Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen
11-08-2011
Interventies maatschappelijke systemen kunnen en moeten slimmer
De sociale wetenschappen kunnen een grotere bijdrage leveren aan de oplossing van urgente maatschappelijke problemen. De overheid maakt te weinig gebruik van de laatste sociaalwetenschappelijke inzichten, en ze kiest bij de oplossing van problemen nog te vaak voor meer toezicht in plaats van voor slimmere interventies. Dat concludeert de Sociaal-Wetenschappelijke Raad van de KNAW in een advies dat vandaag aan staatssecretaris Zijlstra wordt aangeboden.
De Sociaal-Wetenschappelijke Raad van de KNAW (SWR-KNAW) pleit in zijn adviesrapport voor systematischer samenwerking van sociale wetenschappen en ministeries, zodat die laatste van wetenschappelijke inzichten gebruik kunnen maken.
Kredietcrisis, falende jeugdzorg, fouten in strafzaken: het zijn voorbeelden van 'systeemfalen'. Dat betekent dat alle onderdelen hun werk doen, maar dat er bij de verbinding ertussen iets misgaat. De gebruikelijke reactie van de eindverantwoordelijke overheden is meestal verscherping van het toezicht en een grotere controle. Dat is lang niet altijd de beste oplossing: het kan de kwaliteit van de dienstverlening treffen en ondermijnt het vertrouwen in het systeem, waardoor het risico op nieuwe fouten toeneemt.
Sociaalwetenschappelijk onderzoek toont aan dat er betere alternatieven zijn voor overheidsinterventies in diverse maatschappelijke systemen. Centraal daarin staan positieve prikkels die gewenst gedrag van (groepen) burgers bevorderen, stimulering van de professionaliteit van de betrokkenen en vooral inzicht in de verbindingen van het systeem.
Het adviesrapport gaat in op nieuwe theorieën en methoden die de sociale wetenschappen hebben ontwikkeld om de complexiteit van maatschappelijke systemen te doorgronden. Daarnaast bevat het rapport voorbeelden van maatschappelijke systemen waarnaar onderzoek wordt gedaan, zoals steden, zorg en onderwijs.
http://www.knaw.nl/Content/Internet_KNAW/images/220_omslag_advi
Er moet, aldus de SWR-KNAW, onder het overkoepelende thema 'Kwetsbaarheid en veerkracht van maatschappelijke systemen' een aantal onderzoeksprogramma's worden ingericht, waarin inzichten uit diverse disciplines worden gecombineerd.
Mede op basis van dit advies ontwikkelt
Kwetsbaarheid en veerkracht van maatschappelijke systemen (advies van de Sociaal Wetenschappelijke Raad van de KNAW) is te bestellen of te downloaden op
Over de SWR-KNAW
De Sociaal-Wetenschappelijke Raad van de KNAW (opgericht in 1959) adviseert over en doet voorstellen voor bevordering van de sociale wetenschappen. De raad initieert en stimuleert waar nodig samenwerking tussen individuele onderzoekers en instellingen. Daarnaast treedt hij op als vertegenwoordiger van het sociaalwetenschappelijk onderzoek in Nederland en het buitenland. Voorzitter is de Utrechtse bestuurskundige Mark Bovens.
Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen