Persconferentie na ministerraad 10 juli 2015
Letterlijke tekst van de persconferentie van minister-president Rutte na afloop van de ministerraad op 10 juli 2015.
Statement Rutte:
Ik kan u melden dat het kabinet en de drie vakcentrales het eens zijn geworden over een overkoepelend akkoord voor loonstijgingen in de publieke sector. In 2015 zal sprake zijn van een eerste loonstijging, die zal oplopen tot iets boven de 5% per 1 januari aanstaande. En daarnaast wordt een eenmalig een bedrag van 500,- per persoon, per volledig werkende persoon, uitgekeerd in 2015 en dat is als tegemoetkoming voor de jaren van nullijn. Met deze afspraken komt er ook nu echt een einde aan 4 jaar nullijn en gaan onder meer politieagenten, militairen, leraren en rijksambtenaren, waaronder de belastingdienst en de douane, er weer op vooruit. Het was een mooi resultaat zo vlak voor het reces en ik ben ook blij dat we met de bonden tot dit akkoord konden komen. En dat is ook absoluut een compliment aan de bonden zelf waard. De kern van de deal bestaat uit een andere indexering van het ABP-pensioen, waardoor er op alle tafels in de ABP-sectoren ruimte voor loonstijging vrijkomt. Daarnaast heeft het kabinet extra middelen ter beschikking gesteld om tot een mooie deal te komen. De uitwerking van het akkoord zal nu natuurlijk moeten plaatsvinden op de verschillende cao-tafels en minister Plasterk zal later vandaag een en ander graag nader toelichten.
Dan was vandaag de laatste ministerraad voor het reces, al begint nog niet de vakantie zoals u weet. De komende dagen zal Griekenland nog de nodige aandacht vergen. De instituties beoordelen op dit moment of de Griekse voorstellen ingrijpend en concreet genoeg zijn. Daarna is het oordeel aan de eurogroep. Zoals u weet toetsen wij de aanvraag voor een ESM-programma, want daar praten we nu over, niet over een akkoord, maar de vraag of je kan gaan onderhandelen over een ESM-programma, zo’n aanvraag toetsen wij op zaken als schuldhoudbaarheid, maar vooral ook de versterking van de economische structuur. En de laatste voorstellen worden daarin meegenomen. U kent onze opvatting: de muntunie is gebouwd op een aantal onderliggende principes die uitgaan van het nakomen van afspraken. Daar horen ook moeilijke besluiten bij, structurele hervormingen, het gezond maken van de overheidsfinanciën. Dat alles is onvermijdelijk om Griekenland weer op een groeipad te krijgen. En gezien de afgelopen maanden zal er ook sprake moeten zijn van tastbare waarborgen en maatregelen, herstel van vertrouwen. Tot nu toe is de Griekse regering daar niet in geslaagd, en de gang van zaken de afgelopen maanden dwingt mij tot terughoudendheid. Tegelijkertijd hebben we altijd gezegd de deur staat open, we zijn bereid te praten. Ieder euroland kan een aanvraag indienen voor het ESM als daar forse maatregelen tegenover staan. En of er een basis is voor het starten van onderhandelingen dat zal dus nog moeten blijken.
Dan is volgende week de herdenkingsbijeenkomst van en voor de nabestaanden van de slachtoffers van de ramp met vlucht MH17. Het is ongelooflijk dat er al weer bijna een jaar is verstreken sinds die zwarte dag, vorig jaar 17 juli. Er is het afgelopen jaar eigenlijk geen dag voorbij gegaan, waarbij het kabinet en heel veel anderen hebben gewerkt aan de drie prioriteiten: het terughalen van de mensen en hun bezittingen, het achterhalen van de toedracht van de ramp, en het voor het gerecht brengen van de schuldigen. Onze aandacht gaat nu inmiddels vooral uit naar de tweede en derde prioriteit.
Het concept-onderzoek onder leiding van de OVV is vorige maand rondgezonden en we verwachten in oktober een definitief rapport. Het internationaal onderzoeksteam onder leiding van het OM maakt goede vorderingen. Dat opsporingsonderzoek wordt hopelijk eind dit jaar afgerond. En het kabinet zoekt op dit moment met onze internationale partners, Maleisië, Australië, België en Oekraïne, naar de beste manier om de verantwoordelijken te berechten. En zoals u weet gaat onze eerste voorkeur uit naar een VN-tribunaal.
