Den Haag, 21 februari 2001
BIJDRAGE VAN SASKIA NOORMAN-DEN UYL (PVDA) AAN HET ALGEMEEN OVERLEG OVER HET
SUWI-PROCES
Algemeen
- Er is waardering voor de grote hoeveelheid werk die verzet is.
- De minister heeft een forse partij stukken over de muur van de kamer
gekieperd. Daaruit blijkt dat veel informatie eerder bekend was, ook toen de
Kamer daarom vroeg. Soms meer dan een jaar geleden. Dat is frustrerend. Als
de minister informatie wil delen, prima, maar dan ook tijdig.
- Een stevige coördinatie en regie zijn onontbeerlijk. Daar ben ik nog niet
gerust op. Vooral de samenhang tussen deelprojecten blijf ik kwetsbaar
vinden. Zie de te noemen voorbeelden.
- Toezeggingen in dit groot project moeten in het eerst volgend overleg
verantwoord worden. Dat is nu niet gebeurd. Wanneer wel?
Spreidingsplan CWI's
- De minister heeft het aantal CWI's nogmaals getoetst aan de criteria van
bereikbaarheid door de klant (maximaal één uur met openbaar vervoer) en een
volledige dienstverlening (geen uitgekleed CWI). Vervolgens komt hij tot de
conclusie dat er 130 CWI's moeten komen.(vijf erbij: Bladel, Valkenswaard,
Terborg, Tholen, Winsum). Reden: witte vlekken, reistijd en grensverkeer.
Waardering voor de souplesse.
- Geen rijdende bus, wel ICT-toepassingen die het reizen kunnen beperken.
Toch jammer. Wel vacaturezuilen in gemeentehuis of bibliotheek (webpagina's
en afspraken on line).
- Ontevreden ben ik over het feit dat toezeggingen uit het decemberoverleg
niet zichtbaar zijn nagekomen. Vraag: is de formatie voor fase 1 klanten wel
gebaseerd op een klantcontact van eenmaal per week (referentie werkproces)?
Standpunt: ik denk dat we deze opzet in grote lijnen kunnen volgen. Wel wil ik pleiten voor Achtkarpselen Kollummerland omdat daar een aantal belangrijke argumenten gelden. Voldoen net niet aan de bezettingsnorm maar hebben altijd één formatieplaats zelf gefinancierd. Werkloosheidspercentage is 9/10%. Eigen arbeidsmarkt: de bouw. Hebben een pre-Cwi met Uvi SFB en en een gezamenlijke GSB. De combinatie van factoren die elders niet voorkomt is reden om een uitzondering te maken. Graag reactie van de minister.
Grofontwerp CWI
Het CWI is de plaats waar alles om draait, daar is de brug naar werk, de
vacaturebank op papier aan de wand, aan de balie van de uitzendorganisaties
en reïntegratiebedrijven en op internet en in expertsystemen. De
invoeringsdatum is 1 januari 2002.
- Vraag: waar blijft de toezegging van het 'bouwpakket' uit het pact van
Nijmegen, de modulaire opzet waarin voor CWI verstrekkender samenwerking
mogelijk is?
- Enerzijds wordt het concept van HRM (human resources managment) ingevoerd
anderzijds mogen er geen lokale verschillen zijn, werkprocessen worden
gestandaardiseerd. Dit is tegenstrijdig. Waar zit het benutten van eigen
expertise en beïnvloeding door werknemers?
- De Serviceniveau Overeenkomsten bevatten straks de standaard normen op
basis waarvan de kwaliteit van de CWI's gemeten kan worden. Zijn er sancties
en beloningen? Door wie? Hoe? Er is toch geen vrije keus?
- Komt er rijkstoezicht op de intake CWI als onderdeel van de Abw?
- Kunnen de CWI's ook betaalde diensten leveren aan derden? Daar ben ik niet
voor.
- De minister schrijft dat dependances niet toegestaan worden in verband met
de hoge kosten; lijkt mij niet dat dat van alle werkzaamheden gezegd kan
worden; denk aan het jongerenloket in Den Haag. Op welke manier kan het
SUWI-concept aansluiten op het wijkgericht werken?
