefd. In die veertigdagentijd wil ik af en toe uit dat keurslijf breken."

Frans Slangen: "De geneugten van het leven hoeven niet te verhinderen om bezig te zijn met de dingen die er echt toe doen. Het boeiende van de veertigdagentijd voor mij is bijvoorbeeld de liturgie in de paastijd. Die is fantastisch mooi, dramatisch, beeldend. Ik hoef niet eerst te vasten en te onthouden om ten volle die religieuze beleving over me heen te laten komen en er van te genieten. Alsof je afstand moet nemen van het materiële om het geestelijke toe te laten. In mijn hele leven zijn die twee dingen nauw met elkaar verweven."

Het natuurlijke ritme van de periode van carnaval tot en met Pasen spreekt hem aan. "Na het feest van carnaval komt een periode met een zekere soberheid, dagen dat er weinig uitgegaan wordt en er weinig feestelijke bijeenkomsten zijn. Echt feest is het weer met Pasen. Dat past ook in het ritme van de seizoenen: het mooie weer komt er aan, de lente. Je kijkt anders tegen het leven aan, optimistischer."

Pasen wint het van Kerstmis
De thematiek van de veertigdagentijd en in het bijzonder de Goede week bevat de kern van het katholieke geloof: lijden en sterven en opnieuw geboren worden: de verrijzenis. De symboliek van deze periode is die van water en vuur, de beelden van de kruisweg, het lege graf, de verrezen Christus. Leo Fijen en Frans Slangen zijn allebei in Israël geweest en hebben daar de plaatsen bezocht waar de bijbelverhalen echt gaan leven. Slangen: "Dan sta je in de hof van Gethsemane en zie je die eeuwenoude bomen op de olijfberg en je beseft wat die bomen hebben gezien: hoe het verraad gebeurde, de eenzaamheid van Christus. Als je daar loopt en komt op de plekken waar Jezus ook is geweest, voel je echt wat er in het evangelie staat. Kon iedereen dat maar ervaren, dan beleef je de veertigdagentijd veel bewuster mee." Ze vinden het daarom jammer dat Pasen niet méér aanspreekt dan Kerstmis.

Leo Fijen: "Kerstmis is natuurlijk een makkelijker verhaal, ook voor mensen die niet zoveel in de kerk komen. De sfeer bij kerstvieringen boeit, de geboorte van het kind ontroert; het is een teken van hoop. Pasen is een gecompliceerder verhaal. Het gaat over dood en kruis, leven door de dood heen. Het is de kern van ons geloof maar voor de mensen die aan de rand van de kerk staan moeilijker te bevatten. Het is misschien ook lastiger die drie, vier dagen van de Goede week helemaal mee te maken. Je moet naar Pasen toe groeien. Die ruimte is er niet meer in onze hap snap samenleving. De paasweek heeft toch alles in zich om de moderne mens aan te spreken door de thematiek van lijden, sterven, de zin van ons leven."

(Zie voor dit interview ook ons programmablad Studio van 14 t/m 20 april)