Volgende week staat vooral in het teken van herdenken. En iedereen doet dat op zijn eigen manier. Op overheidsgebouwen zullen we de vlag halfstok hangen, daartoe heb ik zojuist ook een vlaginstructie uitgedaan aan alle instanties. De bijeenkomst op 17 juli is nadrukkelijk van en voor familie, vrienden en bekenden van de slachtoffers. Zij worden in deze moeilijke periode weer geconfronteerd met het verlies van hun dierbaren. Daarom zullen wij volgende week samen met hen herdenken. Er zal ook een ruime regeringsvertegenwoordiging op hun verzoek bij aanwezig zijn.
Griekenland
FRESEN (NOS)
Meneer Rutte, eerder deze week zei u, er moet een wondertje gebeuren wil het nog lukken met de Grieken, bent u inmiddels iets optimistischer?
RUTTE
Ik ga daar verder niks over zeggen. De Grieken hebben voorstellen gedaan en ik wacht nu eerst het oordeel van de instituties af , zij beoordelen die voorstellen en wij verwachten, ook vandaag nog, een appreciatie van hen. En ik vind het verstandig om daarop te wachten, omdat dat steeds de zorgvuldige procedure is.
FRESEN
Nu zegt de Franse president Hollande, als ik zijn twitteraccount mag geloven, de voorstellen die er nu liggen zijn geloofwaardig en bieden perspectief.
RUTTE
En de vraag is?
FRESEN
En de vraag is of u dat ook vindt?
RUTTE
Nogmaals, ik wil echt wachten op het oordeel van de instituties.
FRESEN
Waarom bent u zo terughoudend?
RUTTE
Omdat wij steeds hebben geprobeerd te voorkomen dat de politici een opvatting geven over de voorstellen van de Grieken. De procedure is dat eerst het IMF, de ECB, de Europese Commissie, een oordeel geven over die voorstellen. Er wordt inmiddels gesproken over een meerjarig programma in het kader van het Europees Stabiliteitsmechanisme. Wij hebben een totaal nieuwe situatie, de oude potten zijn weg, het geld wat er nog was is verdampt, een heel nieuw speelveld. En daarbij geldt een ding, net zoals in die vorige fasen, namelijk dat het de instituties zijn die dat oordeel geven. En daarna natuurlijk wordt er een politiek oordeel gevraagd en geveld. Maar het begint met de instituties en ik vind het zorgvuldig daaraan vast te houden. En u kunt onze uitgangspunten: Griekenland zal om uit deze problemen te komen moeten hervormen, moeten bezuinigen, moeilijk maatregelen moeten nemen. En we zien in landen als Cyprus, Portugal, Spanje, Ierland, dat als je dat doet, dat zo’n land ook terugkeert op een groeipad.
FRESEN
En is het dan denkbaar als dat gebeurt dat Nederland ook weer gaat bijdragen aan extra steun voor de Grieken, want dat is ook hier in Nederland natuurlijk, in de binnenlandse politiek, een gevoelig punt?
RUTTE
Wij zullen eerst stap voor stap weer moeten kijken en de eerste stap nu eerst is dat er een aanvraag ligt voor een ESM-programma, dat de vraag niet is dit weekend om daarover te besluiten, maar te besluiten over de vraag of de aanvraag voldoende aanleiding geeft om de gesprekken daarover aan te gaan. Stap voor stap.
FRESEN
En als het antwoord daarop ‘ja’ is zal er ook een overbrugging moeten komen om de Grieken de zomer door te helpen zal ik maar zeggen.
RUTTE
Dat is nog weer een heel ander chapiter, of dat nodig is of niet, de eerste stap nu die gezet moet worden is bekijken of de aanvraag aanleiding geeft om gesprekken te gaan voeren.
FRESEN
Daar doet u nog helemaal niks in vooruitlopen?
RUTTE
Dat doen we echt stap voor stap en de eerste stap is altijd bij zo’n aanvraag dat we de instituties vragen die aanvraag te toetsen op een aantal belangrijke uitgangspunten. Voor Nederland en eigenlijk alle landen is van belang dat Griekenland duurzaam uit deze problemen komt. Dat kan alleen als Griekenland moeilijke maatregelen neemt en nu zal moeten worden bekeken of de voorstellen die de Grieken hebben gedaan ook in die richting voldoende vertrouwen geven.
FRESEN
Tot u toe wilde u het woord ‘Grexit’ eigenlijk niet in de mond nemen, allerlei collega’s van u in Europa en her en der in de eurozone hebben dat deze week wel gedaan, doet u dat inmiddels ook?
