Koenders bij de uitreiking van de Millenniumschoen Award
(Gesproken woord geldt)
Dames en Heren, Geachte aanwezigen,
Ik ben heel blij om vanavond, voor de tweede keer op rij, de Millenniumschoen Award uit te mogen reiken aan een bekende topsporter die zich afgelopen jaar heeft ingezet voor de Millenniumdoelstellingen.
rol van sport bij wederopbouw
Sport alleen zal de wereld niet zal veranderen, maar sport kan zeker een belangrijke bijdrage leveren aan het behalen van de Millenniumdoelen (zoals u net ook in het filmpje heeft kunnen zien).
Ik ben daarom blij dat sport deel uitmaakt van programma’s van VN-organisaties. In Rwanda bijvoorbeeld laat UNICEF kinderen, of ze nu Hutu of Tutsi zijn, samen sporten. Zo komen ze met elkaar in contact en leren ze dat ze eigenlijk helemaal niet van elkaar verschillen, ook als je bij een andere groep hoort. Het klinkt simpel, maar als je bedenkt dat de vaders van deze kinderen elkaar naar het leven stonden, misschien elkaars familieleden hebben gedood (en dat zit er helaas dik in), dan is het geweldig als hun zonen samen in een voetbalteam zitten en samen juichen als ze winnen.
Ook UNHCR gebruikt sport in vluchtelingenkampen om mensen bij elkaar te brengen en traumatische gebeurtenissen te laten vergeten, al is het maar voor even. Ik ben begin dit jaar in een vluchtelingenkamp geweest in Kenia, in de buurt van Eldoret, en heb daar met eigen ogen gezien hoe sport mensen kan samenbrengen.
rol van sport bij emancipatie
In veel landen is het voor meisjes en vrouwen moeilijk, of zelfs verboden om aan sport te doen. Sport is belangrijk voor de emancipatie van meisjes en vrouwen. Door meisjes de kans te geven aan sportactiviteiten deel te nemen, groeit hun zelfvertrouwen, breiden zij hun sociale netwerk uit en worden zij weerbaarder. Zien jullie het voor je, boksende meisjes in de sloppenwijken van Nairobi? Ik heb het zelf gezien toen ik in Kenia was, in Kibera. En behalve dat ze – heel praktisch - zichzelf leren verdedigen, groeit ook hun overtuiging dat ze controle hebben over hun toekomst. Dat die toekomst in hun eigen handen ligt – al dan niet met bokshandschoenen! - en niet al bepaald is door hun familie.
Dit draagt ook bij aan een verandering van opvattingen van mannen over de positie van vrouwen, waardoor millenniumdoel 3, gelijke kansen voor mannen en vrouwen, dichterbij komt.
rol van sport bij opvoeding + opleiding
Net als in Nederland kan sport ook bijdragen aan een goede opvoeding. Neem bijvoorbeeld Guatemala. Zoals veel landen in Midden-Amerika heeft ook Guatemala te maken met enorm gewelddadige jeugdbendes, de zogenaamde Mara’s. Het is bijna niet voor te stellen, maar jaarlijks worden in Guatemala 6000 mensen vermoord. Veel jongens in Guatemala voelen zich aangetrokken tot deze bendes, omdat ze geen goede opleiding hebben gehad, hun ouders niet goed voor hen konden zorgen of omdat ze geen toekomstperspectief hebben. Om te overleven sluiten zij zich aan bij deze bendes. Om deze jongens uit de criminaliteit te houden worden er sportprogramma’s gestart in achterstandswijken van Guatemala-Stad. Het zal de problemen niet oplossen, maar het is een begin. Deze jongens kunnen zich nu uitleven op het voetbalveld, in plaats van mensen te beroven. Hier kunnen ze al hun energie en agressie kwijt. Ze worden ook beloond voor goed gedrag, en gestraft voor slecht gedrag. Het zijn simpele dingen.
Als je je misdraagt, binnen of buiten het veld, mag je niet meer meedoen. Jongens worden ook bijgestuurd. Want als we verliezen, dan feliciteren we de tegenpartij met hun winst, in plaats van erop los te slaan. Als iemand een fout maakt op het veld, dan praten we daarover en krijgt iemand een nieuwe kans. En om goed te presteren moeten we gezond eten, minder drinken en geen drugs gebruiken.
Dit lijken kleine, logische dingen, maar voor jongeren die thuis nooit het goede voorbeeld hebben gezien is deze coaching bepalend voor de rest van hun leven. Want wat zij leren op het voetbalveld helpt hen bij het afmaken van school, of bij het vinden en houden van een baan. Maar ook bij het zijn van een goede, geweldloze echtgenoot en vader. Kortom, sport draagt bij aan ontwikkeling!
Sinds begin dit jaar maak ik mij, samen met staatssecretaris Bussemaker sterk voor sport als middel bij het bereiken van deze ontwikkelingsdoelen. Tot 2011 hebben we 16 miljoen euro uitgetrokken voor sportactiviteiten die zich richten op maatschappelijke ontwikkeling in 10 landen, waaronder Guatemala en Kenia. Er is speciale aandacht voor kwetsbare groepen zoals jongeren, meisjes en vrouwen, en gehandicapten in ontwikkelingslanden.
Maar de overheid kan dit niet alleen. Ontwikkelingssamenwerking is een zaak van iedereen! In Nederland werken we samen met partners als NOC*NSF en NCDO, in ontwikkelingslanden – via de ambassades - met lokale organisaties.
