Diploma-uitreiking Academische Lerarenopleiding Primair Onderwijs

Toespraak | 05-07-2012

•    Het onderwijs is zo goed als de leraar die voor de klas staat. Dat heb ik al zo’n 30 jaar geleden voor het eerst aan den lijve ondervonden. Toen ik van groep 4 naar groep 5 ging, verhuisde ons gezin naar een andere wijk en kwam ik op een nieuwe school. Ik was daar eerst niet zo blij mee. Ik had het best naar mijn zin op mijn oude school, en daar zaten al mijn vriendjes. Maar al snel merkte ik dat de meesters en juffen op mijn nieuwe school veel boeiender les gaven. Het was er leuker in de klas, en je leerde meer.

•    Een paar jaar later bleek dat er van mijn oude klas één leerling naar havo ging, en de rest naar mavo en lbo. Van mijn nieuwe klas gingen maar liefst 21 van de 26 leerlingen naar havo en vwo! Beide scholen stonden in hetzelfde dorp, dat een behoorlijk homogene bevolking had. Het lag dus echt aan de leraren. Dat maakte veel indruk op mij; dat is me altijd bijgebleven.

•    Er is het nodige – en helaas ook onnodige - veranderd sinds mijn eigen schooltijd. Maar de kwaliteit van de leraar blijft bepalend. Daarom heeft dit kabinet ervoor gekozen om de kwaliteit van leraren te verhogen, zodat de kwaliteit van het hele onderwijs omhoog gaat.

•    Omdat al onze kinderen de allerbeste leraren verdienen, hebben we maatregelen genomen om de lerarenopleidingen te verbeteren. Tegelijkertijd stellen we hogere eisen aan de leraren. Zo zijn er bijvoorbeeld reken- en taaltoetsen ingevoerd op de pabo’s, om strenger te selecteren en het niveau te verhogen.

•    Naast het versterken van bestaande opleidingen, ondersteunen we ook nieuwe initiatieven om beter opgeleide leraren voor de klas te krijgen. Zoals de Academische Lerarenopleiding Primair Onderwijs in Utrecht, die vandaag de eerste lichting academisch gevormde leerkrachten voortbrengt. Dankzij de combinatie van een universitaire studie en een hbo-opleiding beschikken deze toppers niet alleen over de nodige praktische vaardigheden, maar kunnen ze die ook wetenschappelijk onderbouwen.

•    Toen deze opleiding vier jaar geleden van start ging, is bewust gekozen voor een beperkt aantal studenten. Studenten moesten een aanvullend assessment ondergaan. Een soort ‘selectie aan de poort’, om een hogere kwaliteit te garanderen.

•    Ondanks die scherpe selectie, kon toch niet iedereen het bolwerken. Vorige week verscheen een onderzoek waaruit bleek, dat de uitval bij academische pabo’s hoog is. Dit is ook zeker niet de makkelijkste weg om leraar in het basisonderwijs te worden. Maar datzelfde onderzoek gaf ook aan, dat scholen in de rij staan voor deze toppers!

•    Jullie zijn de pioniers. Dat was al zo tijdens de opleiding, maar het pionieren gaat nu pas écht beginnen. Jullie komen als geroepen om mee te werken aan actuele ontwikkelingen, zoals opbrengstgericht werken, passend onderwijs en het omgaan met verschillen in de klas.

•    Jullie zullen je de komende jaren moeten bewijzen als leerkracht met meerwaarde. Daarbij zul je soms weerstand tegenkomen, want in ons systeem is nog geen rekening gehouden met jullie extra kennis en vaardigheden. En in het onderwijs heerst vaak een cultuur van gelijkheidsdenken. Het is een hele uitdaging om dat te doorbreken!

•    Maar jullie hebben de ambitie om naast lesgeven méér te willen doen om de kwaliteit van het onderwijs verhogen. In de klas, op school of daarbuiten, bijvoorbeeld als methodeontwikkelaar, pedagoog, onderzoeker. Daarvoor moet je ruimte krijgen binnen de school, en collega’s die je inbreng waarderen.

•    Je hebt veel doorzettingsvermogen nodig om een eigen plek te bevechten. Dat hoort bij pionieren.

•    Straks gaat iedereen zijn eigen weg. Probeer toch met elkaar in contact te blijven. Dat is natuurlijk gezellig, maar veel belangrijker nog: het is heel leerzaam als je elkaars ervaringen deelt. Daarom heb ik in mijn beleid ‘peer reviews’ geïntroduceerd als een instrument om het kwaliteitsniveau te verhogen.

•    De bedoeling van peer reviews is dat docenten en schoolleiders hun prestaties kunnen spiegelen aan de prestaties van collega’s van andere scholen. Niet om elkaar de les te lezen, maar om van elkaar te leren. Daarom heb ik met de PO Raad en onderwijscoöperatie afspraken gemaakt over pilots om het veld bij de invoering van peer reviews te ondersteunen.

•    Naast de peer reviews, is ook het beroepsregister een nieuw instrument om de kwaliteit van leraren te verhogen en op peil te houden. Want inschrijving in het register is gekoppeld aan een periodieke bijscholingsvereiste.

•    Dit register is bovendien een uitstekend instrument voor professioneel HRM-beleid waarin leraren en schoolleiders elkaar kunnen aanspreken op hun prestaties.

•    Dan is nu het grote moment gekomen. De bekroning van vier jaar hard studeren. Zo meteen ga ik drie diploma’s uitreiken aan de drie gediplomeerden met de hoogste cijfers. Maar iedereen die vandaag zijn papiertje krijgt, is zijn gewicht in goud waard. Ik verwacht veel van deze groep. En het onderwijs rekent op jullie. Ik wens jullie allemaal heel veel succes!

•    Mag ik dan nu de drie toppers van de eerste lichting academische leraren voor het primair onderwijs een-voor-een naar voren roepen:

Juanita de Jong
Onderwijskunde 8,02. Pabo 8,04 (cum laude)

Zij heeft voor haar kinderen in groep 3 rekentoetsen ontwikkeld en getest. Vervolgens heeft ze passende instructievormen ingezet om tegemoet te komen aan de leerwensen van kinderen, en daarna een advies over toetsbeleid geformuleerd voor de school. Bovendien heeft ze onderzocht of begrijpend leesonderwijs paste bij de kerndoelen en referentieniveaus. Ook hiervoor heeft ze verbeteringen doorgevoerd. Heel belangrijk: als adviseur heeft ze de leerkracht in het proces meegenomen.

Maaike Morrenhof
Onderwijskunde 7,76. Pabo 7,70
Maaike heeft onder andere een adviesrapport geschreven voor haar school over de invulling van woordenschatonderwijs. Daarnaast heeft ze de implementatie van het dyslexieprotocol op school onderzocht. Daarmee heeft ze laten zien dat ze ook de rol van onderzoeker en adviseur goed kan vervullen.

Lisette Steenbakkers
Onderwijskunde 7,71. Pabo 7,75
Lisette is een expert op het vakgebied rekenen. Ze  onderzocht wat goed rekenonderwijs is in het kader van opbrengstgericht werken. Ze heeft vervolgens een lijst gemaakt met punten waar een goede rekenles aan moet voldoen. Deze lijst wordt volgend jaar daadwerkelijk gebruikt binnen de school. Ook op het gebied van geschiedenisonderwijs heeft Lisette een veelheid van werkvormen toegepast in inspirerende lessen.