Vrije Universiteit Amsterdam

Kostwinners en verliezers


* Startdatum: 18-02-2010


* Tijd: 13.45


* Locatie: Aula


* Titel: Kostwinners en verliezers. De consequenties van individualisering van inkomensvorming voor de economische positie van vrouwen (1950-1990); een sociologische analyse


* Spreker: M. Hellendoorn


* Promotor: prof.dr. J.G.M. de Bruijn


* Onderdeel: Faculteit der Sociale Wetenschappen


* Wetenschapsgebied: Sociale wetenschappen


* Evenementtype: Promotie

De oorzaak van het hoge armoederisico van vrouwen zou kunnen zijn dat in de jaren tachtig het traditionele kostwinnerschapsysteem te snel werd ontmanteld. Dit is een van de conclusies uit het promotieonderzoek van Myrtille Hellendoorn.

De centrale vraag van Hellendoorn is of de neergang van het kostwinnerschapsysteem en de toename van de arbeidsparticipatie van vrouwen ook de economische positie van vrouwen verbeterd heeft. Zij bekeek daarvoor de periode 1950-1990, waarin hoogtepunt en neergang van het kostwinnerstelsel zich afspeelden.

Hellendoorn definieert economische positie als de relatieve inkomenspositie van vrouwen in verschillende levensfasen. Data van het CBS laten zien dat deze positie gemiddeld niet verbeterde, maar dat inkomensverschillen tussen vrouwen groter werden. Daarnaast ging het gemiddelde inkomen van vrouwen met zorgtaken) en die niet (meer) beschikken over het inkomen van een medekostwinner relatief achteruit. Kennelijk waren de huwelijksgerelateerde inkomensbronnen die traditioneel tegenover de zorg voor afhankelijken stonden (zoals partnerpensioen, weduwe-uitkeringen, alimentatie en sociale uitkeringen), gemiddeld sneller afgenomen dan zij konden compenseren door nieuwe bronnen van inkomen. Terwijl vaak wordt gesteld dat de oorzaak van het hoge armoederisico van vrouwen ligt in het traditionele kostwinnerschapsysteem, zou het wel eens nauwkeuriger kunnen zijn om te zeggen dat dit risico in de jaren tachtig juist ontstond door de snelle ontmanteling daarvan.

In de tweede analyse van Hellendoorn definieert zij `economische positie' sociologisch als het beschikken over sociale rechten. Zij zocht naar een verklaring voor de snelle ontmanteling van sociale rechten op grond van zorg die, gezien de reputatie van Nederland als een sterk kostwinnersland, niet vanzelfsprekend is. Zij vond mogelijke verklaringen in het hoge tempo van het individualiseringsproces, in economische belangen en in de politieke en ideologische opposities in de Nederlandse politiek.

Het volledige proefschrift is te downloaden via VU-dare.
© Copyright Vrije Universiteit Amsterdam