Paulus, de Grieken en het universum
Het christendom heeft zich niet vrij ontwikkeld, maar heeft vanaf het
begin veel overtuigingen gedeeld met de Grieks-Romeinse filosofie. Tot
deze opmerkelijke conclusie komen Leidse NWO-wetenschappers die de
brieven van de apostel Paulus vergeleken met andere geschriften uit de
eerste eeuwen na Christus.
De gangbare visie dat christenen filosofie aanvankelijk afwezen,
blijkt onjuist te zijn. NWO-onderzoekers komen tot deze bewering na
het bestuderen van de brieven van de christelijke apostel Paulus en
die van zijn volgelingen.
De theologen vinden dat het gangbare beeld van het vroegste
christendom, als een primitief, op zichzelf staand geheel, aan
vervanging toe is. Het veel gebezigde idee dat het vroegste
christendom zich vrij van Griekse invloeden heeft ontwikkeld, klopt
niet. Het onderzoek naar Paulus en zijn volgelingen laat duidelijk
zien dat van meet af aan intellectuelen met Griekse denkwijzen deel
uitmaakten van het christendom.
De theologen gebruikten voor hun onderzoek de Thesaurus Linguae
Graecae, een database met alle bekende Griekse teksten van 800 v. Chr.
tot 1400 na Chr. Met de thesaurus bestudeerden de onderzoekers
parallellen tussen geschriften van Griekse auteurs en de brieven van
Paulus.
Het bijzondere van het theologisch onderzoek is dat het de geschriften
van Paulus plaatst in zijn tijd. Tot nu toe verklaarden
bijbelwetenschappers de brieven van Paulus met behulp van een
reconstructie van het jodendom of met behulp van denkbeelden uit de
gnostiek. De gnostici zijn theosofen die vanaf de tweede eeuw leefden.
Dat is nadat Paulus zijn brieven schreef.
De onderzoekers bestudeerden de authentieke brieven van Paulus en de
twee brieven die leerlingen van Paulus onder zijn naam schreven aan de
Kolossenzen en de Efeziërs. Paulus schreef zijn brieven rond 50 na
Chr., de leerlingen in de jaren tussen 80 en 140. Uit deze drie
brieven blijkt dat Paulus en zijn leerlingen de mening deelden met
Griekse filosofen dat de kosmos is samengesteld uit elementen, die
door bepaalde krachten beheerst worden. Paulus meende daarbij dat het
einde der tijden zich binnen dertig jaar zou voltrekken.
De schrijver van de brief aan de Kolossenzen stelt echter dat banden
de kosmos samenhouden zodat deze niet uiteen valt. De auteur van
Efeziërs verwerpt het idee van de banden en meent dat het heelal zich
blijft ontwikkelen. Beide auteurs maken gebruik van Grieksfilosofische
voorstellingen. Volgens de onderzoekers vonden beide leerlingen dat de
visie van Paulus op God, Christus en het universum in beginsel goed
was, maar dat de onjuistheid over het spoedige einde der tijden
rechtgezet moest worden.
Nadere informatie bij:
* drs. Geurt Henk van Kooten (UL, Godgeleerdheid)
* tel. (071) 5212539 (privé) of (06) 12193889
* e-mail vankooten@freeler.nl
of
* prof. dr. H.J. de Jonge (promotor)
* tel. (071) 5272579
* Promotie 25 januari 2001