- Tijdelijke stimuleringsmaatregel CWI verlengen naar 1 juli 2001. Pas nu is
het aantal helder.
Grofontwerp UWV
Er zijn in totaal 22 000 personen werkzaam in de nieuwe organisatie. Wij
vinden het belangrijk dat het personeel van de instellingen volop en
zorgvuldig betrokken wordt in de ontwikkelingen en besluitvorming. Komt er
een personeelcommissaris zoals in de SER-structuuradviezen wordt
voorgesteld.
- Vraag: op dit moment kent het UWV geen financiële prikkel bij
reïntegratie, zoals de gemeente (FWI) en de werkgevers (PEMBA) die wel
kennen. In het grofontwerp wordt erkend dat dat een probleem is. Wat zijn de
oplossingen?
- Er blijft onduidelijkheid over het opdrachtgeverschap. De UWV is bang dat
haar takenpakket uitgekleed wordt, de VNG pleit voor zoveel mogelijk
regionaal georganiseerd opdrachtgeverschap, de FNV voor sectoraal
opdrachtgeverschap. Beoordeel de reïntegratiebedrijven voor opdrachten naar
doelgroep. Wel wil ik nooit meer kavels horen als het om mensen gaat. Dus er
moet meer helderheid komen. Is er nog invloed vanuit "Donner" mogelijk?
- Casemanagers; voor de PvdA fractie de sleutelfiguren; worden in de
beschrijving van de WW werknemersprocessen niet genoemd, en mogen slechts
rekenen op een geringe rol in het WAO proces.
- Op welke termijn mogen wij een beschrijving verwachten van de processen
die zich af spelen bij de vangnetcliënten en Wajongers; die groep waar de
UWV tenslotte bij uitstek een taak moet vervullen?
Reïntegratie
- Er is vanuit het kabinet teveel geloof in de reïntegratiemarkt die vanzelf
alles regelt. Dat is flauwekul. Toezicht, desnoods van de NMa, is nodig. De
spelregels, de prijssetting. De verantwoording over de besteding van
overheidsgeld is nodig. Dat betekent toezicht en het definiëren van
resultaat en resultaatmeting. Vraag: door wie en wanneer?
- De SUWI-operatie mag geen nadelige invloed hebben op het
doelgroepenbeleid. De kansen van moeilijke groepen moeten verbeteren. Ik mis
de vertaling van het principe dat geld de klant volgt. Het gevaar van
afroming is te groot.
- Kan een cliënt een klacht in te dienen bij de inspectie, wanneer het
reïntegratiebedrijf het werk niet doet, of de werkgever tekort schiet in
plaats van de second opinion? Kan de inspectie een aanwijzing geven of doet
de minister dat dan?
- Opdrachtgeverschap werkgever: hoe garanderen we de werknemer dat niet
dezelfde problemen optreden als bij de privatisering van de Arbo-diensten,
magere contracten, slechte samenwerking met UVI- schemergebied waar
bijvoorbeeld verzekeraars gebruik van maken?
- Persoonsgebonden budget na second opinion: overlegt de Uvi bij haar
beslissing direct een reïntegratievisie? Hoe staat het met de experimenten?
Waarom geen uitbreiding?
Positie werknemer in voorstellen SUWI
- Werkgevers(-) en werknemers(organisaties) kunnen zelf kiezen op welk
niveau (bedrijfs-, cao- of brancheniveau) zij het opdrachtgeverschap voor de
reïntegratie van zieke of arbeidsgehandicapte werknemers inrichten.
"Werknemers zijn altijd betrokken bij het contracteren van
reïntegratiebedrijven" (OR etc.): Dit is een mooi uitgangspunt. Hoe denkt de
staatssecretaris dit in de praktijk te waarborgen? Zijn het in de praktijk
niet gewoon de werkgevers die een contract met een door hun uitgekozen
reïntegratiebedrijf afsluiten?
