Niet meer verschuilen achter identiteit van een ander

Verdachten en veroordeelden kunnen hun identiteit niet meer verhullen en zich ook niet langer achter de identiteit van een ander verschuilen. Daartoe wordt het gebruik van vingerafdrukken en foto's om de identiteit van verdachten en veroordeelden vast te stellen, verruimd en de identificatieplicht uitgebreid. De ministerraad heeft daar op voorstel van minister Hirsch Ballin van Justitie mee ingestemd.

De maatregelen volgen op onderzoeken van het ministerie van Justitie waarin problemen werden geconstateerd bij de vaststelling van de identiteit van verdachten en veroordeelden. De oorzaken hiervan waren onder meer administratieve fouten en het gebruik van aliassen. Administratieve fouten kunnen worden voorkomen door alertheid, prioriteit en zorgvuldigheid bij de vaststelling van de identiteit. De voorgestelde nieuwe maatregelen beogen ook bewuste misleiding van politie en Justitie te voorkomen.

Volgens het wetsvoorstel zullen direct bij de aanhouding van een verdachte digitaal vingerafdrukken en foto's worden vastgelegd. Het gaat dan om personen die worden verdacht van een misdrijf waarvoor voorlopige hechtenis mogelijk is. Maar ook als bij een verdachte voorlopige hechtenis niet aan de orde is, mogen van hem foto's en vingerafdrukken worden genomen als er twijfels zijn over zijn identiteit.

Als de identiteit van de verdachte bij het eerste verhoor zorgvuldig is vastgesteld, kan persoonsverwisseling later nagenoeg worden uitgesloten. Goede controle van de identiteit op belangrijke momenten in de strafrechtelijke procedure of de tenuitvoerlegging van de straf of maatregel is daarbij van belang. Het gaat dan bijvoorbeeld om het verhoor door een rechter, het onderzoek op de zitting of de uitvoering van een taakstraf.

Een verdachte of veroordeelde wordt verplicht mee te werken aan de controle van zijn identiteit als een rechter die hem verhoort dat vraagt, en aan de directeur of het hoofd van een inrichting of psychiatrisch ziekenhuis waar hij de straf of maatregel ondergaat. De controle gebeurt met behulp van vingerafdrukken en een identiteitsdocument. Van alle gedetineerden worden bovendien foto's en vingerafdrukken genomen en vastgelegd.

Verder komt er een zogeheten strafrechtsketennummer (SKN) als persoonsnummer voor de gehele strafrechtsketen, en het verplicht gebruik daarvan door alle partijen uit de strafrechtsketen. Het SKN zorgt ervoor dat gegevens van een verdachte of veroordeelde eenvoudiger en trefzekerder kunnen worden opgezocht en uitgewisseld tussen partijen die deel uitmaken van de strafrechtsketen. Ieder SKN wordt maar één keer toegekend en behoort bij één persoon.

De ministerraad heeft ermee ingestemd dat het wetsvoorstel voor advies aan de Raad van State zal worden gezonden. De tekst van het wetsvoorstel en van het advies van de Raad van State worden pas openbaar bij indiening bij de Tweede Kamer.