Gemeente Borsele

Meer informatie over legionella

In maart 1999 is onder bezoekers van de bloemententoonstelling "De Westfriese Flora" een legionella-epidemie uitgebroken. Nog steeds worden er veel vragen gesteld over de legionellabacterie en de veteranenziekte. Reden dus, om een aantal vragen én antwoorden eens op een rijtje te zetten:

Wat is de veteranenziekte?
De veteranenziekte wordt veroorzaakt door de legionellabacterie. De ziekte kan longontsteking tot gevolg hebben. De veteranenziekte komt niet vaak voor. In Nederland worden per jaar ongeveer 45 gevallen van de ziekte gemeld. In ongeveer de helft van die gevallen is de infectie opgelopen in het buitenland.

Waar komen legionellabacteriën voor?
De bacterie die de veteranenziekte veroorzaakt, bevindt zich in zeer lage aantallen in de grond en in het (leiding)water. De legionellabacterie vormt pas een probleem als zij zich heeft kunnen vermenigvuldigen. Dit kan plaatsvinden in water met een temperatuur tussen 25 en 45 graden Celsius. Hierbij kunnen grote aantallen worden bereikt, als het water langere tijd stilstaat. Sterke doorstroming van het water kan aangroei van de bacterie voorkomen. Als het water niet in het hele warmwatersysteem goed doorstroomt, kunnen er plekken ontstaan waar het water blijft stilstaan (dode hoeken). Op deze plekken kan de bacterie verder groeien. Dit vormt een risico.

Hoe raak ik geïnfecteerd?
Besmetting vindt plaats via de longen. Aangenomen wordt dat de infectie wordt overgebracht door het inademen van de legionellabacterie om zeer kleine druppeltjes water die in de lucht zijn verspreid (nevel). De ziekte kan niet van de ene mens op de andere worden overgedragen en is dus niet besmettelijk. Het drinken van water vormt geen risico.

Kan ik nog met een gerust hart onder de douche? Ja dat kan. De veteranenziekte is namelijk gemakkelijk te voorkomen. De legionellabacterie kan zich vermenigvuldigen in warmwaterleidingen en warmwaterapparaten met een voorraadvat, zoals boilers en bepaalde typen combiketels. De bacterie groeit bij een watertemperatuur tussen 25 en 45 graden Celsius. Bij temperaturen boven 60 graden Celsius wordt de bacterie gedood. Daarom moet de temperatuur van uw warmwaterapparaat zijn afgesteld op minimaal 60 Celsius.

Loop ik de kans besmet te raken via de kraan, bijvoorbeeld tijdens het afwassen?
U loopt geen risico als uw boiler of combiketel is afgesteld op minimaal 60 graden Celsius.

Kan ik besmet raken tijdens het koffiezetten of strijken met een stoomstrijkijzer?
U loopt geen gevaar. Koffiezetapparaten en stoomstrijkijzers werken met water dat veel warmer is dan 60 graden Celsius. De legionellabacterie kan hierdoor niet groeien.

Kan ik water uit de plantensproeier gebruiken als deze een tijd in de vensterbank (in de zon) heeft gestaan?
U kunt het beste uw plantensproeier na gebruik leeg laten lopen. Als u weer gaat sproeien, vult u de sproeier opnieuw met water.

Hoe zit het met de waterbakjes van cv-radiatoren? Deze zijn niet gevaarlijk. De bakjes zorgen weliswaar voor waterdamp in huis, maar niet voor druppels of nevel. Het is wél verstandig de waterbakjes regelmatig schoon te maken met chloor.

Hoe zit het met luchtbevochtigers in huis?
Er is geen risico bij luchtbevochtigers die werken met verdamping. Deze veroorzaken immers geen nevel. Luchtbevochtigers die wel werken met verneveling, vormen wel zeker een risico. Dit risico kan worden voorkomen door de voorraadbak(jes) en sproeiers elke week schoon te maken met chloor.

Kan de airconditioning van mijn auto een probleem vormen? Een airconditioning in een auto vormt geen risico. Deze veroorzaakt namelijk geen nevel.