RUTTE
Ik heb altijd gezegd, ik spreek hier in het Nederlands, maar alles wat je als regeringsleider zegt en Nederland is niet een van de grootste landen, maar we zijn wel de vijfde van de negentien economieën in de eurozone, direct achter Spanje. Dus alles wat je daarover zegt heeft ook internationaal zijn betekenis en ik heb steeds mijn doel gesteld om de eurozone integraal te houden, bij elkaar te houden, maar niet ten koste van alles. Dus de Grieken willen we er graag bijhouden, mits de Grieken ook bereid zijn moeilijke maatregelen te nemen, tegelijkertijd is het ook zo dat die integraliteit van de eurozone gevaar loopt als je landen tegen te slappe voorwaarden steun zou geven. Dat is de fase waar we in zitten. Om te bekijken of de Grieken bereid zijn moeilijke maatregelen te nemen in ruil voor een programma uit het ESM. En waar we nu naar kijken is de vraag of we zo’n onderhandeling wel of niet kunnen starten. Alles wat ik dan vervolgens zeg over ‘als-dan-situaties’ als dat niet zo zou zijn, wat dan wel? Ik heb eerder gezegd wij zijn altijd voorbereid op alle eventualiteiten. In de Eurozonetop van donderdag is ook gesproken over het scenario wat zich zou kunnen voordoen als je er niet uitkomt. Maar daar bepaalde termen opplakken, die hebben ook een betekenis en daar heb ik mij steeds van onthouden.
FRESEN
Is Nederland er ook op voorbereid?
RUTTE
Ja
FRESEN
Hoe?
RUTTE
Daar kan ik u helaas verder niks over zeggen, maar we zijn voorbereid.
BOVEN (BNR)
Meneer Rutte, welke rol heeft de Amerikaanse president gespeeld, en de druk die hij heeft uitgeoefend op de Europeanen om dit probleem op te lossen?
RUTTE
De Amerikaanse president en ook de Amerikaanse minister van Financiën hebben bij verschillende gelegenheden aandacht gevraagd voor de geopolitieke kant van deze hele zaak en dat is ook een zaak, een aspect wat natuurlijk altijd in de afwegingen wordt betrokken. Tegelijkertijd is mijn opvatting dat als Griekenland geen deel uit zou maken van een muntunie, het altijd nog lid is van de EU, lid is van de NAVO, dus is ingebed in alle Europese en ook trans-Atlantische samenwerkingsverbanden. Maar natuurlijk is dat een aspect waar terecht ook de Amerikanen aandacht voor vragen en wat we altijd hebben mee te wegen.
BOVEN
Is dat punt misschien belangrijker geworden vanwege de druk die hij ook heeft uitgeoefend?
RUTTE
Ik heb niet die indruk, volgens mij hebben we altijd, ook in Europa, ons de vraag gesteld dat dat, ons ervan vergewist dat dat een belangrijk element is, maar ik blijf zeggen, in de hiërarchie der dingen is het allerbelangrijkste dat je in een muntunie je houdt aan de afspraken. Anders gaat die muntunie onderuit en er is aan de ene kant, is er de onweerkeerbaarheid van het lidmaatschap van die muntunie en de angst bij landen dat als een land uit zou treden, dat dat het principe van die onomkeerbaarheid zou schaden. En tegelijkertijd vraag ik altijd ook aandacht voor wat er zou gebeuren als je landen tegen te slappe voorwaarden zou helpen, omdat dat in mijn ogen de langzame weg is, maar niettemin ook de zeer zekere weg naar een uiteenvallen van de muntunie.
BOVEN
Dus als ik het goed begrijp is het geld uiteindelijk belangrijker dan de politiek, of de geopolitiek in dezen?
RUTTE
Je moet altijd die zaken in samenhang bekijken, maar omdat het in de eerste plaats nu gaat over de vraag aan welke voorwaarden de Grieken nu moeten voldoen om hulp te krijgen van collega’s en of ze bereid zijn daar ook moeilijke maatregelen tegenover te stellen, is dat de eerste discussie die nu gevoerd wordt. Waarbij vanzelfsprekend de bredere context niet uit het oog wordt verloren.
BOVEN
Onverstaanbaar
RUTTE
Nee
BOVEN
Tot slot, als er zaterdag, morgen een akkoord wordt gesloten door de ministers van Financiën om de onderhandelingen te heropenen, dan is er eigenlijk geen reden dat de regeringsleiders nog bij elkaar komen. Klopt dat?
RUTTE
Wat voorzien is, is een top van de eurozone en aansluitend van de Europese Raad aanstaande zondag en meer kan ik daar niet over zeggen, dat is voorzien.
KOK (ALGEMEEN DAGBLAD)
U zei net van het vorige programma is ten einde en de pot die er was is verdampt, nu hebben de Grieken hun oog laten vallen op een nog veel grotere bestaande pot, namelijk het ESM en daar zou dan 53 miljard uitgehaald moeten worden om de Grieken tegemoet te komen. Is dat een acceptabel bedrag voor u?
