Opening Ruimtevaarttentoonstelling
Opening Ruimtevaarttentoonstelling door minister Van der Hoeven 23 januari 2008.
Dames en heren,
Ruimtevaart, 'travelling through space and beyond' is een inspiratiebron op zichzelf!
Een prachtige illustratie daarvan is de film October Sky. Het - grotendeels -waargebeurde verhaal van Homer Hickam, een jongen uit een arm Amerikaans mijnwerkersdorp, die in oktober 1957 de eerste satelliet Sputnik langs ziet vliegen. Hij raakt daardoor geïnspireerd om te leren hoe je raketten bouwt. Samen met een paar vrienden krijgt hij dat voor elkaar, ook al vindt het grootste deel van het dorp het maar flauwekul. Later gaat Homer bij NASA werken, als ingenieur en als trainer van astronauten. Voor hem was de sky niet de limit.
En ik ben er van overtuigd dat dat geldt voor alle mensen die werken in Nederland in de ruimtevaart sector.
Vorig jaar vierden we 50 jaar ruimtevaart, maar ook 2008 wordt een belangrijk jaar voor de ruimtevaart, voor Nederland omdat Nederland gastland is voor de ESA Ministersconferentie eind dit jaar. Voor Europa omdat er veel belangrijke missies gaan plaatsvinden. Als alles goed gaat, begint dit spannende Europese ruimtevaartjaar begin februari met de lancering van de Columbus vanaf Kennedy Space Center. Daarna zal in februari de ATV worden gelanceerd en worden er nog een aantal belangrijke Europese wetenschappelijke missies gelanceerd dit jaar. Voor Nederland is de belangrijkste daarvan Herschel Planck waarop een groot, onder leiding van Nederland, (SRON) gebouwd instrument staat, HIFI.
Ik ben dit jaar begonnen met een overleg over de beleidsvernieuwing. De evaluatie, waarvan ik begrijp dat velen van u daaraan een bijdrage hebben geleverd, is bijna afgerond. Zo'n evaluatie geeft aanleiding tot herbezinning. Het zal u niet verbazen dat ik geen revolutie ga prediken, daarvoor is het langlopende karakter van ruimtevaartprojecten niet geschikt. Ik ga wel voorstellen om duidelijker keuzes te maken. Dat kan ook niet anders. Door keuzes te maken kunnen we - daar waar dat nodig en wenselijk is - tóch vernieuwen.
Ik overweeg bijvoorbeeld om een verkenning te doen voor een Innovatieprogramma voor het operationeel gebruik. Daar heb ik uw inzet en uw expertise bij nodig! Ik doe dus nu alvast een beroep op uw creativiteit om zo'n programma vorm te gaan geven.
In dit kwartaal zal ik, samen met mijn collega's van OCW en VenW, een brief naar de Tweede Kamer sturen met onze voorstellen voor beleidsvernieuwing.
Eind dit jaar zal de Ministersconferentie van ESA plaatsvinden, hier in Den Haag. Daar zullen we besluiten nemen over de toekomst van de ruimtevaart. De uitbreiding van ESA met nieuwe lidstaten zal op de agenda staan. We zullen aangeven waar we in Europa met ons Exploratieprogramma naar toe willen, langs welke wegen we in Europa een nieuw lanceervoertuig gaan ontwikkelen, om maar een paar zaken te noemen.
Ik hoop dat dat een goede afsluiting wordt van een sterk jaar voor de ruimtevaart, maar ik hoop nog meer dat het een opstap zal zijn voor vele volgende stappen.
Maar om van ons ruimtevaartbeleid, ons ruimtevaartprogramma een echt succes te maken, moeten we de zichtbaarheid vergroten. In de 'Ontdekking van de hemel' schrijft Harry Mulisch over de eerste mens op de maan: "Het fantastische is niet dát het gebeurt, want dat heeft Jules Verne al voorspeld. Maar één ding is nooit in iemands hoofd opgekomen: dat iedereen op aarde er getuige van zal zijn als iemand op de maan stapt, op hetzelfde moment en zonder uit zijn leunstoel te komen - zelfs al staat de maan op dat moment niet bij hem aan de hemel."
Dat was niet alleen het echte ondenkbare, maar ook het echt inspirerende. Die beelden brachten de maan en de sterren in ons huis en in ons hoofd. Die beelden inspireerden velen om méér te willen weten en dus ook om meer te willen investeren.
Dat hebt u goed begrepen. Want dat is het doel van uw tentoonstelling die vandaag wordt geopend: laten zien wat de sector doet en kan. Alle belangrijke Nederlandse projecten of ze nu van wetenschappelijke of technologische aard zijn, zijn hier te zien. Ik licht er een paar uit, waarvan ik weet dat we internationaal daarmee hoog gescoord hebben. Ik begin met IRAS. Overmorgen is het 25 jaar geleden dat Infra-Red Astronomical Satelliet (IRAS) werd gelanceerd met belangrijke Nederlandse bijdragen. De satelliet is inmiddels niet meer actief maar nog steeds publiceren wetenschappers op basis van door IRAS verzamelde gegevens. De meetinstrumenten voor de atmosfeer OMI en SCIAMACHY, de ontstekers voor de nieuwe Vega-raket, de zonnepanelen. Tenslotte - en het was geen project - de reis van André Kuipers in 2004. Ik heb toen met veel genoegen hem uitgezwaaid in Kazachstan en ik hoop dat ik op niet al te lange termijn hem nog een keer mag uitzwaaien.
Daarom vind ik het een uitstekend idee dat deze tentoonstelling op reis gaat door Nederland en te zien zal zijn op plaatsen waar veel mensen komen. Zoals op Schiphol, in grote treinstations, in andere ministeries zoals OCW en de World Trade Centers in Amsterdam en Rotterdam. Een belangrijk initiatief! Om te zorgen voor een breed maatschappelijk draagvlak én voor "geldschieters".