Keuzes in de opleiding tot rechter. Gestoeld op feiten of op fictie?
Prof.mr. Margreet Ahsmann, rechter en hoogleraar Rechtspleging, richt
zich op 26 augustus 2011 in haar oratie ter aanvaarding van haar
leerstoel op de opleiding tot rechter; eerst op de universitaire
âvooropleidingâ en vervolgens op de specialistische opleiding tot
rechter (raio/rio). Beide zijn onderwerp van discussie.
Gebaseerd op feiten of fictie?
De oratie van Ahsmann heet niet voor niets âVan meesters in de rechten
tot priesters van het recht: Feit en fictie in hun opleidingâ. Telkens
vraagt zij zich af welke rol de feiten hebben gespeeld bij standpunten
en keuzen: is gekeken of feitelijke informatie beschikbaar of nódig
was, m.a.w. is gekeken of er onderzoeksresultaten aanwezig waren? Of is
fictie â aannames, vooronderstellingen - als feit aangenomen? Ahsmann
behandelt het onderwerp met aandacht voor de (rechts)geschiedenis.
Verbreding?
Ahsmann stelt met betrekking tot de academische juridische opleiding
vragen als: In hoeverre dient de discussie over de aard en richting van
rechtswetenschap gevolgen te hebben voor de opleiding tot jurist? Moet
de oriëntatie van de juridische opleiding worden afgeleid van de
verschillende rollen van de afgestudeerde jurist in de maatschappij?
Moet de opleiding worden verbreed met sociale, geestes- en zelfs
biologische wetenschap, voor een breder maatschappelijk begrip? Of
leidt dit juist tot funeste vervlakking en versplintering? Krijgen de
academische vaardigheden wel voldoende aandacht? Wat is het niveau van
de bachelor?
Hoog ambitieniveau
En wat betreft de postacademische opleiding tot rechter: Is de selectie
van rechters op orde? Is het een goede zaak dat de raio-opleiding is
afgeschaft? Hoe komt het dat blijkbaar bij grote rechtbanken meer
rechters-in-opleiding afvallen dan bij kleine rechtbanken? Doet het
nieuwe opleidingshuis dat de Raad voor de rechtspraak wil op tuigen wel
recht aan de complexe werkelijkheid? Is de juiste expertise benut? En
is modulair onderwijs wel passend voor rechters van verschillend
niveau? Ook hier telkens weer de vraag: zijn de keuzes gebaseerd op
feiten of op fictie.
Niet zomaar overnemen
Ahsmann stelt uitdagende vragen. In haar opinie moeten persoonlijke
meningen en belangen niet de basis van beslissingen vormen, maar zij
moeten gestoeld zijn op feitenkennis die door onderzoek geproduceerd
moet worden.
(26 augustus 2011/Corine Hendriks)
Universiteit Leiden