Kabinetsstandpunt rapport adviescommissie inrichting verkiezingsproces

Nieuwsbericht | 23-11-2007 | 11:00

Het kabinet neemt de hoofdlijnen van het rapport 'Stemmen met vertrouwen' van de Adviescommissie inrichting verkiezingsproces over. Dat blijkt uit het kabinetsstandpunt, waarmee de ministerraad op voorstel van staatssecretaris Bijleveld-Schouten van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft ingestemd. Net als de Adviescommissie is het kabinet van oordeel dat het verkiezingsproces aan acht waarborgen moet voldoen: transparantie, controleerbaarheid, integriteit, kiesgerechtigdheid, stemvrijheid, stemgeheim, uniciteit en toegankelijkheid.

Stemmen in een stemlokaal is voor het kabinet de enige wijze van stemmen die de stemvrijheid en het stemgeheim waarborgen. In een stemlokaal houdt een stembureau toezicht op het verloop van de stemming. Het kabinet verkiest in lijn met de Adviescommissie een papieren stem boven een wijze van stemmen waar de stem elektronisch wordt opgeslagen. Een papieren stem kan immers door de kiezer worden gecontroleerd. Bovendien is er de mogelijkheid om de stemmen te hertellen, indien dat noodzakelijk is.

Het kabinet wil de stap zetten naar het door de Adviescommissie voorgestelde nieuwe concept voor het stemmen in het stemlokaal. Dat betekent het gebruik van een stemprinter bij het bepalen van de keuze door de kiezer en een stemmenteller om de stemmen elektronisch te tellen. Nader onderzoek zal worden verricht naar een aantal (uitvoerings)aspecten dat verbonden is aan het gebruik van deze apparaten. Een nog te vormen externe expertgroep onder leiding van prof. B. Jacobs (hoogleraar computerbeveiliging) zal adviseren over de eisen die moeten worden gesteld aan de stemprinter en stemmenteller. Daarna kan een definitief besluit worden genomen over de invoering van de nieuwe wijze van stemmen. Dat besluit verwacht het kabinet rond 1 mei 2008 te kunnen nemen.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties krijgt de regie op het verkiezingsproces. Dit is thans de verantwoordelijkheid van de staatssecretaris. Zij is verantwoordelijk voor de eisen die gesteld moeten worden aan de te gebruiken middelen voor het stemmen in en buiten het stemlokaal, en voor het berekenen van de uitslag. Deze verantwoordelijkheden en taken voor het verkiezingsproces worden verduidelijkt door deze in wetgeving vast te leggen. Om de transparantie en controleerbaarheid te vergroten worden de eisen voor de hulpmiddelen (waaronder programmatuur) en gebruikte apparaten openbaar. Ook worden processen-verbaal openbaar en gepubliceerd op internet.

Het stemmen in een willekeurig stemlokaal binnen de eigen gemeente wordt doorgezet. Op advies van de Adviescommissie en de Kiesraad wordt een identificatieplicht ingevoerd voor iedere kiesgerechtigde. Bij het stemmen bij volmacht dient een volmachtgever voortaan een kopie van het identiteitsbewijs mee te geven aan de gemachtigde.

Het kabinet kiest in de nieuwe wetgeving voor een systematiek waarbij de essentiële waarborgen en rechten op het niveau van een wet worden vastgesteld. Daarbij komen meer mogelijkheden om de meer gedetailleerde regels op een lager niveau vast te stellen. Het kabinet wil hiermee kunnen inspelen op nieuwe of veranderde inzichten en op wensen van de burger. De financiële gevolgen betrekt het kabinet bij de nadere standpuntbepaling in het voorjaar. Daarbij worden alle kosten betrokken die de diverse bestuurslagen maken voor het verkiezingsproces, inclusief de vraag wie welke kosten draagt.

Documenten