NCDO speelt al jaren een belangrijke rol binnen het thema sport en ontwikkelingssamenwerking. NCDO heeft op dit terrein al veel werk verzet, ook vanavond weer. NCDO is de initiator van de prijs die ik zo meteen mag uitreiken.
Rolmodellen
Deze Millenniumschoen Award zegt iets over het belang van rolmodellen voor sociaal-maatschappelijke ontwikkeling, en sport leent zich daarvoor uitstekend. Want ieder land, iedere tijd en iedere sport kent zo zijn eigen sporthelden en idolen. Idolen waar jongeren tegenop kijken, mensen die zij als hun voorbeeld zien. Deze sporters leveren dus niet alleen uitzonderlijke prestaties, maar zij kunnen ook een belangrijke bijdrage leveren aan het bereiken van ontwikkelingsdoelen. Waar deze sporthelden zijn, daar zijn ook de camera’s. Een goed moment dus om aandacht te vragen voor maatschappelijke thema’s. Het bereik van hun boodschappen is gigantisch.
Daarnaast zie ik dat veel topsporters zich na hun actieve loopbaan gaan inzetten voor maatschappelijke ontwikkelingen. Dit gebeurt in Nederland én in het buitenland. Denkt u maar aan Johan Cruijff, Richard Krajicek en Stanley Menzo, maar ook aan Johan Olav Koss, de bekende schaatser uit Noorwegen, Lurdes Mutola, atlete uit Mozambique en Paul Tergat, marathonloper uit Kenia. Er zijn er nog veel meer.
Lornah Kiplagat: Winnaar 2007 en Sport & OS ambassadeur
Vorig jaar had ik de eer om Lornah Kiplagat te mogen feliciteren met het winnen van de Millenniumschoen Award. Inmiddels hebben staatssecretaris Bussemaker en ik Lornah Kiplagat bereid gevonden om ambassadeur te worden voor ons beleid op het terrein van sport en ontwikkeling. Ook dit jaar is zij weer genomineerd. Een bevestiging voor ons dat wij aan haar een goede ambassadeur hebben.
Ook op sportief vlak blinkt ze uit, want Lornah Kiplagat werd twee weken geleden Wereldkampioen op de halve marathon. Ik ben erg blij dat Lornah hier vanavond aanwezig is zodat ik de nieuwe Wereldkampioen persoonlijk kan feliciteren. Dames en heren, graag uw applaus voor Lornah Kiplagat.
De toon is met de prestatie van Lornah echter wel gezet en ik spreek de hoop uit dat de winnaar van de Millenniumschoen Award 2008 komend jaar niet alleen op het gebied van ontwikkelingssamenwerking, maar ook op sportief vlak uit zal blinken. Ik wens hem of haar hier heel veel succes mee.
Winnaar 2008
Dan nu waar we hier allemaal voor aanwezig zijn, de winnaar van de Millenniumschoen Award 2008.
Dit jaar waren 16 topsporters genomineerd voor de Millenniumschoen Award 2008. Allemaal topsporters die zich met veel enthousiasme inzetten voor het thema sport en OS. Alleen daarom al verdienen ze eigenlijk allemaal een Award. Het was dan ook weer een moeilijke beslissing voor de jury, die bestaat uit Mari Carmen Oudendijk, Frank van den Wall Bake en Tom van ’t Hek, om degene te kiezen die zich in 2008 het allermeest heeft ingezet voor het thema sport en OS.
De jury heeft naar de volgende punten gekeken:
- persoonlijke betrokkenheid. Was de genomineerde gemotiveerd en altijd bereid sport en OS activiteiten te ondersteunen?
- financiële betrokkenheid bij projecten en het tonen van actieve betrokkenheid bij ontwikkelingssamenwerking, bijvoorbeeld door het afleggen van bezoeken aan ontwikkelingslanden en projecten daar;
- en als laatste de duur van de betrokkenheid van de genomineerde bij het thema.
Veel genomineerden voldeden dit jaar aan één of meerdere criteria. Toch viel er één persoon extra op.
- Deze topsporter is al vele jaren, al vanaf het begin van zijn loopbaan, bezig met sportprojecten en goede doelen in ontwikkelingslanden.
- Hij is altijd intensief betrokken geweest bij deze projecten en neemt binnen deze projecten ook zelf verantwoordelijkheid.
- Hij is zeer bescheiden en schreeuwt zijn inzet op dit terrein niet van de daken. Hij maakt er niet veel ophef over, maar dóet het gewoon
- Hij is vooral vanuit zijn hart bezig met sport in ontwikkelingslanden en vertaalt zijn sportieve populariteit in het belang van sport voor ontwikkelingssamenwerking.
- Hij heeft een eigen stichting, Champions for Children, in het leven geroepen tijdens een nog zeer volle topsportagenda en is dit jaar verder actief betrokken bij Goal4Africa, bij de Innovatie en Inspiratiegroep Sport en OS, en bij concrete projecten in Suriname en Zuid-Afrika.
Dames en heren ik houd u niet langer in spanning; de winnaar van de Millenniumschoen Award 2008 is Clarence Seedorf.
Lornah, mag ik jou vragen om samen met mij de Millenniumschoen Award 2008 aan Clarence te overhandigen.
Clarence, gefeliciteerd!