Symposium innovatief Openbaar Vervoer
Alleen de uitgesproken tekst geldt.
Beste mensen,
Zoals u weet had staatssecretaris Huizinga u vandaag graag toegesproken. Helaas is zij verhinderd omdat zij naar de ministerraad moet. Daarom sta ik hier als directeur-generaal Mobiliteit in haar plaats.
Als het goed is zijn we hier allemaal naartoe gekomen met dezelfde gedachte. Of beter gezegd: met dezelfde vraag; hoe ziet ons openbaar vervoer er in de toekomst uit? U heeft daar ongetwijfeld ideeën over.
Vandaag hebben we de kans om deze ideeën met elkaar te delen. Om boven onze dagelijkse werkzaamheden uit te stijgen, ver vooruit te kijken en onze horizon te verleggen. Ik zou graag samen met u een uitstapje maken naar het jaar 2028.
Maar vóórdat wij dit doen wil ik even stilstaan bij de situatie van vandaag de dag. Want wij hebben nú al een uniek openbaar vervoerssysteem.
Je hoeft in Nederland geen auto te hebben om te gaan en staan waar je wil. Met de bus, trein, tram en metro kan je vrijwel overal komen. Ook op het platteland, ook al moeten we daar soms lang wachten op de bus en is de halte niet altijd direct naast de deur. Ook hier in Friesland mogen we vertrouwen op een sluitend OV-netwerk.
Onze bus-, trein-, tram- en metroverbindingen zijn van goede kwaliteit. Maar betekent dit alles dat we genoeglijk achterover mogen leunen? Het antwoord op deze vraag is luid en duidelijk nee. Want we willen sneller, vaker en zonder omwegen kunnen reizen. Zonder vertraging en vooral zonder ergernis.
We kúnnen ook nog een grote verbeterslag maken. Uit onderzoek van mijn departement blijkt dat er veel winst voor het grijpen ligt. Dat er vele kansen tot nu toe onbenut zijn gebleven.
We kunnen winst behalen als we de reiziger sneller van deur tot deur - van huis naar het werk - brengen. Forensen die met het openbaar vervoer naar een kantoorlocatie reizen, moeten vaak overstappen op een station. Dit kost veel tijd; reizigers moeten wachten op hun aansluiting en bussen staan vaak vast in het centrum van de stad.
Maar het kan ook anders. Een nieuwe busverbinding in Utrecht toont dit aan. Deze bus brengt mensen rechtstreeks vanuit hun woonwijk naar het bedrijventerrein. Hij rijdt over de vluchtstrook en vliegt zo aan de file voorbij. Hiermee is het openbaar vervoer ècht een aantrekkelijk alternatief voor de auto. Reizen met deze bus kòst de reiziger geen extra tijd, het levert juist tijdswinst òp!
We kunnen ook veel winst behalen als we het openbaar vervoer gebruiksvriendelijker maken. Bijvoorbeeld door het betalen van de reis te vereenvoudigen. Daarom schaffen we losse treinkaarten, strippenkaarten, abonnementen en kortingskaarten af en voeren we de OV-chipkaart in. Straks hebben reizigers aan één kaart genoeg voor de tram, trein, bus en metro.
De kaart is succesvol in gebruik genomen in de Rotterdamse metro. Amsterdam volgt in augustus.
We kunnen veel winst behalen als we het openbaar vervoer duurzamer maken. Zo zullen er de komende jaren steeds meer bussen rijden die gebruik maken van schonere brandstoffen als aardgas, waterstof en schone diesel. Motoren worden steeds zuiniger. Het stimuleren van het openbaar vervoer op zich is natuurlijk al een duurzaamheidmaatregel.
We kunnen veel winst behalen als we het openbaar vervoer efficiënter benutten. Als we ervoor zorgen dat we op de juiste momenten, op de juiste verbindingen voldoende capaciteit hebben.
Deze winst verzilveren wij bijvoorbeeld met de aanleg van de nieuwe keerlus van tram 9 in Den Haag. De tram die in de spits een deel van de tijd overvol is en een deel van de tijd vrijwel leeg. De tram die het Haagse Centraal Station verbindt met het Scheveningse strand.
De verbinding wordt gebruikt door strandgangers. Maar ook door kantoormedewerkers van bedrijven en overheidsinstellingen, waaronder het ministerie van Verkeer en Waterstaat.
Als deze mensen ’s ochtends vroeg op het station in de tram stappen, is er geen strandganger te bekennen. Toch is de tram zo vol dat niet iedereen er altijd in past. De Haagse HTM zet medewerkers in die ervoor zorgen dat de deuren dicht kunnen zonder dat er iemand tussen komt.
De meeste kantoren staan dichtbij het centrum. Als de tram bij de halte Madurodam aankomt – de halte waarbij ons ministerie is gevestigd – is hij weer bijna helemaal leeg. Toch rijdt hij dan nog zo’n 10 minuten door naar het strand.
Dat is natuurlijk zonde. Het zou veel beter zijn als de tram deze tijd zou benutten om nog een extra ritje vanaf het station naar Madurodam te maken. Dit gaat binnenkort gebeuren. De gemeente Den Haag heeft bij Madurodam een keerlus gebouwd, een plek waar de tram kan omkeren. Zo hoeft de tram niet meer onnodig naar het strand te rijden.
Komende woensdag opent staatssecretaris Huizinga deze keerlus. Dit is het eerste project dat wordt opgeleverd binnen het Actieprogramma Regionaal OV. Dit is een initiatief dat ik samen met regionale overheden heb genomen om knelpunten sneller op te lossen, ontbrekende verbindingen in te vullen en reistijd te verkorten. Hiervoor is in totaal 1 miljard euro beschikbaar.
Dames en heren,
Ik heb u aangegeven hoe wij samen met regionale partijen werk aan een sneller, gebruiksvriendelijker, duurzamer en efficiënter openbaar vervoer. Onze verbindingen zijn al goed. We weten hoe het nog beter kan en werken daar hard aan. Maar hoe ziet het best mogelijke openbaar vervoer er in de toekomst uit? [stilte]
Dat is een vraag waar wij vandaag met zijn allen een begin van een antwoord op geven.
Staatssecretaris Huizinga zou uw ideeën hierover, uw praktijkervaring, uw innovatiekracht graag gebruiken als input voor de Toekomstvisie waar zij aan werkt. In de visie geeft zij samen met de decentrale overheden aan hoe het regionaal openbaar vervoer er in 2028 uitziet. Daarom wil ik u vandaag vragen om naar dat jaar vooruit te kijken.
Stelt u zich eens voor hoe Nederland er dan uitziet. Voor een groot deel zal het nog hetzelfde zijn als nu, maar er zijn ook belangrijke veranderingen:
· Er zijn veel meer ouderen, die langer gezond en mobiel blijven.
· Fossiele brandstoffen zijn schaarser en het rendement op vernieuwbare energiebronnen neemt toe.
· Misschien is 2028 wel het jaar waarin Nederland een lang gekoesterde wens waarmaakt: wie weet zijn wij wel het gastland van de Olympische Spelen.
Wat betekent dit alles voor ons openbaar vervoer? Ik vraag u allen namens de staatssecretaris om daar vandaag hardop over na te denken. Wij staan altijd open voor nieuwe ideeën. U kunt deze naar ons toesturen via emailadres visie-rov@minvenw.nl. Misschien ziet u uw idee straks terug in de Toekomstvisie. Maar het zou natuurlijk nog veel mooier zijn als u uw idee in 2028 tegenkomt in de bus, trein, tram of de metro.
Ik wens u allen een vruchtbare dag.