De Voorzitter van de Tweede Kamer Postbus 90801
der Staten-Generaal 2509 LV Den Haag
Anna van Hannoverstraat 4
Binnenhof 1 A Telefoon (070) 333 44 44
2513 AA S GRAVENHAGE Fax (070) 333 40 33
www.szw.nl
2513AA22XA
Contactpersoon Uw brief 2070806260
Doorkiesnummer Ons kenmerk AV/CAM/2007/40860
Datum 1 februari 2008
Onderwerp Kamervragen van de leden Karabulut en Ulenbelt
Hierbij zend ik u, mede namens de ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
en van Economische Zaken, de antwoorden op de Kamervragen van de leden Karabulut en
Ulenbelt (beiden SP) over de campagne van schoonmakers voor een betere toekomst,
ingezonden 10 december 2007.
De Minister van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid,
(J.P.H. Donner)
Ons kenmerk AV/CAM/2007/40860
nr. 2070806260
Vragen van de leden Karabulut en Ulenbelt (beiden SP) aan de ministers van Sociale
Zaken en Werkgelegenheid, van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en van
Economische Zaken over de campagne van schoonmakers voor een betere toekomst.
(Ingezonden 10 december 2007)
Vraag 1
Wat is uw reactie op de campagne «schoonmakers voor een betere toekomst»?
Vraag 2
Deelt u de mening dat de 150.000 schoonmakers in Nederland, die vaak onder slechte
arbeidsvoorwaarden werken en behoren tot de groep «werkende armen», een betere toekomst
zonder armoede verdienen? Zo ja, kunt u dat toelichten? Zo neen, waarom niet?1
Antwoord op vragen 1 en 2
Het is een goede zaak dat de schoonmakers - binnen de Nederlandse traditie van
arbeidsvoorwaardenvorming - gebruik maken van hun rechten om zelfstandig en in
gezamenlijkheid op te komen voor goede arbeidsvoorwaarden. De werkgevers en werknemers
zijn primair zelf verantwoordelijk voor de arbeidsvoorwaarden en omstandigheden. De
overheid zorgt aan de hand van wettelijke normen voor een fatsoenlijke beloning en voor
arbeidsomstandigheden en arbeidstijden die bijdragen aan de gezondheid van de werknemers.
De Arbeidsinspectie ziet er op toe dat deze wettelijke normen door werkgevers worden
nageleefd.
Vraag 3
Steunt u deze campagne voor betere arbeidsvoorwaarden, -omstandigheden en een leefbaar
loon? Zo neen, waarom niet? Steunt u de inhoudelijke eisen die aan de campagne verbonden
zijn, namelijk het recht om meer uren te werken, het recht van organiseren, betere
arbeidsomstandigheden in de schoonmaaksector en minimaal 10 euro bruto per uur? Zo ja,
bent u bereid deze steun te vertalen naar de werkgevers van de schoonmakers die door uw
departement en andere departementen worden ingehuurd? Zo neen, waarom niet?
Vraag 4
Heeft u zicht op de arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden van schoonmakers die door uw
departement worden ingehuurd? Zo ja, kunt u deze nader toelichten? Zo neen, bent u bereid dit
te onderzoeken en de Kamer hierover te informeren?
Antwoord op vragen 3 en 4
In de wetgeving op het terrein van de arbeidsvoorwaarden en omstandigheden is de
verantwoordelijkheidsverdeling expliciet bepaald. Daaruit volgt dat niet de opdrachtgevers (de
departementen) maar de werkgevers (de schoonmaakbedrijven) verantwoordelijk zijn voor de
---
Ons kenmerk AV/CAM/2007/40860
arbeidsomstandigheden en voorwaarden. Voor zowel de arbeidsvoorwaarden als de
arbeidsomstandigheden gelden wettelijke waarborgen, met daarbij behorende
handhavingsmechanismen. Gegeven de eigen verantwoordelijkheid van partijen voor de
arbeidsvoorwaardenvorming is het niet aan het kabinet om een oordeel uit te spreken over de
inhoudelijke eisen op het terrein van de arbeidsvoorwaarden.
Overigens wordt bij diverse ministeries rekening gehouden met de wensen van schoonmakers.
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft bijvoorbeeld de dagschoonmaak
ingevoerd n.a.v. het arboconvenant in de schoonmaak. Hiermee wordt o.a. tegemoet gekomen
aan de wensen van schoonmakers omtrent betere arbeidsomstandigheden waaronder een betere
werk-privé balans en het niet hoeven werken in praktisch lege gebouwen. Bij het ministerie
van Economische Zaken vindt de schoonmaak vooral op de dag plaats met een uitloop naar de
vroege avond. Ook bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties vindt de
schoonmaak hoofdzakelijk plaats in de vroege avond.