- Werknemers kunnen veelal ook inspraak hebben over welk reïntegratiebedrijf
passend is, doordat de werkgever kan regelen dat hij te reïntegreren
personen bij diverse gespecialiseerde reïntegratiebedrijven kan (laten)
onderbrengen. Hoe kan die diversiteit er komen? Hoe zit het met kleine
werkgevers? Hoe zal in de praktijk de afweging maatwerk versus kosten zijn?
PvdA vindt
- dat de klant zelf het recht heeft een reïntegratietraject te kiezen en dat
zijn keuze in beginsel het primaat heeft. Het gaat om zijn werk!
- Voor elke stap in het reïntegratietraject is in beginsel instemming van de
cliënt nodig. De afloop van huidige experimenten met PGRB (als onderdeel van
de wet Rea) is verlengd tot 1 januari 2001. De staatssecretaris wil alleen
als de werkgever te kort schiet de werknemer een PB geven. De PvdA wil dat
eerder. Graag een reactie van de staatssecretaris. Doelgroepen: denk aan WAO
en allochtonen. Daar is nu een vacuum.
- Wij willen bij onvoldoende reïntegratie-inspanningen (zoals nu) van de
werkgever de loondoorbetalingsplicht verlengen (poortwachtermodel).
Bedrijfsverzamelgebouwen
In dit gebouw werken UWV, CWI en Gemeente samen eventueel met een of
meerdere private partijen aan een gemeenschappelijk dienstverleningsconcept.
Is de einddatum voor de aanvraag stimuleringsmaatregel van 1.6.2001 niet te
krap?
- Komt er een extra overheidsondersteuning om een zo breed mogelijk
bedrijfsverzamelgebouw op te zetten? Wij willen een verlenging van
startregeling tot 1 oktober van dit jaar. Graag een reactie van de minister.
Cliëntenparticipatie
Er komt een wettelijke regeling cliëntenparticipatie. Eindelijk. De minister
heeft nu meer ruimhartig de cliëntenparticipatie uitgewerkt.
Vraag: is het denkbaar dat deze wet niet alleen een advies, maar tevens een
instemmingsrecht van cliënten zal regelen voor een beperkt aantal
onderdelen?
- Het LKU (Landelijke Kaderscholing Uitkeringsgerechtigden) is dit jaar met
10% gekort. Waar, wanneer en met welk budget wordt een extra impuls aan
scholing voor cliënten voor participatie verstrekt, welke
ondersteuningsstructuur zal gelden? Ik overweeg hierover een motie in te
dienen.
- Welke financiële (organisatorische) ondersteuning komt er voor het
uitvoeren van participatie?
- De rechten van klanten en klantenparticipatie bij gemeente wordt niet
uitgewerkt. Voor de bijstand gelden daar wettelijke regels, maar hoe zit het
met sociale activering ed.? Ik vind dat te mager. Zijn er geen minimale
voorwaarden? Dit geldt met name voor de 'nieuwe klanten zonder uitkering'.
- Er worden cliëntenraden ingesteld bij het UWV en de CWI. Wat is precies de
rol en de positie van die raden?
- In het grofontwerp wordt ervan uitgegaan dat individuele klanten de inhoud
van het reïntegratieadvies en de keuze voor het reïntegratiebedrijf mede
bepalen'. Maar niet alle klanten hebben een dusdanige positie dat ze
individueel ook écht invloed hebben op inhoud en keuze van reïntegratie.
- Waarom wordt de inspraak van cliënten zo expliciet geweerd bij de
inrichting van het bedrijfsverzamelgebouw? Hier wordt participatie op
regionaal niveau vormgegeven?
- Hoe worden klanten op de hoogte gebracht van de prestatie-indicatoren voor
`hun' CWI. In Engeland werken ze met signaleringsborden boven het loket, met
bijvoorbeeld de maximale wachttijd etc.
