Persbericht van het Electronic-highway Platform Nederland
Stemdebâcle Florida ook in Nederland mogelijk
Groot draagvlak bij gemeenten voor plannen met elektronisch stemmen
Den Haag 1 februari 2001 - Gemeenten zien vele voordelen bij de invoering van
stemmen per computer en per telefoon. Meer dan de helft van de gemeenten wil graag
meewerken aan pilots voor stemmen via het internet. Hoewel 85% van de Nederlandse
gemeenten de uitgebrachte stemmen al elektronisch telt met de stemmachine,
moeten de kiezers in Amsterdam en Rotterdam het nog steeds doen met potlood.
Ongeldig ingevulde stembiljetten, het "kwijtraken" van stapels stembiljetten en
onduidelijkheid over de bedoeling van de kiezer zijn daardoor in Nederland nog niet
geheel uitgesloten.
Dit zijn enkele van de conclusies uit een grootschalig onderzoek van EPN onder de
Nederlandse gemeenten. In het onderzoek dat is uitgevoerd onder ruim een kwart van
alle gemeenten, is zowel de bestaande situatie onderzocht als de verwachtingen voor
de toekomst.
Opvallend is dat juist in de twee grootste gemeenten (Amsterdam en Rotterdam) nog
handmatig wordt gestemd en geteld. Dit is des te opvallender omdat juist deze
gemeenten voorop lopen met experimenten met referenda, zoals de voorgenomen
referenda rond de burgemeestersverkiezingen. Handmatig stemmen is niet alleen veel
tijdrovender, maar ook onbetrouwbaarder dan stemmen per stemmachine. De
subjectieve beoordeling van ingevulde stembiljetten kan tot aanzienlijke wijzigingen
leiden bij hertellingen zoals we die onlangs in Florida zagen bij de
presidentensverkiezingen. Dergelijke taferelen zijn dus ook in Nederland zeker niet
uitgesloten.
Over het huidige stemmen met een stemmachine bleken, buiten de zogenaamde
"knoppenangst" die vooral voor ouderen geldt, verder geen nadelen. Als voordeel van
het stemmen met een stemmachine zien de gemeenten dat er geen onduidelijkheid
kan ontstaan over de stem die de kiezer heeft uitgebracht, mede vanwege de
aanwezige correctieknop. Een ander veel genoemd voordeel is het feit dat de uitslag
per kandidaat onmiddellijk na het stemmen kan worden vastgesteld.
In het onderzoek is uitgebreid gekeken naar de de verwachtingen over het stemmen per telefoon of het internet. Zoals bekend heeft minister Van Boxtel grootschalige experimenten hiermee aangekondigd. De Nederlandse gemeenten blijken in grote meerderheid enthousiast over deze ontwikkeling. Omdat de kiezer niet door weer en wind naar een stemlokaal hoeft, zou dit de huidige dalende opkomstcijfers wel eens flink kunnen doen stijgen. Met betrekking tot de nadelen van het toekomstige elektronische stemmen werd vooral gehamerd op veiligheid: de vaststelling van de identiteit van de kiezer en de angst voor hackers scoorden hierbij het hoogst.
Andere mogelijke problemen die werden genoemd, zijn de (nu nog) beperkte
beschikbaarheid van het internet en het zogenaamde gezinsstemmen. Met dit laatste
wordt bedoeld dat er dan geen controle meer is op de mate waarin men in vrijheid, dus
zonder pressie van derden stemt.
Dat de Nederlandse gemeenten voldoende vertrouwen hebben in het aanpakken van
deze nadelen blijkt wel uit het feit dat meer dan de helft van de ondervraagde
gemeenten aangaf te willen meewerken aan een pilot met stemmen via het internet.
Wel verwacht men gemiddeld nog zo'n vijf jaar te moeten wachten op de introductie
van verkiezingen per telefoon op via het internet.
Over het onderzoek
Het onderzoek is uitgevoerd in de periode oktober 2000- januari 2001 onder de
verantwoordelijke ambtelijke en bestuurlijke vertegenwoordigers bij de Nederlandse
gemeenten, meestal het hoofd burgerzaken of hoofd verkiezingen. In totaal heeft ruim
een kwart van alle Nederlandse gemeenten aan het onderzoek meegewerkt. Naast een
representatieve steekproef van alle Nederlandse gemeenten, zijn ook afzonderlijk alle
gemeenten met meer dan 50.000 inwoners onderzocht.
Het Electronic- highway Platform Nederland (EPN)
De stichting EPN is in 1994 opgericht met het doel de evenwichtige maatschappelijke
inbedding van informatie- en communicatietechnologie te bevorderen. In dit platform
zijn het bedrijfsleven, de politiek, het maatschappelijk middenveld, de wetenschap en
de overheid vertegenwoordigd. EPN verricht onderzoek, geeft publicaties uit en
organiseert uiteenlopende bijeenkomsten zoals expertmeetings,
denktankbijeenkomsten, congressen, seminars en roundtables.
EPN is mede oprichter van PELS het Platform Elektronisch Stemmen.
http://www.pels.net/
Noot voor de redactie,