Meer en beter onderwijs voor studenten
Ambitieuze studiecultuur
Een ambitieuze studiecultuur en een excellent onderzoeksklimaat moeten zorgen voor meer en beter onderwijs voor studenten en onderzoekers.
Een hoger niveau opleidingen en meer deelname aan het hoger onderwijs zijn noodzakelijk voor de welvaart en het welzijn in Nederland. Dit staat in de strategische agenda voor het hoger onderwijs, onderzoek- en wetenschapsbeleid waarmee de ministerraad op voorstel van minister Plasterk van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft ingestemd.
Ambitieuze studiecultuur
De eerste twee jaren van de studie blijken veel studenten af te haken. De ambitie van het kabinet is de uitval van studenten in de bachelorfase in zeven jaar (2008-2014) te halveren. Het kabinet maakt hiervoor prestatieafspraken met de VSNU en de HBO-raad. Uitval wordt bestreden door meer contacturen in met name de eerste twee jaar van een opleiding, een intensievere begeleiding van studenten en een hoger opleidingsniveau van docenten. Instellingen krijgen hiervoor 11 miljoen euro extra in 2008, oplopend tot 75 miljoen euro in 2011. Voor het studiesucces van allochtone studenten krijgen instellingen in de vier grote steden daarbovenop 4 miljoen euro extra in 2008 oplopend tot 20 miljoen euro in 2011. Voor meer excellent onderwijs is eenmalig 50 miljoen euro extra beschikbaar.
Dankzij de investeringen vanwege het actieplan ‘LeerKracht van Nederland’ krijgen docenten meer mogelijkheden om hun scholingsniveau te onderhouden en te verbeteren en op basis van kwaliteit carrière te maken. Uiteindelijk doel is dat in 2015 minimaal 90 procent van de hbo-docenten een master heeft, waarvan 10 procent gepromoveerd. Het Huygens Scholar Ship Programme (voor talentvolle studenten binnen en buiten Nederland) wordt structureel verhoogd naar 10 miljoen euro per jaar. Verder is in 2008 5 euro miljoen beschikbaar voor de tijdelijke financiering van nieuwe hbo-masteropleidingen, oplopend tot 20 euro miljoen in 2011.
Een nieuw bekostigingsstelsel moet zorgen voor meer kwaliteit en diversiteit in het opleidingenaanbod. De bekostiging wordt vanaf 2010 voor het grootste deel gebaseerd op het aantal studenten dat per jaar is ingeschreven bij geaccrediteerde bachelor- en masteropleidingen. Daarnaast is er een instellingsspecifieke onderwijsopslag, afhankelijk van extra kwaliteit en bijzondere prestaties van instellingen. Dus voortaan telt niet alleen de instroom van studenten, maar ook de inspanning van instellingen mee in de bekostiging. De overheidsbekostiging wordt teruggebracht tot één bachelor- en één masteropleiding. Ook als een student ouder dan 30 jaar nog geen graad heeft behaald kan hij tegen wettelijk collegegeld studeren. Nu kan een instelling aan deze persoon een instellingscollegegeld vragen.
Excellent onderzoeksklimaat
Om te komen tot grensverleggend onderzoek investeert het kabinet in ongebonden en zuiver wetenschappelijk onderzoek door de tweede geldstroom groter te maken en middelen meer in competitie in te zetten. De beste wetenschappers krijgen de vrijheid onderzoek te doen, waarbij ze hun eigen aanpak kunnen bepalen. Hiervoor wordt de Vernieuwingsimpuls aanzienlijk uitgebreid en vervalt voor de universiteiten de verplichting de programmakosten van de Vernieuwingsimpuls te matchen met een bedrag uit de eerste geldstroom. Het totale budget voor de Vernieuwingsimpuls bedraagt in 2008 75 miljoen euro en in de jaren daarna 150 miljoen euro. Met de universiteiten zijn afspraken gemaakt over de fasering van de plannen.
Verder wil het kabinet de opleiding van onderzoekers meer naar Amerikaans model (graduate schools) kunnen inrichten, dat wil zeggen met een vast instapmoment, een stevig opleidingsaspect en een oriëntatie binnen de onderzoeksschool, gevolgd door een keuze van een promotieonderwerp door de promovendus. Voor de opstart is in 2008 1 miljoen euro beschikbaar, met mogelijkheden van opschaling in de jaren daarna. Het programma Mozaïek, gericht op allochtoon onderzoekstalent, wordt in 2008 geëvalueerd en afhankelijk van de uitkomst voortgezet.
NWO en OCW zetten hiervoor structureel 2 miljoen euro in. Om de doorstroom van vrouwen naar hogere functies, zoals hoogleraar, te stimuleren wordt structureel een bedrag van 1 miljoen euro toegevoegd aan het Aspasia-programma, oplopend tot 2 miljoen euro in 2011.
Het kabinet investeert extra in de nationale onderzoeksprioriteiten genomics, ICT en nanotechnologieën. Uit de FES-middelen wordt een bedrag van 245 miljoen euro beschikbaar gesteld voor het genomicsprogramma. Het totale budget voor het National Genomics Initiative komt daarmee op 271 miljoen euro. Communicatie over wetenschap zorgt ervoor dat de bevolking interesse toont voor wetenschap. Dit wordt onder meer voortgezet via de continuïteitssubsidie voor het Nationaal Centrum voor Wetenschap en Techniek dat Nemo beheert.
Hbo-instellingen kunnen met onderzoeksactiviteiten op het gebied van ontwerp en ontwikkeling een belangrijke rol spelen bij het vergroten van het innovatieve vermogen van het midden- en kleinbedrijf. Het budget voor praktijkgericht onderzoek in het hbo wordt daarom vanaf 2010 structureel verhoogd met 12,5 miljoen euro en vanaf 2012 met 20 miljoen euro per jaar.
De strategische agenda is opgesteld na grondig overleg met de hogescholen, universiteiten, onderzoeksinstituten en studenten.