RUTTE
Nogmaals, u, er gaan allerlei bedragen, er gaan allerlei geruchten, ik ga er niet op reageren. Stap één is nu dat de instituties de Griekse voorstellen bekijken.
KOK
Ja, maar Nederland staat ook garant in dat ESM, dus het zou ook feitelijk zo zijn dat het Nederland weer extra geld gaat kosten, meer dan nog in het vorige programma zat.
RUTTE
Dat is niet technisch helemaal juist. Die pot geld is er, het ESM, daar zit ingelegd kapitaal en garantiekapitaal, dus strikt genomen kost dat landen geen geld, die pot is er. Maar goed, ik ga verder niet speculeren over omvang van waarover gesproken wordt, dat laat ik echt eventjes voor de twitter-community en we kijken eerst eens even naar de voorstellen die er liggen en hoe de instituties die beoordelen.
BREMER (RTL NIEUWS)
In 2012 zei u geen geld meer naar de Grieken, staat u er politiek nog steeds zo in, dat is mij nog niet helemaal duidelijk.
RUTTE
Nou ja, kijk, de situatie is dat de Grieken nu een aanvraag hebben gedaan voor een programma, dat die aanvraag moet worden beoordeeld, dat we eerst überhaupt moeten kijken of we gaan onderhandelen en ik kan nu geen uitspraken doen over waar dat eindigt. Stap één is of de Grieken geloofwaardige voorstellen doen om überhaupt te gaan praten.
BREMER
Maar het is voor u dus geen principezaak, zoals u hem wel in 2012 neerlegde?
RUTTE
Nou, waar nu sprake van is, is een hele nieuwe situatie. Al die oude programma’s zijn afgelopen, er is nu een beroep gedaan door de Grieken op een heel ander instrument en of überhaupt toegang tot dat instrument wordt gekregen, daar is nu stap één aan de orde of ze überhaupt met geloofwaardige voorstellen komen. Dus we zijn nog niet zo ver dat er überhaupt onderhandeld wordt over een programma.
Schaliegas
BREEDVELD (NOS RADIO 1)
Wat heeft het kabinet tegen schaliegas?
RUTTE
Daar hebben wij op zich helemaal niks tegen, alleen wij stellen vast natuurlijk dat je voor schaliegas zult moeten zoeken naar maatschappelijk draagvlak en ik verwijs dan ook naar de persconferentie die Henk Kamp er dadelijk over geeft.
VN-tribunaal MH17
KAS (NRC HANDELSBLAD)
Meneer Rutte, vorige week sprak u over de wens om een VN-tribunaal de MH17-zaak te laten vervolgen en berechten. Inmiddels heeft de Russische onderminister zich uitgesproken dat zij dat in ieder geval niet zien zitten, wat betekent dat?
RUTTE
Daar laat ik mij niet over uit, omdat wij natuurlijk achter de schermen die gesprekken voeren vanuit het gemeenschappelijke samenwerkingsteam met Maleisië, Australië, Oekraïne en België, met uiteraard de vaste leden van de Veiligheidsraad, maar ook de overige leden van de Veiligheidsraad en ik kan dus niet ingaan op in de media verschijnende berichten. Wij zijn achter de schermen bezig om een zo breed mogelijk draagvlak te krijgen voor deze door ons geprefereerde route.
KAS
Maar de realiteit is toch dat als een vast lid van de Veiligheidsraad het niet wil dat het niet gebeurt?
RUTTE
Nogmaals, we zijn achter de schermen met iedereen in gesprek om een zo’n breed mogelijk draagvlak en vanzelfsprekend ook bij de vaste leden die vetorecht hebben, te verkrijgen voor onze ideeën.
Herbenoeming Jeroen Dijsselbloem Eurogroep
VRAAG
Inhakend op Griekenland, wat hebben de laatste ontwikkelingen betekend voor Dijsselbloem zijn kansen op herbenoeming in de eurogroep, want dat staat voor volgens mij maandag op de agenda, hoe is het met het lobbyen, wat zijn de signalen op dit moment?
RUTTE
Ja, die zijn onveranderd goed, mijn inschatting is dat hij herkozen zal worden als voorzitter van de eurogroep, met een plezierige marge. Je weet het natuurlijk nooit zeker, het is een verkiezing, dus die kan… maar als u mijn inschatting vraagt op basis van de vele gesprekken die hebben plaatsgevonden, is het respect voor hoe hij ook het hele Griekse dossier daar beheert, heeft alleen maar bijgedragen aan de steun voor Jeroen Dijsselbloem. Dus als u het mij vraagt, mijn inschatting is dat ik mijn geld op hem zet, we zullen maandag zien of ik dat terecht doe.