Loop ik risico als ik de sproei-installatie in de tuin aanzet om mijn gazon te sproeien?
Als u sproeit met koud leidingwater is er geen risico. De watertemperatuur zal zelden hoger dan 25 graden Celsius zijn en blijven. Het risico neemt toe als u gebruik maakt van een (flexibele) tuinslag die gedurende langere tijd in de zon ligt, minder vaak wordt gebruikt en stilstaand water bevat. Daarom moet u de tuinslang na gebruik leeg laten lopen. Bij een ingegraven leidingsysteem kan het water niet warm worden en loopt u geen risico.

Ik heb een kleine vijver met een fontein. Deze geeft nevel en zomers kan het water in zo'n vijver aardig warm worden. Loop ik gevaar? Het risico is over het algemeen klein. Het is niet waarschijnlijk dat de temperatuur in de vijver langere tijd hoger is dan 25 graden Celsius. Bovendien zijn er in de vijver ook andere bacteriën en organismen dan de legionellabacterie aanwezig. Hierdoor ontstaat er geen grote groei van de legionellabacterie.

Kan het waterleidingbedrijf de legionellabacteriën uit het water halen? Dan zitten ze niet in mijn drinkwater en hoef ik me geen zorgen te maken om waternevels.
Het waterleidingbedrijf levert water van zo'n kwaliteit dat er geen ziekteverwekkende hoeveelheid bacteriën aanwezig is. Er kunnen echter altijd bacteriën overblijven. Dat aantal is echter zo klein dat het technisch niet is te meten.
De aanwezigheid van de legionellabacterie in koud water is incidenteel en levert geen probleem op voor de gezondheid. De bacterie kan alleen een probleem vormen als een warmwaterapparaat met voorraadvat niet op de juiste temperatuur is ingesteld. Dan kan de bacterie zich vermenigvuldigen.

Wat kan ik zelf doen om besmetting met de legionellabacterie te voorkomen?
U kunt zelf het volgende doen:
Als u een paar weken weg bent geweest kunt u bij thuiskomst de douche laten doorlopen met alleen heet water, terwijl u de deur open laat staan voor ventilatie. Uw waterleidingsysteem wordt dan gereinigd. U kunt controleren of uw boiler of combiketel is afgesteld op minimaal 60 graden Celsius.
U kunt de pompen en filters van uw bubbelbad schoonmaken met ontsmettingsmiddelen die ook worden gebruikt voor het schoonmaken van privé-zwembaden. Deze middelen zijn te koop in winkels waar bubbelbaden of privé-zwembaden worden verkocht en in grotere tuincentra.

Kan ik als particulier watermonsters laten controleren op de aanwezigheid van de legionellabacterie?
Ja, de controle kan worden uitgevoerd door waterleidingbedrijven, Kiwa (het onderzoeksinstituut van de waterleidingbedrijven) of gespecialiseerde adviesbureaus. Controle is alleen nodig als u twijfelt aan de veiligheid van uw warmwaterapparaat, bijvoorbeeld als het defect is.

Deze vragen en antwoorden zijn overgenomen uit de brochure `Informatie over legionella/ veteranenziekte' van de Vereniging van Exploitanten van Waterleidingbedrijven in Nederland (VEWIN).

Informatie-avond
Op 7 maart is er om 20.00 uur in het gemeentehuis een informatie-avond over de gevolgen van de legionellawetgeving voor alle gemeentelijke eigendommen. Dus: alle dorpshuizen, openbare scholen, locaties van sportverenigingen (incl. voetbal en tennis), gemeentelijke gymzalen en werkplaatsen, brandweerkazernes, het gemeentehuis, de jeugdsoos `s-Gravenpolder, tijdelijke jeugdsoos Heinkenszand, Peuterspeelzaal Heinkenszand, vm. brandweerkazerne `s-Heerenhoek (huurder RABO-wielerploeg), Bibliotheek `s-Gravenpolder en het VrijwilligersHuis te `s-Gravenpolder.

Legionella informatie op internet. www.legionella.nl en zoekformulier bij Ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport (als trefwoord legionella invullen).