Varkensstallen met een neus voor dier, ondernemer, milieu en consument

De Pagode, de Pijler en de Parel. Het zijn drie ontwerpen van hoe varkensstallen duurzaam kunnen zijn. Stallen die goed zijn voor varken, milieu, ondernemer en burger.
De ontwerpschetsen staan in de brochure Varkansen. Minister Gerda Verburg van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft Wageningen UR naar aanleiding van de Toekomstvisie op de veehouderij opdracht voor dit project gegeven.

Varkansen laat zien dat door een andere manier van denken en doen een sprong vooruit kan worden gemaakt op het gebied van dierenwelzijn, milieu, economie en werkplezier. Varkansen is geen kant-en-klaar recept, maar een inspiratiebron voor varkenshouders en andere partijen in de varkensvleesketen.

In het project Varkansen hebben varkenshouders, stallenbouwers, regionale beleidsmakers en onderzoekers gewerkt aan stalontwerpen. Ze hebben behoeften vertaald naar doelen en oplossingen voor een duurzame varkenhouderij. Wat is duurzaam, en hoe kan het er uit zien? Wat zijn de behoeften van varkenshouder, varkens, milieu en burger-consument?

Uit Varkansen blijkt dat veel behoeften parallel lopen. De varkenshouder heeft bijvoorbeeld behoefte aan een gezonde werkomgeving en het varken behoefte aan een schone leefomgeving. Of: het verlagen van ammoniakemissie is niet alleen belangrijk voor het milieu maar ook voor mensen en dieren in de stal.

De Pagode, Pijler en Parel laten zien dat er voor verschillende typen varkensbedrijven mogelijkheden zijn om de productie verder te verduurzamen. Mogelijkheden op het gebied van huisvesting van varkens, omgang met voer, energie, mest en mineralen, en verbinding met de omgeving.

Het integraal verduurzamen van de varkenshouderij vraagt systeemvernieuwingen. Hiervoor moeten alle schakels in de varkensvleesketen loskomen van de huidige praktijk en bestaande zekerheiden en bereid zijn om creatief naar het houden van varkens te kijken.

Geef het varken de ruimte om zijn behoeften te vervullen en profiteer daarvan. Zet het varken volop in als kringloopdier en laat het milieu profiteren. Oogst mineralen en energie als extra product en zie ze niet als afval. Bouw een actieve relatie op met natuur, burger en consument en verbind het bedrijf met zijn omgeving.

De minister heeft met de brochure Varkansen het stokje overgedragen aan LTO Nederland, Stichting Natuur en Milieu, Dierenbescherming, Centrale Organisatie voor de Vleessector, Rabobank en Nederlandse Vereniging Diervoederindustrie. Deze ondertekenaars van de Uitvoeringsagenda duurzame veehouderij gaan zich mede inzetten om ontwerpschetsen voor duurzame varkenshouderij in de praktijk te brengen.

Varkansen (video)

mp4, 2:29 min., 6,1 MB
  • Video voor Windows Media Player Video | 06-04-2010 | wmv, 2:29 min., 6,1 MB
  • Video voor mobiel gebruik Video | 06-04-2010 | 3gp , 2:29 min., 6,1 MB
  • Uitgeschreven tekst

    Voice-over: De boerderij van de familie Henst in het Brabantse Schaijk herbergt ruim 700 varkens. Het familiebedrijf wordt gerund door vader Harry. Zoon Frank zit ook in het bedrijf en wil de varkenshouderij later overnemen.
    Met het oog op die toekomst zoekt de familie Henst naar mogelijkheden om het bedrijf te veranderen in een duurzame onderneming volgens het principe van Varkansen.
    Harry Henst: De laatste uitbreiding hebben we eigenlijk al een varkenstoilet gecreëerd dat ook nog werkt, maar toen nog niet de naam varkenstoilet had. Die is nu pas ontstaan met Varkansen.
    Frank Henst: We hebben hier bijvoorbeeld de zeugen al in groepshuisvesting liggen. Dus dat ze bij elkaar kunnen lopen, biggen in grotere groepen, dat ze toch gezamenlijk kunnen spelen, kunnen eten, op bepaalde plaatsen kunnen nesten, dat je gewoon toch de essentiële dingen van dieren naar voren kunt laten komen.
    [Geknor van varkens]
    Voice-over: Varkansen, varkensstallen dus die beter zijn voor mens, dier, milieu en consument. Niet alleen veel varkenshouders zijn enthousiast, ook gemeenten hebben grote interesse in deze schonere, duurzame en diervriendelijke varkenshouderijen.
    Mechie Beurskens: Waarom is dat? Omdat je natuurlijk integraal duurzaamheid gaat bekijken: waar haal ik mijn voer vandaan, hoe plaats ik dat op mijn bedrijven, hoe voldoe ik aan dierwelzijn ook naar de toekomst toe, hoe ben ik open richting burgers en zorg ik voor een goed woon- en leefklimaat.
    Voice-over: Een ander belangrijk aspect in dit project Varkansen is het varken in te zetten als kringloopdier. Dat is een idee dat naar voren kwam tijdens de zoektocht naar de bouwstenen van een duurzaam varkensbedrijf. Het houdt onder meer in dat de varkens worden gevoerd met etensresten uit het menselijk circuit.
    Onno van Eijk: Dus je gaat zo min mogelijk soja uit Zuid-Amerika halen en zoveel mogelijk voeren met spul wat gewoon voorhanden is hier.
    Voice-over: Dat betekent dat etensresten uit de voedselindustrie niet worden weggegooid, maar als diner worden geserveerd in de varkensstal. Varkenshouders die het Varkansen concept gaan toepassen investeren in hun bedrijf, in de dieren en in de toekomst. Harry Henst is op de goede weg en moedigt andere varkenshouders aan zijn voorbeeld te volgen.
    Harry Henst: Ik ben er absoluut van overtuigd dat in ieder bedrijf mogelijkheden zitten om dingen te veranderen om zo een duurzame varkenshouderij te krijgen. En ik vind het ook een uitdaging om eraan te beginnen.