Postbus 23000
1202 EA HILVERSUM
tel.035 6713911
kro@omroep.nl
NIEUWS
Hilversum
6 april 2001
De thema's van Goede Week en Pasen zijn heel eigentijds
Kerstmis mag dan de naam hebben van hét jaarlijkse religieuze feest,
de thema's en motieven van de veertigdagentijd, de Goede Week en Pasen
hebben alles te maken met de kern van het christelijk geloof én met de
grote bestaansvragen van deze tijd. En de KRO wil er meer dan ooit mee
bezig zijn, zeggen programmamaker Leo Fijen van o.a. Kruispunt, en
voorzitter Frans Slangen.
Een gesprek met hen over het nut van vasten en onthouden, over de kern
van Pasen, en de rol van de KRO in het debat over de zin- en
zijnsvragen.
Frans Slangen: "Veertig dagen lang zeggen: ik drink bewust geen
alcohol of ik probeer niet te snoepen of me andere kleine dingen te
ontzeggen, dat kan ik niet. Dat leidt toch tot krampachtigheid. Want
er zijn situaties in het dagelijkse leven dat je sociaal bijna minder
gaat functioneren als je elke keer moet denken 'dít kan ik niet doen
en dát kan niet' omdat het vastentijd is."
Voor Leo Fijen, eindredacteur van o.a. Kruispunt tv en sterk betrokken
bij de parochie in zijn woonplaats Maartensdijk, hoor je bij vasten
een goed gevoel te kunnen hebben. "Ik beleef de veertigdagentijd veel
meer via twee, drie markante momenten: Aswoensdag beleef ik heel
bewust, het liefst afgerond met een askruisje. In het besef van
betrekkelijkheid, dat je gewoon weer stof zult worden, dat het van de
een op de andere dag afgelopen kan zijn. Een ander moment is Goede
Vrijdag, voor mij een dag om werkelijk in stilte en teruggetrokkenheid
te beleven, zonder 'n sigaartje of 'n biertje. Ik probeer zo heel
bewust toe te leven naar Pasen. "
Voor KRO-voorzitter Slangen, van huis uit theoloog en naast zijn
KRO-werk actief in besturen van tal van (katholieke) organisaties,
heeft de veertigdagentijd meer symbolische betekenis en is niet op de
eerste plaats een periode om zich daadwerkelijk te onthouden. "Ik ben
wel extra bezig met de
betekenis van de vastentijd. Eigenlijk is het altijd goed je te
matigen in drinken en eten. Je moet je het hele jaar door kunnen
onthechten en je bewust zijn hoe je met mensen omgaat, met je tijd, je
geld. Dat thema snijdt de veertigjarige Vastenaktie dit jaar ook aan
in zijn jubileumcampagne. Het is niet zo dat ik in de veertigdagentijd
echt ga vasten of iets bijzonders doe of dingen laat."
"In die zin ben ik het met je eens," zegt Leo Fijen. "De
veertigdagentijd zou altijd een aansporing moeten zijn om terughoudend
met dingen om te gaan. Maar ik heb wel gemerkt dat het zuiverend kan
zijn - dat meen ik uit de grond van m'n hart - om op Aswoensdag, Goede
Vrijdag en Paaszaterdag een aantal dingen níet te doen die
vanzelfsprekend zijn. Je komt dan soms ook een diepere laag in je zelf
tegen. Als op Paaszaterdag de Paaswake voorbij is, het licht is
doorgebroken en je hebt elkaar de vrede gewenst, dan smaakt dat
biertje echt beter, of dat sigaartje. Bij de spirituele belevenis
hoort voor mij in die dagen fysieke beperking. Door het jaar vind je
allerlei geneugten van het leven gewoon. Je bent je minder bewust waar
je voor kiest. Je wordt geleefd. In die veertigdagentijd wil ik af en
toe uit dat keurslijf breken."
Frans Slangen: "De geneugten van het leven hoeven niet te verhinderen
om bezig te zijn met de dingen die er echt toe doen. Het boeiende van
de veertigdagentijd voor mij is bijvoorbeeld de liturgie in de
paastijd. Die is fantastisch mooi, dramatisch, beeldend. Ik hoef niet
eerst te vasten en te onthouden om ten volle die religieuze beleving
over me heen te laten komen en er van te genieten. Alsof je afstand
moet nemen van het materiële om het geestelijke toe te laten. In mijn
hele leven zijn die twee dingen nauw met elkaar verweven."
Het natuurlijke ritme van de periode van carnaval tot en met Pasen spreekt hem aan. "Na het feest van carnaval komt een periode met een zekere soberheid, dagen dat er weinig uitgegaan wordt en er weinig feestelijke bijeenkomsten zijn. Echt feest is het weer met Pasen. Dat past ook in het ritme van de seizoenen: het mooie weer komt er aan, de lente. Je kijkt anders tegen het leven aan, optimistischer."
Pasen wint het van Kerstmis
De thematiek van de veertigdagentijd en in het bijzonder de Goede week
bevat de kern van het katholieke geloof: lijden en sterven en opnieuw
geboren worden: de verrijzenis. De symboliek van deze periode is die
van water en vuur, de beelden van de kruisweg, het lege graf, de
verrezen Christus. Leo Fijen en Frans Slangen zijn allebei in Israël
geweest en hebben daar de plaatsen bezocht waar de bijbelverhalen echt
gaan leven. Slangen: "Dan sta je in de hof van Gethsemane en zie je
die eeuwenoude bomen op de olijfberg en je beseft wat die bomen hebben
gezien: hoe het verraad gebeurde, de eenzaamheid van Christus. Als je
daar loopt en komt op de plekken waar Jezus ook is geweest, voel je
echt wat er in het evangelie staat. Kon iedereen dat maar ervaren, dan
beleef je de veertigdagentijd veel bewuster mee." Ze vinden het daarom
jammer dat Pasen niet méér aanspreekt dan Kerstmis.
Leo Fijen: "Kerstmis is natuurlijk een makkelijker verhaal, ook voor
mensen die niet zoveel in de kerk komen. De sfeer bij kerstvieringen
boeit, de geboorte van het kind ontroert; het is een teken van hoop.
Pasen is een gecompliceerder verhaal. Het gaat over dood en kruis,
leven door de dood heen. Het is de kern van ons geloof maar voor de
mensen die aan de rand van de kerk staan moeilijker te bevatten. Het
is misschien ook lastiger die drie, vier dagen van de Goede week
helemaal mee te maken. Je moet naar Pasen toe groeien. Die ruimte is
er niet meer in onze hap snap samenleving. De paasweek heeft toch
alles in zich om de moderne mens aan te spreken door de thematiek van
lijden, sterven, de zin van ons leven."
(Zie voor dit interview ook ons programmablad Studio van 14 t/m 20
april)