Staatsbosbeheer: Van houtproductiebedrijf naar grote publiekstrekker

Nieuwsbericht | 10-09-2009 | 01:31

Staatsbosbeheer heeft zich ontwikkeld van een overheidsdienst voor houtproductie tot een zelfstandige natuurbeherende organisatie die midden in de samenleving staat. Met naar schatting 100 tot 150 miljoen bezoeken per jaar aan terreinen van Staatsbosbeheer is de organisatie de grootste publiekstrekker van Nederland. De beheerder van 250.000 hectare aan terrein levert een belangrijke bijdrage aan de groene leefomgeving en de biodiversiteit en brengt met zijn educatieve programma's inmiddels per jaar ruim 200.000 kinderen in contact met de natuur.

Dat stelt de Commissie Evaluatie Staatsbosbeheer in het rapport "Ruimte in het bos!" dat vandaag is uitgebracht. De commissie onder leiding van Mr. E.M. d'Hondt heeft in opdracht van minister Gerda Verburg van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV)bekeken hoe Staatsbosbeheer de afgelopen jaren heeft gefunctioneerd.

Sinds 1998 is Staatsbosbeheer een zelfstandig bestuursorgaan dat onder verantwoordelijkheid van de minister van LNV valt. De organisatie heeft bij de verzelfstandiging de opdracht gekregen een plek midden in de samenleving in te nemen en doelmatiger te gaan werken door meer marktactiviteiten te gaan ontplooien. Bij de verzelfstandiging is afgesproken dat er periodiek een evaluatie plaatsvindt. De eerste evaluatie was in 2004.

In het rapport 'Ruimte in het bos!' concludeert de evaluatiecommissie dat Staatsbosbeheer zich heeft ontwikkeld tot een gewaardeerde organisatie die in grote lijnen adequaat functioneert en in een grote maatschappelijke behoefte voorziet. Staatsbosbeheer beheert een grote diversiteit aan terreinen, van groen in de Randstad tot de Oostvaardersplassen, van speelbossen en landgoederen tot boswachterijen. De commissie constateert dat de organisatie haar beleid sterk heeft gericht op het vergroten van de toegankelijkheid van haar terreinen, waarbij rekening wordt gehouden met mogelijke gevolgen voor de natuur.

"Staatsbosbeheer geniet een grote naamsbekendheid en de bezoekers van de gebieden zijn tevreden met het primaire product",aldus de commissie.

Met het oog op de publieksfunctie van Staatsbosbeheer doet de commissie wel een aantal aanbevelingen. Zo vindt de commissie het van belang dat er voldoende groene uniformen in het bos zichtbaar blijven. Om een goede rol als gastheer te kunnen vervullen en voor het gevoel van veiligheid dient de zichtbaarheid van de boswachter in de terreinen vergroot te woorden, aldus de commissie.

Jeugd

Volgens de commissie heeft Staatsbosbeheer een voorhoederol waar het gaat om het aantrekken van groepen bezoekers die nu ondervertegenwoordigd zijn, zoals de jeugd. De commissie is te spreken over de vele educatieve programma's en projecten die Staatsbosbeheer heeft ontwikkeld en de inmiddels 15 speelbossen die zijn ingericht voor kinderen. Volgens de commissie zou Staatsbosbeheer zich ook sterker moeten gaan richten op allochtonen die sterk ondervertegenwoordigd zijn onder de bezoekers.

De commissie vindt dat van Staatsbosbeheer meer dan van de andere terreinbeheerders verwacht mag worden dat het andere publieke belangen dan alleen natuurbeschermingsbelangen meeweegt. "Om een maatschappelijk draagvlak voor biodiversiteit te vergroten is het gewenst ook andere vormen van natuur te stimuleren waar mensen van kunnen genieten", aldus de commissie. De ervaring die Staatsbosbeheer van oudsher heeft met houtexploitatie kan van nut zijn om ook het grote publiek te betrekken bij productienatuur en gebruiksnatuur.

Positie

De commissie gaat uitgebreid in op de positionering van Staatsbosbeheer tussen markt en overheid. Sinds de verzelfstandiging is Staatsbosbeheer niet meer van de overheid en evenmin van de markt. Een positie die iets van een spagaat heeft en volgens de commissie voor spanningen en ook voor kritische geluiden heeft gezorgd. "Er zijn bij de Tweede Kamer, het ministerie van LNV en de maatschappelijke organisaties verschillende verwachtingen ten aanzien van Staatsbosbeheer waarbij verschillende publieke waarden in het geding zijn die om een afweging vragen."

De commissie vindt dat er meer duidelijkheid moet komen over de positionering van Staatsbosbeheer. Het wetsvoorstel Markt en Overheid dat ter behandeling bij de Eerste Kamer ligt, is belangrijk omdat er daarmee meer helderheid komt over de condities die van kracht zijn als overheidsinstanties op de commerciële markt actief zijn. De commissie acht ook een sterkere, regionale inbedding van Staatsbosbeheer gewenst zodat de organisatie bij regionale overheden en organisaties een duidelijk gezicht krijgt. In het rapport worden verder voorstellen gedaan de positie van de Raad van Toezicht te versterken. Alternatieven voor de huidige positionering van Staatsbosbeheer, zoals terugkeer als departementale dienst, privatisering of decentralisatie zijn niet realistisch of niet gewenst. Wettelijke wijzigingen in de positie van de Staatsbosbeheer acht de Commissie dan ook niet nodig.

De minister van LNV zal binnen een maand een reactie op het rapport aan de Tweede Kamer sturen.

Naast persberichten kunt u zich ook abonneren op 'onderwerpen'. Klik daarvoor op 'Abonneren'.

Documenten