Nieuwe groene stages erbij

Toespraak | 27-05-2009

Speech van de minister van Natuur, Landbouw en Voedselkwaliteit, G. Verburg, bij de conferentie maatschappelijke stages rond voedsel en groen, 18 mei 2009, Kasteel Groeneveld.

Dames en heren,
'Wanneer op deuren 'duwen' staat geschreven
Doe ik het tegendeel en trek toch even
Al weet ik dat geen deur dan open gaat
Ik wil mijn onvermogen zelf beleven'

Dit gedichtje over 'zelf beleven' is van de voormalig dichter des vaderlands, Driek van Wissen. Herkenbaar, vind ik: iedereen, die ooit jong is geweest (en wie was het niet), weet dat 'zelf doen' een bijna niet te negeren impuls is. Die ons helpt om bewust te worden. Je moét voelen dat je die deur door te trekken niet open krijgt.

Zo is het ook met een stage. Heel even aan de deur rammelen. Een deur die opent naar een ontdekkingsreis. Waarin middelbare scholieren een kans hebben zich een beeld te vormen van 'hoe het er op een bepaald terrein aan toe gaat'. Ervarend leren: verantwoordelijkheid nemen, krijgen, pakken. Misschien worden talenten wakker, misschien tekenen grenzen zich af, altijd ontstaan er onverwachte ontmoetingen en mogelijkheden.

Ik vertel u natuurlijk niets nieuws als ik zeg, dat die ontdekkingsreis óók naar de samenleving deuren opent. Alleen al in de groene sector gaat het om duizenden jongens en meisjes, die iets los kunnen maken. Bij ménsen. Bij de aanbieders van de stages, de ouders, de buurt, de school. 'Bewust worden' geldt nu eenmaal niet alléén voor de leerling. Met groene stages op de kinderboerderij, bij de melkveehouder of bij de tuinder, vergroten we de groep boeren, burgers en buitenlui die weten wat er te koop is. Die bereid zijn zich samen met de jongere in te zetten voor een duurzame wereld.

We tekenden hier al in oktober 2007 voor. Het ging om bijna 7.500 groene stageplaatsen in 2011. Als opmaat naar 10.000 stageplaatsen. Het enthousiasme was enorm.

Intussen hebben duizenden leerlingen de handen uit de mouwen gestoken. Met de enthousiaste inzet van de mensen en de organisaties van toen. Van organisaties in de agrarische sector, natuurbeheerorganisaties, de gemeente Amsterdam, de AOC's, van staatssecretaris Van Bijsterveld van Onderwijs en van mij. Maar ook van nieuwe deelnemers. Zo verheugt het mij bijzonder dat alle Landschappen zich hebben aangesloten bij het commitment van Geldersch Landschap in de eerste intentieverklaring.

Inmiddels kunnen we daar ervaringen over uitwisselen. Ik ben zeer benieuwd en ik heb al gehoord dat leerlingen over het algemeen erg enthousiast zijn over de groene maatschappelijke stages.

Vandaag staan twee soorten stages in de spotlights. Voedselstages en stages om omgevingen binnen en buiten de steden groener te maken.

We mogen rekenen op de steun van nieuwe supporters. Ik noem het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel, de Federatie Nederlandse Levensmiddelenindustrie, de Nederlandse Brood- en banketbakkers Ondernemers Vereniging en ook zorginstelling Livio. Met hun medewerking kunnen heel veel leerlingen kennismaken met de hele keten, van boer tot bord, van grond tot mond, van boom naar buik. Veel waardering daarvoor.

Op die manier kunnen we de zogenaamde 'voedselstagiairs' iets extra's geven. Onze stagiairs staan straks net even wat makkelijker stil bij de dilemma's van vandaag. Die dilemma's breng ik vaak samen onder de drie P's. De P's staan voor People- de mensen, voor Planet -de planeet of het milieu en voor Profit- de winst of de opbrengst.

Onze stagiairs staan met hun neus op de bron. Ze zien wat er speelt en leren direct de gevolgen kennen. Ze merken of een bedrijf of organisatie

• er voor kiest om het milieu te sparen.
• Of het investeert in de optimale verzorging van de dieren.
• Of het zich toe legt op gezond en volwaardig voedsel, om zo welvaartsziekten te voorkomen. Obesitas is zo'n ziekte.
• Of het bij de handel met ontwikkelingslanden normen hanteert om armoede en honger uit de wereld te helpen.

Via de maatschappelijke stage ontsluiten we dus een wereld aan keuzes en afwegingen. Lef is nodig om die uitdaging aan te gaan. Want we moeten niet vreemd opkijken als deze stagiairs trendsetters worden. Ze zullen ontdekken dat ze zelf invloed hebben op hun omgeving met hun mand- of boodschappenkar. En er voor zorgen dat er een eerlijke en nog intensievere wisselwerking tussen vraag en aanbod ontstaat. Het zal niet voor het eerst zijn, dat het de jongeren zijn, die nieuwe waarden ontwikkelen en vestigen.

Veel waardering ook voor de gemeenten die willen aanhaken. Ik ken genoeg gemeentelijke aanpakkers om te weten hoeveel groenspiratie u middelbare scholieren kunt geven. Met een groene stage kunnen ze laten zien wat ze kunnen betekenen voor hun omgeving.

En het kan altijd nog groener en duurzamer. Ik denk aan schooltuinen en pleinen, maar ook aan braakliggende terreintjes. Dat kunnen geweldige speelplekken worden. Ik denk ook aan de ontmoeting tussen groen en voedsel: Van Harte restaurants bijvoorbeeld - die vandaag ook hun steun toezeggen - , eetgelegenheden waar wijkbewoners elkaar aan de eettafel ontmoeten. Of oogstfeesten in de stad.

Ik ben ook zeer content met het aanbod van de kinderboerderijen om stageplaatsen ter beschikking te stellen. Kinderboerderijen ontvangen een groeiend aantal bezoekers, zo'n 30 miljoen per jaar. Ze liggen vaak in stedelijke gebieden. Juist daar is het zo belangrijk dat het contact met dieren, landschap en natuur op een goede manier gelegd en ontwikkeld wordt.

Dames en heren,
Wij ondertekenen straks een nieuwe intentieverklaring voor groene maatschappelijke stages. Stages die voor alle leerlingen van ieder niveau toegankelijk zijn. Stages in prachtige natuur, in karakteristieke landschappen. In melkveehouderijen, akkerbouwbedrijven, fruitbedrijven, en zorgboerderijen. In een innovatieve en duurzame voedselketen. En in het hart van de steden. En dan doe ik nog maar een greep uit het aanbod. Ik vind dat we samen enorm veel te bieden hebben. Het schept wèl een verantwoordelijkheid. De verantwoordelijkheid deze maatschappelijke stages ook goed te organiseren over een langere tijd. Geef de stage daarom een vaste plek in uw activiteitenplan en breng hem op de scholen onder de aandacht. Opdat ook de generaties na ons kunnen leven van het land, geven om natuur.

En voordat ik u en ons heel veel succes toewens, wil ik nog even alle leerlingen danken die zich vandaag hebben ingezet in de workshops. In het bijzonder de leerlingen van het Wellantcollege die deze conferentie zo prachtig groen hebben aangekleed.

Veel succes!