Opstap enige effectieve vroegschoolse programma
23.03.2007 / 14:11 / Rubriek: Binnenland / Organisatie: Nederlands jeugdinstituut
Nederlands jeugdinstituut
Opstap: de resultaten
Enige vroegschoolse programma met aantoonbare langetermijneffecten
Utrecht, 23 maart 2007 - Kinderen van Turkse en Marokkaanse ouders hebben vaak aan het
begin van de basisschool al een achterstand. Een achterstand die zij gedurende de
basisschool niet meer inhalen. Een taaltoets voor peuters zou ze kunnen opsporen. Maar
voor een succesvolle schoolcarrière is niet alleen een goede beheersing van het
Nederlands belangrijk. Het gaat ook om stimulering en ondersteuning vanuit het gezin. Het
vroegschoolse programma Opstap van het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) helpt kinderen in
de gezinssituatie. Vanmorgen zijn in Nieuwspoort de resultaten gepresenteerd van een
langdurend onderzoek naar Opstap. Uit het onderzoek van de Universiteit Utrecht blijkt
dat Opstap relevante langetermijneffecten laat zien. Het is daarmee het enige
vroegschoolse programma met aantoonbare langetermijneffecten in Nederland. De
vermindering in doublures blijft tot het einde van de basisschool behouden.
Kinderen van Turkse en Marokkaanse ouders zijn vaak moeilijk te bereiken voor preventie,
ondersteuning en hulpverlening. Opstapcoördinatoren en contactmedewerkers slagen
erin per jaar enkele duizenden Turkse en Marokkaanse gezinnen te motiveren om gedurende
twee jaar deel te nemen aan een programma voor ontwikkelingsstimulering en
opvoedingsondersteuning. Dit draagt ook nog eens bij aan de integratie van de gezinnen,
zo bleek uit reacties tijdens de persbijeenkomst.
Positieve effecten
Opstap had aantoonbare positieve effecten op het schoolse functioneren van de kinderen
bovenop het basisonderwijs. Voor de kinderen had het programma op korte termijn positieve
effecten op testprestaties in de moedertaal en voorbereidend rekenen in het Nederlands en
op leerkrachtbeoordelingen van inzet en Nederlandse taal. De groep wist daardoor beter
door te stromen naar groep 3 en deze betere doorstroming bleef bestaan tot het einde van
de basisschool. Opstapkinderen die bij aanvang van groep 1 minder of gelijk aan 85 scoren
op intelligentietoetsen, profiteren het meest van Opstap. Uit het onderzoek blijkt verder
dat Opstapkinderen met een grote groei in intelligentie beduidend (25%) minder doubleren
dan controlekinderen met een vergelijkbare groei.
De resultaten van dit onderzoek benadrukken het belang van een ondersteunend
gezinsklimaat. Opstap biedt die elementen die nodig zijn om meer succesvol te zijn op
school: naast kennis ook motivatie en zelfvertrouwen bij het kind en ondersteuning thuis.
De afgelopen jaren hebben veel gemeenten zich laten verleiden tot het schrappen van Opstap
uit hun aanbod van voor- en vroegschoolse interventies. Op basis van de beschikbare
effectiviteitsgegevens van dergelijke programma's is dit onterecht. Tweede Kamerleden
mevrouw Hamer (PvdA), mevrouw Sterk (CDA) en de heer Abel (SP) hebben tijdens de
persbijeenkomst de belofte gedaan om hier volgende week in de Kamer vragen over te
stellen.
Opstap
Opstap is een tweejarig gezinsgericht stimuleringsprogramma voor kinderen van 4 tot 6 jaar
en hun laagopgeleide ouders. Door middel van leesboekjes en werkbladen met speelse
activiteiten worden kinderen spelenderwijs voorbereid op groep 3. Opstap stimuleert de
ontwikkeling, bevordert een actieve leerhouding en ondersteunt de kwaliteit van de omgang
(interactie) in het gezin. Ouders leren in huisbezoeken en groepsbijeenkomsten hun
kinderen gerichter ondersteunen en stimuleren, verwerven opvoedingsvaardigheden en worden
betrokken bij het onderwijs van hun kinderen.
Bestellen
Het rendement van Opstap in de basisschoolperiode. Een longitudinaal onderzoek naar
effecten van een gezinsgericht stimuleringsprogramma bij Turkse en Marokkaanse gezinnen.
Cathy van Tuijl en Renate Siebes. Te downloaden via www.stapprogramma.nl
Noot voor de redactie (