08 jan 2001
Nummer 003 8 januari 2001
Volledig donkere sterrenstelsels
Indirect
Noot voor de pers:
Het heelal zou grote aantallen 'sterrenstelsels zonder sterren'
kunnen bevatten, die volledig uit donkere materie bestaan. Drie
sterrenkundigen, Niel Trentham en Enrico Ramirez-Ruiz van de
universiteit van Cambridge en Ole Möller van de Rijksuniversiteit
Groningen, kunnen de plaats aanwijzen waar zo'n onzichtbaar
sterrenstelsel zou liggen. Zij zagen een normaal sterrenstelsel,
bekend onder de naam UGH 10214, waaruit een stroom materiaal
weglekt. Gewoonlijk gebeurt dit alleen naar een ander stelsel,
waarmee het eerste samenvloeit. Maar in dit geval stroomt het
materiaal naar een plaats waar niets te zien is. Op die plaats zou
dus een donker stelsel moeten liggen.
De drie denken dat astronomen uiteindelijk tot de ontdekking zullen
komen dat donkere sterrenstelsels de gewone sterrenstelsels in
aantal verre overtreffen. In een artikel dat binnenkort verschijnt
in de Montly Notices van de Engelse Royal Astronomical Society
noemen ze een verhouding van 100 staat tot 1. Vanuit theorerisch
oogpunt is al eerder voorspeld dat er veel donkere materie in het
heelal aanwezig moet zijn. Het is echter de vraag hoe de
aanwezigheid van donkere, en dus onzichtbare sterrenstelsels kan
worden aangetoond.
Indirect
Omdat het karakter van de donkere materie nog onbekend is, blijft
dat een moeilijke kwestie. Maar de onderzoekers hebben wel enkele
ideeën over hoe de aanwezigheid van donkere materie indirect kan
worden waargenomen. De donkere sterrenstelsel zouden, omdat ze veel
materie bevatten, als 'zwaartekrachtlenzen' kunnen werken. Hun
aanwezigheid kan dan worden ontdekt omdat ze het beeld verstoren
van normale stelsels die er achterliggen. Ook kunnen ze 'bruine
dwergen' (zwakke, relatief koele sterren-in-wording) herbergen die
infrarode straling uitzenden.
Noot voor de pers:
*
Rijksuniversiteit Groningen