Vraag 5
Deelt u de mening dat als gevolg van uitbesteding van het schoonmaakwerk, de
arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden door toenemende concurrentie onder
schoonmaakbedrijven onder druk zijn komen te staan? Kunt u uw antwoord toelichten?
Antwoord vraag 5
De schoonmaaksector is in lijn met de wetgeving zelf actief op het terrein van de
arbeidsvoorwaarden en omstandigheden. Gedurende de periode 2003 2007 heeft de sector
een arboconvenant uitgevoerd. Daarnaast heeft de sector een cao `arbeid en gezondheid'
afgesloten. Deze was tot en met 31 december 2007 algemeen verbindend verklaard. Inmiddels
heeft de sector ook een arbocatalogus ter toetsing aan de Arbeidsinspectie voorgelegd. De
sector heeft tevens de Stichting Raad voor Arbeidsverhoudingen Schoonmaak- en
Glazenwassersbranche (RAS) opgericht met als doel het uitvoeren van cao-afspraken. Een van
de taken van de RAS is de controle op de naleving van de cao-afspraken. Al deze activiteiten
laten zien dat de sector serieus werk maakt van goede arbeidsvoorwaarden en
omstandigheden. Dit beeld laat zien dat partijen, in een markt met concurrentie, serieus de
zorg oppakken voor de arbeidsvoorwaarden en omstandigheden.
Vraag 6
Kunt u uiteenzetten of en zo ja hoe de initiële doelstellingen zoals meer efficiëntie en
effectiviteit, die ten grondslag hebben gelegen aan het besluit om schoonmaakwerkzaamheden
op ministeries uit te besteden, zijn gerealiseerd?
Antwoord vraag 6
De periodieke aan- en uitbesteding van schoonmaakwerkzaamheden aan specialistische
bedrijven leidt steeds tot de beste prijs/kwaliteitsverhouding op dat moment. Het uitbesteden
van deze niet tot de kerntaken behorende werkzaamheden is destijds mede ingegeven door de
---
Ons kenmerk AV/CAM/2007/40860
bezuinigingen op het overheidsapparaat en de gedachte dat dergelijke werkzaamheden zich
uitstekend lenen voor uitbesteding aan de marktsector. Het schoonmaken van kantoorpanden is
specialistisch werk waarbij voor een juiste uitvoering vakkennis noodzakelijk is. Het gebruik
maken van deze vakkennis en het toepassen van nieuwe ontwikkelingen door de
schoonmaaksector draagt bij aan het realiseren van efficiëntie en effectiviteit bij het uitvoeren
van de schoonmaakwerkzaamheden. De rijksoverheid is tevreden over de
prijs/kwaliteitverhouding van schoonmaakwerkzaamheden die zijn uitbesteed. Contracten
worden regelmatig getoetst en periodiek opnieuw uitbesteed om dit te waarborgen.
Vraag 7
Staan in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen in de aanbestedingsregels
voor het schoonmaakwerk sociale duurzaamheidscriteria, zoals het voorkomen van slechte
arbeidsomstandigheden, opgenomen? Zo ja, welke sociale criteria gelden bij aanbesteding van
het schoonmaakwerk? Zo neen, bent u bereid deze uit te werken en de Kamer hierover te
informeren?
Antwoord vraag 7
In 2010 moet de rijksoverheid bij al haar inkopen en aanbestedingen duurzaamheid als
zwaarwegend criterium meenemen. Dit geldt ook bij het inkopen en aanbesteden van
schoonmaakdiensten. Dat de ministeries hierop anticiperen, blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat
het ministerie van Economische Zaken het duurzaam inkopen reeds hanteert als criterium bij
de lopende aanbestedingsprocedure voor schoonmaakdiensten.
Vraag 8
Onderschrijft u de behoefte van schoonmakers aan meer respect en zichtbaarheid? Zo ja, wat is
uw mening over de wens van de schoonmakers om meer overdag in plaats van de vroege
ochtend en late avond te werken? Bent u bereid hierover in gesprek te gaan met de voor de
ministeries werkzame schoonmakers en schoonmaakbedrijven? Zo ja, wanneer? Zo neen,
waarom niet?
Antwoord vraag 8
Volgens de hiervoor beschreven verantwoordelijkheidsverdeling is het van belang dat
schoonmakers en schoonmaakbedrijven onderling goede afspraken maken, bijvoorbeeld over
de werktijden. Het gesprek dient dan ook tussen die partijen plaats te vinden. Zoals
aangegeven in het antwoord op vragen 3 en 4 wordt bij de departementen rekening gehouden
met de wensen van de schoonmakers.
1 http://www.beteretoekomst.org/
---
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid