21 februari 2001
Achillespeesruptuur door het gebruik van antibiotica
Bepaalde geneesmiddelen tegen bacteriële infecties kunnen het risico
verhogen op een verscheuring van de achillespees. Aldus de heer Paul
van der Linden, ziekenhuisapotheker in opleiding, die op 21 februari
2001 op de dissertatie Fluorochinolonen en peesaandoeningen promoveert
aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Deze bijwerking treedt
volgens Van der Linden vooral op bij patiënten, die ouder zijn dan 60
jaar. Bij patiënten boven de 80 jaar is het risico zelfs 20 keer hoger
dan in een vergelijkbare onbehandelde groep. Het betreft
geneesmiddelen met een zogenaamde fluorochinolone structuur, die vaak
worden gebruikt bij de behandeling van blaasinfecties en
luchtweginfecties.
Sinds de introductie van fluorochinolonen zijn er
ziektegeschiedenissen gepubliceerd waarin tendinitis als bijwerking
van fluorochinolonen wordt beschreven. Het aantal gepubliceerde
ziektegeschiedenissen is gedurende de laatste jaren toegenomen,
mogelijk vanwege de stijging in gebruik van fluorochinolonen.
Desondanks was er weinig bekend over de frequentie van, en
risicofactoren voor deze bijwerking. Daarom verrichtte Van der Linden
in opdracht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en het College
ter Beoordeling van Geneesmiddelen - een onderzoek met
geautomatiseerde huisartsengegevens van ongeveer 500.000 Nederlandse
patiënten, die volledig waren geanonimiseerd. Daarin bleek dat de kans
op een achillespeesontsteking tijdens gebruik van deze antibiotica 3
tot 4 keer hoger was dan in een onbehandelde groep. Voor een nader
onderzoek naar risicofactoren, werd besloten om de studie te herhalen
met een grotere patiëntengroep.
De gegevens voor dit onderzoek waren afkomstig van de General Practice
Research Database (GPRD). Deze database bevat over ongeveer 4 miljoen
inwoners in het Verenigd Koninkrijk gecomputeriseerde medische
informatie. Het geneesmiddelgebruik van alle personen die voor het
eerst een achillespees ruptuur hadden, werd vergeleken met het
geneesmiddelgebruik in een vergelijkingsgroep van 50.000 willekeurig
gekozen personen. In totaal waren er 1367 patiënten met een
verscheuring van de achillespees. De kans op een achillespeesruptuur
bij gebruik van fluorochinolonen was ruim 4 keer hoger dan in de
vergelijkingsgroep. Leeftijd bleek het effect sterk te beïnvloeden. De
kans op een achillespeesruptuur was 6 keer hoger bij patiënten van 60
tot 80 jaar en maar liefst 20 keer hoger dan bij patiënten van 80 jaar
en ouder. Het gelijktijdig gebruiken van bepaalde ontstekingsremmende
geneesmiddelen uit de bijnierschors (corticosteroïden) verhoogde het
risico met een factor 14. Benadrukt dient te worden dat
fluorochinolonen een belangrijke rol spelen bij de behandeling van
bacteriële infecties. Wel is het belangrijk dat artsen, apothekers en
patiënten deze bijwerking herkennen zodat wellicht tijdig op een ander
antibioticum kan worden overgeschakeld.
Noot voor de pers:
Promotie woensdag 21 februari 2001, 11.45 uur
Plaats: Hoboken, Collegezaal 7
Info: bij de promotor prof.dr. B.H.Ch. Stricker, tel (010) 408 7482