Standpunt: er is er nu in de uitwerking wel een beter evenwicht tussen
rechten en plichten van de cliënten. Het recht op werk of reïntegratie is
nog steeds niet geregeld. Dat zal er naar opvatting van de PvdA eens van
moeten komen.
Casemanager.
- Casemanagement is voor de PvdA van groot belang; het concept is niet
uitgewerkt; niet genoemd in werkprocessen WW, en een beetje bleekjes; een
soort uitzend-intercedent.
- Hoe zit het met opleiding en werving/selectie van casemanagers? Kunnen uit
het cliëntenbestand zelf mensen geworven worden; zoals bijvoorbeeld bij de
GGGD gebeurt met allochtone vrouwen? Veel cliëntenorganisaties hebben goed
functionerende spreekuren en beschikken dus vaak over veel 'praktijkkennis'.
- In het huidige voorstel krijgt iemand een casemanager van het moment van
instroom. Is het niet wenselijk om een casemanager 'onderdeel' te maken van
het PGRB? Zodat de cliënt weloverwogen keuzes kan maken en weet wat hem op
het gebied van uitkeringen en reïntegratie, rechten en plichten etc. te
wachten staat en om instroom te voorkomen?
- De casemanager heeft een centrale rol in het traject van de cliënt Wanneer
komt daarvoor de financiering en kan deze functie al naar voren gehaald
worden?
Rol gemeente
- In het grofontwerp wordt de rol van de gemeente niet uitgewerkt. Dat kàn
echt niet.
- Is er bijvoorbeeld al overeenstemming met de gemeenten over het
onderhouden van klantcontacten (Abw, intake WSW en Wiw, indicatiestelling
REA en I/D) onder één dak met het CWI? In het persbericht wordt nog gesteld
dat er gestreefd wordt naar aanwezigheid van de sociale diensten in alle
CWI's. Streven?
- De (mate van) klantenparticipatie bij gemeenten wordt als hun eigen
verantwoordelijkheid `afgeschreven'. Er worden geen randvoorwaarden om
minimumeisen gesteld. Niet goed.
- Ook in hoeverre gemeenten taken kunnen dan wel moeten uitbesteden blijft
onduidelijk. Er wordt in relatie tot de Wiw en WSW tot nu toe alleen
gesproken over de intake op het CWI, maar niet over de specifieke rol van de
gemeente en de gevolgen van reïntegratie
Raad voor Werk en Inkomen
Deze raad zal naast de adviezen aan de minister ook een subsidieregeling
voor sectorale, regionale en bedrijfsinitiatieven uitvoeren. Vraag: over
welke bestaande subsidiebudgetten gaat de raad beschikken? Hoe vindt de
afstemming tussen de SER-adviezen en die van de raad plaats? Wanneer kan een
eerste advies verwacht worden?
Krijgen de cliëntenorganisaties adviesrecht op alle RWI-adviezen en taken?
Komt daar ook ondersteuning voor?
Toezicht
Het voorstel is geïntegreerd toezicht als inspectie op het ministerie. Wij
willen onafhankelijk en zelfstandig toezicht. Een ZBO is niet noodzakelijk.
Mits de randvoorwaarden van het dynamisch toezicht goed in een wet zijn
vastgelegd kan wat ons betreft een agentschap ook.
- Maar dan geen AmvB waarin het toezicht geregeld wordt (die is niet
amendeerbaar). Wij willen een wettelijke regeling waarin het toezicht wordt
vastgelegd analoog aan de Rijksinspectie op het onderwijs. Ik overweeg
hierover een motie in te dienen.
In het vragenuur van 30 januari 2001 is gesproken over het ontbreken van
toezicht op de besteding van publieke gelden door private
reïntegratiebedrijven.
Wanneer komt de staatssecretaris met een visie over toezicht in de
overgangssituatie en de randvoorwaarden om de toezichthoudende organen
daarvoor te equiperen?
ESF
Het is terecht dat de ESF-sturing uit Arbeidsvoorziening wordt gehaald. De
minister is vanuit Europa rechtstreeks verantwoordelijk. Daarom is aanhaken
bij het ministerie nodig. Een afgezonderde exploitatie (baten lasten) is
eveneens nodig. Daarvoor is een agentschap passend. Een ZBO doet afbreuk aan
de verantwoordelijkheid van de minister, dat blijkt iedere dag.
