Snel achter de tralies na schending afspraken
Het Openbaar Ministerie kan straks veroordeelden direct aanhouden en insluiten als zij de aan hun straf verbonden bijzondere voorwaarden niet naleven. Voor de geloofwaardigheid en effectiviteit van voorwaardelijke veroordelingen is het belangrijk dat in die gevallen snel wordt ingegrepen. De ministerraad heeft op voorstel van minister Hirsch Ballin en staatssecretaris Albayrak van Justitie ingestemd met een daartoe strekkend wetsvoorstel.
Het voorstel bevat een lijst met bijzondere voorwaarden, zoals het volgen van gedragstraining, het ondergaan van (ambulante) behandeling, een straatverbod, contactverbod, meldingsplicht of alcoholverbod. Die duidelijkheid maakt het reclasseringstoezicht effectiever. De veroordeelde weet beter wat de opgelegde voorwaarden inhouden en wat hij moet doen en laten tijdens de proeftijd van enkele jaren. De reclassering staat sterker in het houden van het toezicht want die kan zich tegenover de veroordeelde beroepen op de rechterlijke beslissing.
Met gevangenisstraf als stok achter de deur is gedragsbeïnvloeding een sanctie die kansen biedt. Het overtreden van de voorwaarden betekent tenuitvoerlegging van de gevangenisstraf. Het wetsvoorstel sluit aan bij het kabinetsbeleid om criminaliteit en recidive terug te dringen. Dat beleid kenmerkt zich door een persoonsgerichte aanpak. Voor vermindering van recidive is gedragsverandering noodzakelijk.
Veel veroordeelden zitten minder dan twee maanden vast, te kort voor gedragsverandering. Een voorwaardelijke straf biedt daarvoor meer ruimte, juist vanwege de proeftijd. Daarbij komt dat de combinatie van een aantal, soms vergaande, voorwaarden tezamen met de langere duur van de proeftijd de voorwaardelijke straf vaak ingrijpender maakt dan een (zeer) korte gevangenisstraf. Het kabinet stimuleert daarom toepassing van straffen met bijzondere voorwaarden en intensivering van het reclasseringstoezicht op de naleving van deze voorwaarden.
Omdat naleving essentieel is in de aanpak, kan overtreding niet zonder gevolgen blijven. Bij overtreding van de voorwaarden vraagt het Openbaar Ministerie de rechter om de veroordeelde zijn voorwaardelijke gevangenisstraf te laten uitzitten. Tot het moment van die rechterlijke beslissing hoeft de veroordeelde in de huidige praktijk de cel niet in. Die situatie is onwenselijk. Het kabinet wil daarom in de wet opnemen dat de veroordeelde in afwachting van de beslissing van de rechter kan worden opgesloten.
De ministerraad heeft ermee ingestemd dat het wetsvoorstel voor advies aan de Raad van State zal worden gezonden. De tekst van het wetsvoorstel en van het advies van de Raad van State worden openbaar bij indiening bij de Tweede Kamer.