Twijfel over verlaging stroomprijs na privatisering
7 februari 2001
Op 8 februari praat de Tweede Kamer over de privatisering van energiebedrijven. De Consumentenbond is voor privatisering van de energiebedrijven maar tegen privatisering van de elektriciteitsnetwerken. De Bond heeft dit in een brief aan de vaste kamercommissie Economische zaken bekend gemaakt.
Zoals het er nu voorstaat is de Nederlandse energiemarkt voor consumenten voor 2004 geliberaliseerd. Consumenten kunnen dan hun stroom kopen bij wie ze willen. Nu is iedereen in Nederland nog aangewezen op het energiebedrijf dat de stroom levert in de eigen woonplaats. De Consumentenbond denkt dat door concurrentie de prijzen omlaag kunnen gaan, maar dat er vooral op het gebied van service en totaalpakketten (gas, water, elektriciteit) geconcurreerd zal worden.
Om lagere prijzen en betere service te krijgen moet er wel sprake zijn van een echte markt met echte concurrentie. Daarnaast mag het elektriciteitsnetwerk volgens de Bond absoluut niet geprivatiseerd worden. Energiebedrijven zouden hierdoor veel te veel macht krijgen. Van keuzevrijheid is dan geen sprake meer. Energiebedrijven hebben nu vaak het netwerk in eigen beheer, hierdoor hebben ze een monopoliepositie. Hoewel de Dienst toezicht energie (Dte) er over waakt dat ook andere stroomleveranciers vrij gebruik mogen maken van de leidingen, gebeurt het nu al dat bijvoorbeeld Nuon van internetbedrijven in Amsterdam die op het net moeten worden aangesloten, al verlangt dat zij ook hun stroom bij Nuon afnemen. Op deze toestanden zit niemand te wachten.
Californië
Of het in de toekomst beter wordt is afhankelijk van het liberaliseringproces dat zich nu voltrekt. Dat dit nauw luistert wordt wel bewezen door de stroomcrisis in Californië, waar consumenten en bedrijven verstoken zijn van stroom en energiebedrijven failliet dreigen te gaan. De problemen ontstonden door een onverwacht koude winter, de hoge prijs van gas (waarmee stroom wordt opgewekt) en doordat energiebedrijven in Californië deze hoge gasprijs niet mogen doorberekenen aan klanten - dat was afgesproken bij de liberalisering.
De vraag is natuurlijk of Californische toestanden hier kunnen voorkomen. In Nederland is nu nog voldoende stroomcapaciteit. Op korte termijn zal dit dus niet gebeuren. Maar toch is de situatie allesbehalve geruststellend. Nu is er nog overcapaciteit, maar voor energieproducenten is het niet rendabel om veel reservecapaciteit te hebben. Juist schaarste drijft de prijs van stroom op.
Prijzenslag
Maar ook als de hoeveelheid aanwezige stroom voldoende is, is het nog de vraag of er een echte 'prijzenslag' zal ontstaan. Vergelijk het met de privatisering van de telefoniemarkt. Deze is goedkoper en gebruiksvriendelijker geworden, vooral de mobiele telefonie is enorm toegenomen. Het gebruik van stroom daarentegen zal waarschijnlijk niet toenemen alleen omdat de markt liberaliseert. Weinig mensen zullen een extra ijskast kopen omdat de prijs omlaag gaat.
Daarnaast hebben de bestaande energiebedrijven 100% van de Nederlandse consumenten als klant. Zij zullen er alles aan doen om deze klanten te houden. Nu al worden air miles aangeboden, maar waarschijnlijker is dat energiebedrijven zogenaamde multi-utility energiebedrijven willen zijn, en een totaalpakket gaan bieden zoals elektriciteit, gas en water. De consument zal dan minder snel geneigd zijn om voor alleen elektriciteit of gas naar een andere aanbieder te gaan, ook al betaalt hij daar minder voor stroom.