VU maakt naleving van het bezoekrecht afdwingbaar (28/02/01)
Wanneer ouders scheiden worden de kinderen vaak aan één van hen
toegewezen. Voor de andere ex-partner werkt de rechter een bepaald
recht op persoonlijk contact uit.
De naleving van dat bezoekrecht is vaak een heikel punt. Soms weigeren
kinderen nog naar de ouder met omgangsrecht te gaan. Vaker nog worden
de kinderen als wapen in de echtscheidingsproblematiek gebruikt, en
verhindert een onwillige ouder dat de kinderen hun vader of moeder nog
zouden zien.
Strafrechtelijke klachten wegens de weigering van het omgangsrecht
worden in de praktijk niet altijd vervolgd. Bovendien verloopt tussen
de eerste klachten en de effectieve vervolging dikwijls zoveel tijd
dat het normaliseren van de relaties tussen het kind en de ouder met
omgangsrecht ernstig bemoeilijkt wordt, of zelfs definitief onmogelijk
wordt. De klagende ouder krijgt immers het aureool van diegene die de
andere ouder poogt in de gevangenis te krijgen. Het lange tijdsverloop
werkt de vervreemding tussen kind en ouder in de hand. Soms wordt de
kloof zelfs onoverbrugbaar. Wij zijn van oordeel dat het Openbaar
Ministerie vlugger en met meer prioriteit zou moeten optreden.
Principieel ligt een andere mogelijkheid in het opleggen van een dwangsom voor het geval het bezoekrecht niet wordt nageleefd (art. 1385 bis Ger. Wb.). In de praktijk wordt vastgesteld dat een veroordeling tot een dwangsom meestal niet wordt opgelegd. Bovendien sorteert een veroordeling tot een dwangsom niet altijd het gewenste effect. Sommige ouders zijn insolvabel, zodat de dwangsom niet kan worden geïnd. Anderzijds kan wie het zich financieel kan veroorloven door het betalen van een dwangsom ontsnappen aan de hoofdveroordeling. In die zin dient een dwangsom de echte finaliteit van een bezoekgerechtigde ouder zijn kind zien- niet, hoewel ze in een aantal gevallen wel tot een effectieve uitvoering van het omgangsrecht leidt.
Het daadwerkelijk afdwingen van het bezoekrecht door een beroep te
doen op de sterke hand van de wet is in de huidige stand van de
wetgeving evenmin echt haalbaar.
Door de Vaste Raad van de Nationale Kamer van de Gerechtsdeurwaarders
werd immers op 21 maart 1996 een richtlijn aangenomen op grond waarvan
aan de gerechtsdeurwaarder verbod wordt opgelegd om dwang uit te
oefenen op het kind of de onwillige ouder. Daardoor zitten vele
problematische situaties in een patsituatie.
Met het wetsvoorstel van Geert Bourgeois en Karel Van Hoorebeke wordt
nu aan het acuut probleem van de niet-naleving van het bezoekrecht
verholpen.
Wanneer het door de rechter bepaalde bezoekrecht niet wordt nageleefd,
kan de bezoekgerechtigde ouder met een eenvoudige en goedkope
procedure de zaak aan de rechtbank voorleggen.
Indien blijkt dat het om een onterechte weigering gaat, kan de
rechtbank oordelen dat een welafgewogen mate van dwang op de persoon
(van het kind of van de onwillige ouder) gerechtvaardigd is om de
uitoefening van het bezoekrecht mogelijk te maken.
De beoordeling van de vraag of een dwanguitvoering mogelijk is, wordt
overgelaten aan de rechtbank. Het is de taak van de rechtbank om de
reden van de weigering van het omgangsrecht in te schatten, om de
naleving van het bezoekrecht en het verbod van dwanguitoefening op de
persoon tegenover elkaar af te wegen, en om te beslissen of en in
welke mate dwanguitoefening op de persoon mogelijk is. Het komt er op
neer dat de rechter het recht op fysieke integriteit afweegt tegen het
recht op een familie- en gezinsleven. Dat gebeurt echter niet
vooraleer de rechter de partijen (en desgevallend de minderjarige) bij
zich heeft geroepen, en de zaak grondig heeft onderzocht. De rechter
krijgt een bemiddelende taak. (Uitbreiding van deze bevoegdheden zoals
bepaald in de wet betreffende de proceduregebonden bemiddeling in
familiezaken).
Door dit wetsvoorstel kan een einde gemaakt worden aan de lijdensweg
van zovele ouders die totnogtoe machteloos moesten toezien op het feit
dat hun recht op contact met hun kinderen dode letter bleef.
Auteur:
VU&ID-Kamerfractie
Geert Bourgeois en Karel Van Hoorbeke, kamerleden
Meer informatie:
Contactpersoon: Geert Bourgeois
Telefoon: 051/30.26.08
Fax: 051/31.01.47
E-post: bourgeois.geert@skynet.be