Financiële effecten van de vastgoedcrisis bij gemeentelijke grondbedrijven
De gemeentelijke verliezen op ruimtelijke plannen kunnen de komende jaren oplopen tot 2,9 miljard euro. De meeste gemeenten kunnen een dergelijk verlies opvangen uit hun reserves, sommige gemeenten zullen extra moeten bezuinigen. Dat is de conclusie die getrokken kan worden uit het onderzoek ‘Financiële effecten van de vastgoedcrisis bij gemeentelijke grondbedrijven’, dat in opdracht van de ministeries van Infrastructuur en Milieu, van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten is uitgevoerd door Deloitte. Minister Schultz van Haegen stuurde het onderzoek, mede namens minister Donner van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, vandaag naar de Tweede Kamer.
Verantwoordelijkheid
Vorig jaar bleek dat gemeenten voor 1 miljard euro aan directe verliezen moesten inboeken. Zij hebben dat inmiddels voor 760 miljoen euro gedaan, maar nu blijken er nieuwe directe opgaven te liggen voor 1 miljard euro. Dat moeten gemeenten de komende jaren opvangen. Beide bewindslieden beklemtonen dat gemeenten als eerste verantwoordelijk zijn voor het te voeren grondbeleid. In de toekomst moeten zij bewuster de afweging maken tussen de inzet van een actief grondbeleid (met risico) en een faciliterend grondbeleid. Om de transparantie van grondexploitaties te vergroten en risico’s voor gemeenten te beperken, worden inmiddels enkele maatregelen genomen. Zo wordt de regelgeving rond de verslaglegging van de gemeentelijke begroting en –verantwoording verbeterd en wordt de rijkswet- en regelgeving op het punt van grondbeleid bekeken. Ook zouden gemeenten meer onderling en in overleg met de provincie afspraken moeten maken over programmering en ontwikkeling van woningbouw, kantoorruimte en bedrijventerreinen.
Artikel 12 gemeenten
In het rapport wordt geconstateerd dat het aantal potentiële artikel 12 gemeenten kan oplopen naar 35 gemeenten. Beide ministers merken echter hierbij op dat in de praktijk dat tot nu toe niet zichtbaar is. In 2011 hebben 3 gemeenten een aanvullende uitkering artikel 12 aangevraagd. Bij geen van deze gemeenten was het gevoerde grondbeleid de (hoofd)oorzaak.
Het onderzoek is een actualisatie van een soortgelijk onderzoek dat vorig jaar rond deze tijd naar de Tweede Kamer is gestuurd.