Gemeente Vlaardingen
Toespraak burgemeester Bruinsma bij onthulling Bill Mincoplein
13 maart 2007
Dames en Heren hartelijk welkom
In het bijzonder heet ik Astrid Minco, de weduwe van Bill Minco,
welkom. Ook een hartelijk welkom aan de familieleden en vrienden die
vandaag aanwezig zijn.
Maar ook alle andere gasten wil ik graag welkom heten, zoals de
bestuursleden van de Stichting Geuzenverzet 1940-1945, de genodigden
van de vereniging van ex-politieke gevangenen, de aanwezige
oud-verzetsstrijders, de burgemeester van Schiedam, Wilma Verver, de
Vlaardingse en Schiedamse bestuurders en raadsleden en leden van de
pers.
First, I should like to say some words in English.
I do wish a very warm welcome to our special guests of Human Rights
Watch. We are so pleased that you are here today, at this special and
touching occasion. I am sure that Bill Minco would have been very
honoured by your presence, because there are so many similarities
between his life goal and the important work of your organisation.
Bill Minco was a man who had experienced mankind in a very dark
period. He survived the Second World War in the double meaning of the
word survival. First he stayed alive, but also he managed to live a
remarkable and meaningful life. We are very grateful to have known him
and we have a deep respect and admiration for him.
Dear guests, I hope you will understand that I continue my speech in
Dutch again.
Dames en heren, de weg die Bill Minco in de oorlog heeft afgelegd, was
onvoorstelbaar zwaar en onmenselijk. U kent allen vast zijn verhaal.
Hij werd als 18-jarige joodse scholier op 7 januari 1941 gearresteerd
vanwege zijn verzet tegen de Duitse bezetter. Minco was lid van het
Geuzenverzet.
Zelf zei hij over zijn daden: Ach, het was heel lichtzinnig en
jongensachtig. We maakten kaarten
en knipten Duitse telefoonkabels door. Eigenlijk wilde hij met zijn
medescholier Arie Overwater
met de kaarten naar Engeland vluchten, maar op 7 januari 1941 werd
Bill Minco door de Grüne
Polizei op school aangehouden.
Met 17 andere Geuzen werd hij op 4 maart van dat jaar ter dood
veroordeeld. Vanwege zijn jonge leeftijd zette de Duitse bezetter dit
vonnis om in levenslange tuchthuisstraf. Bill Minco heeft tot aan het
eind van de oorlog gevangen gezeten. Na 17 maanden eenzame opsluiting
in tuchthuis Untermassfeld zat hij gevangen in de concentratiekampen
Mauthausen en Auschwitz. Toen de Russen in aantocht waren, werd hij
gedwongen de dodenmars te lopen van Auschwitz naar Gross-Rosen. Hierna
kwam hij in concentratiekamp Dachau terecht tot aan de bevrijding in
april 1945.
Bill Minco heeft een boek geschreven over zijn ervaringen. Dat boek
heet Koude Voeten. Door diepe ontstekingen was het weefsel zo
beschadigd dat zijn voeten na de Tweede Wereldoorlog nooit meer warm
zijn geworden. Toen hij terugkwam na de oorlog, woog Bill Minco amper
43 kilo en was hij doodziek. Op aanraden van een goede vriend heeft
Minco direct na de oorlog in 1945 zijn verhaal opgeschreven, om het
onverzoenlijke te verzoenen.
Bill Minco borg de oorspronkelijke versie van het verhaal op. Hij
heeft later gezegd dat hij de afschuwelijke herinneringen aan de
oorlog in een kamertje van zijn hart had opgesloten en de sleutel had
weggegooid. Anders viel er niet mee te leven. En leven, dát wilde Bill
Minco. Hij had immers overleefd en dat was niet voor niets.
Na de oorlog betrok Bill Minco in Hilversum een lege winkel met een
woning erboven. Met hulp van een oom, die hem bedden leverde, wist hij
een slaapwinkelketen op te bouwen die nog steeds bloeit onder de
leiding van zijn oudste zoon Victor. Het was Mincos levenstaak om de
herinnering aan het Nederlandse verzet en in het bijzonder het
Geuzenverzet levend te houden. Hij werd actief in allerlei
instellingen, die zich met die herinnering bezighielden, zoals de
Stichting Het Oranjehotel, de Nederlandse Vereniging van Ex-Politieke
Gevangenen en het Oorlogs- en Verzetsmuseum Overloon. In het
maatschappelijk leven was hij ook actief in de plaatselijke politiek
van Hilversum. Hij was daar van 1957 tot 1982 raadslid, waarvan de
laatste vier jaren als wethouder.
In 1995 vulde Bill Minco zijn oorspronkelijke oorlogsverhaal aan met
filosofische beschouwingen en samen met fotos en authentieke
documenten werd dit Koude voeten, dat in 1997 verscheen. Het boek
heeft op mij een diepe indruk gemaakt.
In de jaren tachtig stond Bill Minco mede aan de basis van de
Stichting Geuzenverzet 1940-1945. De stichting werd opgericht om de
idealen van en de nagedachtenis aan het Geuzenverzet in herinnering te
houden. De jaarlijkse herdenking van het Geuzenverzet is, zoals alle
aanwezigen hier weten, op 13 maart. Dit is de datum waarop in 1941
vijftien Geuzen door het vuurpeloton zijn gedood op de
Waalsdorpervlakte. En de datum waarop Bill Minco hoorde dat zijn
doodstraf werd omgezet in levenslange tuchthuisstraf.
Sinds 1987 reikt de Stichting Geuzenverzet 1940-1945 jaarlijks een
Geuzenpenning uit als eerbetoon aan personen of instellingen die zich
op bijzondere wijze hebben ingezet voor de democratie of tegen
dictatuur, discriminatie en racisme. Morgen zal dit voor het 21^ste
jaar gebeuren. Zijn persoonlijke oorlogservaringen gaven Bill Minco de
voortdurende kracht om zich in te zetten voor deze organisaties en
mensen die opkomen voor anderen in nood.
Minco was vanaf de oprichting voorzitter van de Stichting Geuzenverzet
. Begin 2002 legde hij het voorzitterschap neer en sinds die tijd was
hij erevoorzitter. Wie hem heeft meegemaakt, kent hem als een echte
persoonlijkheid. Hij bewoog zich gemakkelijk tussen mensen van alle
rangen en standen. Hij vond het ook belangrijk om te streven naar
verzoening met de Duitsers. Door haat verteerd worden, dat wilde hij
niet, hij wilde kunnen vergeven.
Vorig jaar, op bevrijdingsdag 5 mei, is Bill Minco op bijna 84-jarige
leeftijd overleden.
Hij heeft zich meer dan zestig jaar met grote bevlogenheid ingezet om
de herinnering aan het Nederlandse verzet levend te houden. Veel
mensen zullen met dankbaarheid en genegenheid aan hem terugdenken.
De gemeenteraad van Vlaardingen en het college van B&W van Vlaardingen
willen Bill Minco graag eren. Hij was een van de eerste dragers van de
Stadspenning van Vlaardingen en ik ben er trots op dat wij zo dadelijk
in onze stad een Bill Mincoplein hebben. Dit plein voor het
treinstation Vlaardingen-Centrum is een toegangspoort tot onze stad.
Bill Minco leeft nu ook hier voort, met alles waar hij en de zijnen
voor stonden.
Ik nodig Astrid Minco graag uit naar voren te komen and I like to
invite mrs. Carroll Bogert, associate director of Human Rights Watch,
forward, for the openingsceremony.
Tjerk Bruinsma,
Burgemeester Vlaardingen