Wel vindt de PvdA het van wezenlijk belang dat er onafhankelijk en
zelfstandig toezicht plaats vindt. Ook in de overgangsperiode Wij wachten
met spanning op de toegezegde notitie.
Financiën
Onbevredigend is het dat er nog steeds geen meerjaren raming van kosten
versus besparingen is. Dat mag niet lang meer duren. Globaal zou het om 2,4
miljard kunnen gaan.
- Mag verwacht worden dat er nog voor de zomer een globale meerjarenraming
ligt? Zo'n stelpostidee is goed voor dit jaar maar geen goed instrument voor
de gehele looptijd van dit omvangrijke project.
Voorts blijkt uit achterliggende stukken dat zeer forse investering in de
ICT noodzakelijk zijn waar t.z.t. gedeeltelijk besparingen door gegenereerd
kunnen worden. Een meer precies beeld is dringend nodig.
ICT
Er is inderdaad een poging gedaan om de architectuur van de ICT-systemen in
beeld te brengen. Dat was nodig. Maar het blijven twee gescheiden kolommen
(CWI en UWV) Dat is niet goed. Een investering van mogelijk 1,5 miljard over
een aantal jaren vraagt om een kwalitatief uitmuntende sturing. Met zware
externe deskundigheid. Daarover ben ik nog niet gerust. Een
verantwoordleijkheid voor de regie en de ICT-architectuur bij gemeenten ligt
via een eerdere motie bij de minister. Die aansluiting blijft thans buiten
beeld dat kan niet!
Een bedrag van 70 miljoen ICT-kosten voor dit jaar lijkt mij laag als elders
400 miljoen voor CVCS wordt aangegeven: Exotisch systeem!
- Ik constateer dat er tussen de verschillende deelprojecten in onvoldoende
mate afstemming plaatsvindt. Een voorbeeld: in het ICT-plan staat dat een
volledige toegang tot het GBA (bevolkingsadministratie) niet mogelijk is
voor het CWI. Dan kan de gehele uitvraag van de bijstand niet door het CWI
plaatsvinden. Immers alleen geverifieerde gegevens kunnen door geleid
worden. Als niet kan worden vastgesteld welke bewoners een woning nog meer
telt kan de hoogte en het recht op bijstand vanwege het delen van kosten, of
de partnertoets niet getoetst worden. (pag. 24 grofontwerp). De knip tussen
CWI en gemeente ligt dan eerder in de gegevensuitvraag.
- Agora: gisteren een stuk ontvangen. Nieuwe kostenramingen. Wil graag
standpunt minister daarop? Er lijken verwijtbare verplichtingen te zijn
aangegaan met verre looptijd. Daarover zal verder onderzoek moeten
plaatsvinden.
CVA
In deze stukken komt het CVA niet voor. Dat kan niet. We hebben nog steeds
de scenariostudies niet ontvangen. Het is wat ons betreft beslist niet zo
dat het CVA een markt organisatie wordt, dat zijn de ROC's ook niet. Maar er
moet wel dringend beslist worden. Per omgaande de stukken, binnen vijf weken
de voorstellen.
Tot slot
De minister heeft alle achterliggende onderzoeken van het afgelopen jaar
naar de kamer gezonden. Aan een aantal kan niet voorbij worden gegaan. Dat
geldt o.a. voor de gang van zaken rond het Agora-systeem en de kosten
opstelling daarvan. De exploitatie van Arbeidsvoorziening, het negatief
vermogen, de clearinghouse constructie en de schuldpositie. Uit het feit dat
ik in dit voorgangsoverleg er nu niet uitvoerig op inga, mag niet afgeleid
worden dat wij dit een afgedane zaak beschouwen. Wij vinden een volledige en
transparante verantwoording noodzakelijk en zijn er niet erg gerust op.