Versatile coordination behaviour of cyclopentadienyl-arene ligands on early
transition metals
Datum: 20 juni 2008
Promotie: E. Otten, 13.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5,
Groningen
Titel: Versatile coordination behaviour of cyclopentadienyl-arene
ligands on early transition metals
Promotor(s): prof.dr. B. Hessen
Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen
Werkingsmechanisme nieuwe katalysatoren onderzocht
Lineaire a-olefines (C H ) met ketenlengtes (n) tussen 4 en 20
koolstofatomen worden op grote schaal gebruikt in de productie van
plastics, smeer- en wasmiddelen. Daarnaast zijn ze een belangrijke
uitgangsstof voor de synthese van meer complexe moleculen. Een in de
industrie veelgebruikte methode om deze a-olefines te maken betreft de
katalytische oligomerisatie van etheen (C H ). In de meeste
gevallen levert dit een mengsel op van a-olefines met verschillende
ketenlengtes, waarna het gewenste product gescheiden moet worden van
de rest: een ingewikkeld en kostbaar proces. In de laatste jaren zijn
katalysatoren ontwikkeld die in staat zijn selectief 1-hexeen en/of
1-octeen (n = 6 en 8, respectievelijk) te produceren, de meeste
daarvan gebaseerd op het giftige metaal chroom.
Edwin Otten onderzocht een klasse van monocyclopentadienyl titanium
katalysatoren die eveneens etheen met hoge selectiviteit omzet in
1-hexeen. Dit werkt alleen als er een areen-substituent aanwezig is op
het cyclopentadienyl ligand; in alle andere gevallen wordt het plastic
polyetheen gevormd. Een mogelijke verklaring is dat de interactie
tussen de areen en het metaalcentrum ervoor zorgt dat de reactie met
etheen via een ander mechanisme verloopt. Otten bekeek de manier
waarop de areen aan het metaal bindt, hoe de sterkte van dergelijke
interacties te sturen is en wat de invloed daarvan is op de katalyse.
De resultaten laten zien dat ongebruikelijke (zeer reactieve)
metaal-complexen gestabiliseerd worden door interactie met de areen.
Dit biedt perspectief voor de ontwikkeling van nieuwe katalysatoren.
Edwin Otten (Heerenveen, 1980) studeerde scheikunde in Groningen. Het
onderzoek werd uitgevoerd bij het Stratingh Institute for Chemistry
van de RUG. Otten gaat met een NWO Rubicon beurs als postdoc verder
aan de universiteit van Toronto. /JS
Rijksuniversiteit Groningen