+++++ persbericht +++++
4 MAART: REFERENDUM ZWITSERLAND OVER EU-TOETREDING
Zondag 4 maart wordt in Zwitserland via een referendum beslist over toetreding tot de Europese Unie. Het debat is onder meer hoog opgelopen omdat zowel de voor- als tegenstanders erkennen dat EU-lidmaatschap de directe democratie waarom Zwitserland zo bekend is, zal aantasten. Waarnemers schatten dat zo'n 60 procent zal tegenstemmen.
Het Zürichse Europa-Institut heeft vastgesteld dat 20 procent van alle Zwitserse referenda die tussen 1 januari 1993 en 30 juni 1998 zijn gehouden, niet mogelijk zouden zijn geweest indien Zwitserland toentertijd EU-lid was. Het Integrationsbüro van de Zwitserse bondsregering stelt in een analyse dat directe zeggenschap met name verdwijnt op het gebied van de landbouw, douanezaken en handelspolitiek. Dit heeft tot een grote groep tegenstanders van toetreding geleid, want de directe democratie is onder de burgers een van de meest gewaardeerde instituties van het openbare leven in Zwitserland.
De stemming van 4 maart is een zogenaamd volksinitiatief: een referendum over een door burgers aangedragen onderwerp. Burgers kunnen daar zelf een wetsvoorstel maken en het na inzameling van 100.000 handtekeningen (2 procent van de kiesgerechtigden) direct aan hun medeburgers voorleggen. Het volksiniatitief bestaat op federaal niveau reeds sinds 1891. Daarnaast bestaat sinds 1868 ook het correctief referendum met een handtekeningendrempel van 50.000, waarmee burgers een door het parlement aangenomen wet kunnen tegenhouden. Tenslotte schrijft de wet voor dat de regering in een aantal gevallen, zoals bij een grondwetswijziging, haar beslissing aan de bevolking moet voorleggen. Op lokaal niveau hebben nog vele gemeenten een volksvergadering, waar burgers fysiek samenkomen om direct te beslissen. Er zijn vrijwel geen onderwerpen uitgesloten van de directe democratie, handtekeningendrempels zijn laag en opkomstdrempels bestaan er in het geheel niet. De meerderheid van de opgekomen kiezers beslist. Jaarlijks zijn er twee tot vier stemdagen waarop vaak meerdere referenda tegelijk worden afgestemd.
Zwitserland is het enige land ter wereld dat een volwaardige directe democratie op nationaal niveau heeft. Om deze reden heeft het een soort voorbeeldfunctie voor voorstanders van het referendum. Elders zijn wel voorbeelden van integrale directe democratie op deelstaat-, provinciaal of lokaal niveau. Zo hebben 24 Amerikaanse deelstaten een soortgelijk stelsel als Zwitserland op deelstaat-niveau en wordt de Braziliaanse stad Porto Alegre (1,2 miljoen inwoners) via een stelsel van volksvergaderingen door de burgers bestuurd.
Zwitserse overheidssite met referenduminfo: http://www.admin.ch/ch/index.de.html C2D, Zwitsers instituut voor directe democratie: http://c2d.unige.ch/index.php
+++++ www.referendumplatform.nl +++++